Prefeenzuur

Prefeenzuur
Structuurformule en molecuulmodel
Algemeen
Molecuulformule	C10H10O6
IUPAC-naam	1-(2-Carboxy-2-oxoethyl)-4-hydroxycyclohexa-2,5-dieencarbonzuur
Andere namen	cis-1-Carboxy-4-hydroxy-α-oxo-2,5-cyclohexadiene-1-propaanzuur
Molmassa	226,1828 g/mol
SMILES	O=C(O)[C@@]/1(CC(=O)C(O)=O)\C=C/[C@@H](O)\C=C\1
CAS-nummer	126-49-8
PubChem	1028
Wikidata	Q2598317
Portaal	Scheikunde

Prefeenzuur, of, zoals in de biologie en biochemie gebruikelijk bekend onder de naam van zijn anion: prefenaat, is een van de precursors in de biosynthese van de aromatische aminozuren fenylalanine en tyrosine. Daarnaast vormt het, via de shikimaatroute de basis voor een groot aantal secundaire metabolieten.

De biosynthese verloopt via een [3,3]-sigmatrope Claisen-omlegging van chorismaat.^[1]^[2]

In bovenstaande figuur is de verandering van de bindingen duidelijk te zien, maar lijkt de te overbruggen afstand voor de nieuwe koolstof-koolstofbinding erg groot. De figuur hieronder geeft beter aan hoe het verschuiven van de bindingen tijdens de reactie verloopt. In beide figuren zijn de verbindingen aangegeven zoals ze onder fysiologische omstandigheden zullen voorkomen: als hun di-anion: beide zuurgroepen zijn geïoniseerd:

Stereochemie[bewerken | brontekst bewerken]

Prefeenzuur heeft een spiegelvlag (door de koolstofatomen 3 en 6 van de cyclohexadieenring, de OH-groep en de eerste atomen van de groepen aan het andere ringkoolstofatoom). De in de natuur voorkomende vorm van prefeenzuur heeft de OH-groep aan dezelfde zijde van de ring als de carbonzuurgroep.^[3]. In termen van de CIP-regels wil dit zeggen de Z-configuratie, de groepen met hoogste prioritiet bevinden zich aan dezelfde zijde van de ring.^[4]

Het isomeer met de E-configuratie wordt epiprefeenzuur genoemd. In de onderste figuur betekent dit dat de OH-groep omhoog staat, in de richting van de ketogroep aan de propaanzuurketen.^[5]

Bronnen, noten en/of referenties

Dit artikel of een eerdere versie ervan is een (gedeeltelijke) vertaling van het artikel Prephenic acid limit op de Engelstalige Wikipedia, dat onder de licentie Creative Commons Naamsvermelding/Gelijk delen valt. Zie de bewerkingsgeschiedenis aldaar.

↑ Helmut Goerisch. (1978). On the mechanism of the chorismate mutase reaction. Biochemistry. 17 (18): 3700
↑ Peter Kast, Yadu B. Tewari, Olaf Wiest, Donald Hilvert, Kendall N. Houk, Robert N. Goldberg. (1997). Thermodynamics of the Conversion of Chorismate to Prephenate: Experimental Results and Theoretical Predictions. J. Phys. Chem. B. 101 (50): 10976–10982 DOI:10.1021/jp972501l
↑ Samuel Danishefsky, Masahiro Hirama, Nancy Fritsch, Jon Clardy. (1979). Synthesis of disodium prephenate and disodium epiprephenate. Stereochemistry of prephenic acid and an observation on the base-catalyzed rearrangement of prephenic acid to p-hydroxyphenyllactic acid. J.Amer. Chem. Soc.. 101 (23): 7013–7018 DOI:10.1021/ja00517a039 Internetpagina: Synthesis of disodium prephenate (alleen samenvatting, voor volledig artikel is betaald abonnement nodig)
↑ A. Henri A. Favre, Warren H. Powell. (2013). Nomenclature of Organic Chemistry. – ISBN 9780854041824 DOI:10.1039/9781849733069 Internetpagina: Nomenclature of Organic Chemistry (alleen samenvatting, voor volledig artikel is betaald abonnement nodig)
De regels die in dit boek besproken worden zijn in verband met copyright nog niet op het internet beschikbaar.
↑ Waarschijnlijk zal de OH-groep op de cyclohexadieenring een intramoleculaire waterstofbrug vormen met het keton op de propaanzuurketen.

[1] Helmut Goerisch. (1978). On the mechanism of the chorismate mutase reaction. Biochemistry. 17 (18): 3700

[2] Peter Kast, Yadu B. Tewari, Olaf Wiest, Donald Hilvert, Kendall N. Houk, Robert N. Goldberg. (1997). Thermodynamics of the Conversion of Chorismate to Prephenate: Experimental Results and Theoretical Predictions. J. Phys. Chem. B. 101 (50): 10976–10982 DOI:10.1021/jp972501l

[3] Samuel Danishefsky, Masahiro Hirama, Nancy Fritsch, Jon Clardy. (1979). Synthesis of disodium prephenate and disodium epiprephenate. Stereochemistry of prephenic acid and an observation on the base-catalyzed rearrangement of prephenic acid to p-hydroxyphenyllactic acid. J.Amer. Chem. Soc.. 101 (23): 7013–7018 DOI:10.1021/ja00517a039 Internetpagina: Synthesis of disodium prephenate (alleen samenvatting, voor volledig artikel is betaald abonnement nodig)

[boek-4] A. Henri A. Favre, Warren H. Powell. (2013). Nomenclature of Organic Chemistry. – ISBN 9780854041824 DOI:10.1039/9781849733069 Internetpagina: Nomenclature of Organic Chemistry (alleen samenvatting, voor volledig artikel is betaald abonnement nodig)
De regels die in dit boek besproken worden zijn in verband met copyright nog niet op het internet beschikbaar.

[5] Waarschijnlijk zal de OH-groep op de cyclohexadieenring een intramoleculaire waterstofbrug vormen met het keton op de propaanzuurketen.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]