Canardia garonnensis
| Canardia garonnensis Status: Uitgestorven, als fossiel bekend | |||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| |||||||||||||||||||||||
| Diverse fossielen van Canardia garonnensis | |||||||||||||||||||||||
| Taxonomische indeling | |||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||
| Soort | |||||||||||||||||||||||
| Canardia garonnensis Albert Prieto-Márquez, Fabio M. Dalla Vecchia, Rodrigo Gaete en Àngel Galobart, 2013 | |||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||
Canardia garonnensis is een plantenetende ornithischische dinosauriër, behorend tot de Euornithopoda, die tijdens het late Krijt leefde in het gebied van het huidige Frankrijk.
Vondst en naamgeving[bewerken | brontekst bewerken]
In 1997 meldde Emmanuel Gheerbrant dat de Tricouté 3-vindplaats bij Marignac-Laspeyres de resten bevatte van hadrosauriden. Deze werden daarna door Spaanse onderzoekers toegewezen aan Pararhabdodon. In 2003 deed Yves Laurent bericht van uitgebreidere skeletdelen uit de vindplaats die waren geborgen uit een lensvormige insluiting. In 2010 meldden Laurent en Michel Bilotte dat de amateurpaleontoloog Dominique Téodori bij Larcan een rechterbovenkaaksbeen met quadratum gevonden had, specimen n° REP-LCR-k6-001, dat overeenkwam met bovenkaaksbeenderen uit Tricouté; nadere studie hiervan had hen tot de conclusie gebracht dat het een nog onbekende soort betrof.
In 2013 benoemden en beschreven Albert Prieto-Márquez, Fabio M. Dalla Vecchia, Rodrigo Gaete en Àngel Galobart de typesoort Canardia garonnensis. De geslachtsnaam is afgeleid van het Frans canard, "eend", en verwijst naar het feit dat de hadrosauroïden ook wel "eendensnaveldinosauriërs" genoemd werden. De soortaanduiding verwijst naar de herkomst uit het departement Haute-Garonne.
Het holotype, MDE-Ma3–16, is gevonden in een laag van de Marnes d’Auzas-foramatie die dateert uit het laatste Maastrichtien, ongeveer zesenzestig miljoen jaar oud. Het bestaat uit een rechterbovenskaaksbeen. Verschillende andere botten zijn aan de soort toegewezen: MDE-Ma3–12 een stuk van een rechterschouderblad; MDE-Ma3–15, een linkerbovenkaaksbeen; MDE-Ma3–17, een linkerquadratum; MDE-Ma3–18, een rechterprefrontale; MDE-Ma3–19, een linkersurangulare; MDE-Ma3–20, een linkeropperarmbeen; MDE-Ma3–21, een stuk rechterschouderblad; MDE-Ma3–23, een stuk rechterschaambeen; MDE-Ma3–24, een linkerborstbeen; MDE-Ma3–25, een tandkroon uit de onderkaak; MDE-Ma3–26, een stuk tandenbatterij uit de rechteronderkaak; MDE-Ma3– 28, een articulare; MDE-Ma3–29, een rechterprefrontale; en MDEMa3–30, een rechterpterygoïde. Deze vondsten behoren tot de collectie van het Musée des Dinosaures d’Espéraza. Ze vertegenwoordigen minsten twee individuen. Al het materiaal is afkomstig van onvolwassen dieren. Verder is ook REP-LCR k6-001 toegewezen, het stuk uit de privécollectie van Dominique Téodori. Dit is hoogst uitzonderlijk, daar de meeste paleontologen geen fossielen formeel beschrijven waartoe de toegang niet gegarandeerd kan worden aan andere onderzoekers zodat hun bevindingen getoetst kunnen worden.
Beschrijving[bewerken | brontekst bewerken]
Alle bekende fossielen van Canardia behoren aan onvolgroeide dieren. Het grootste bovenkaaksbeen, MDE-Ma3–16, is 169 millimeter lang, wat wijst op een lichaamslengte van ruwweg vijf meter.
De beschrijvers wisten enkele onderscheidende kenmerken vast te stellen. Het bovenkaaksbeen heeft een interne beenrichel voor het contact met het ectopterygoïde die min of meer horizontaal loopt. Het prefrontale heeft een opstaande richel aan de binnenste bovenzijde en een dunne afhangende voorste tak. Verder is er nog een eigenschap die alleen gedeeld wordt met Aralosaurus: de snuit is verbreed met een beenplateau op het bovenkaaksbeen dat boven de afhangende voorkant oprijst.
Fylogenie[bewerken | brontekst bewerken]
Canardia is in 2013 zeer basaal in de Lambeosaurinae geplaatst, meer bijzonder in een nieuwe clade Aralosaurini. Daarbinnen zou Canardia garonnensis volgens een cladistische analyse de zustersoort zijn van Aralosaurus. Het late voorkomen van Canardia zou een bewijs zijn voor het koloniseren van de Europese Archipel door lambeosaurinen uit Azië.
Het volgende kladogram geeft de positie van Canardia in de stamboom volgens de analyse uit 2013.
| Lambeosaurinae |
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Literatuur
|