Aangebrande orchis
| Aangebrande orchis | |||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| |||||||||||||||||
| Taxonomische indeling | |||||||||||||||||
| |||||||||||||||||
| Soort | |||||||||||||||||
| Neotinea ustulata (L.) R.M.Bateman, Pridgeon & M.W.Chase (1997) | |||||||||||||||||
| |||||||||||||||||
Afbeeldingen op  Wikimedia Commons
| |||||||||||||||||
Aangebrande orchis op  Wikispecies
| |||||||||||||||||
| |||||||||||||||||
De aangebrande orchis (Neotinea ustulata, synoniem: Orchis ustulata) is een orchidee. In Nederland is de plant vanaf 1 januari 2017 niet meer wettelijk beschermd, maar staat op de Nederlandse rode lijst van planten als soort die niet meer in Nederland voorkomt. Na het opstellen van deze lijst in 2004 is de plant echter weer aangetroffen. De soort is in België een wettelijk beschermde plant.
Naamgeving en etymologie[bewerken | brontekst bewerken]
De soortaanduiding ustulatus komt uit het Latijn en staat voor 'aangebrand'. Aangebrand duidt op de zwarte kleur van de bloeiwijze, die ontstaat doordat de helm van de bloem aan de buitenzijde zwartpaars van kleur is.
De aangebrande orchis wordt naar het verschil in bloeitijd ingedeeld in twee ondersoorten:
- Neotinea ustulata subsp. ustulata (bloei: (april), mei / juni)
- Neotinea ustulata subsp. aestivalis (bloei: juli / augustus) Latijn: aestivalis = zomer
Zeer zeldzaam is de variëteit met zuiver witte bloemen
- Neotinea ustulata var. alba
Beschrijving[bewerken | brontekst bewerken]
Planten[bewerken | brontekst bewerken]
De plant is 10-50 cm (soms tot 80 cm) hoog en heeft twee eivormige knollen.
Bladeren[bewerken | brontekst bewerken]
De plant heeft vijf tot tien blauwachtig groene, ongevlekte lancetvormige bladeren, die ongeveer 3-10 cm lang en 0,5-2 cm breed zijn, die op de bloemstengel naar boven toe kleiner worden. De onderste bladeren vormen een rozet en de bovenste bladeren zitten als een schede om de stengel.
Ecologie[bewerken | brontekst bewerken]
De aangebrande orchis komt voor in droge en halfdroge gazons, arme weiden en op berghellingen tot 2000 m hoogte met een kalkhoudende (pH 6,0-8,0) grond. Vroeger kwam de plant in Nederland voor in vochtige graslanden en uiterwaarden. De plant komt voor van Noord-Spanje tot aan de Alpen, Scandinavië, Oost-Europa tot aan Midden-Siberië en tot de Kaukasus. In het Middellandse Zeegebied komt de plant weinig voor.
Tegenwoordig komt de plant weer in Nederland voor; volgens Leids onderzoek komt dit door de opwarming van de aarde, die in Nederland gunstiger omstandigheden schept voor veel planten.[1]
Externe link[bewerken | brontekst bewerken]
- Aangebrande orchis (Neotinea ustulata) op SoortenBank.nl (gebaseerd op de Heukels23, dit is de voorlaatste uitgave)
Referentie[bewerken | brontekst bewerken]
- ↑ nu.nl/wetenschap | Wit bosvogeltje komt terug. Gearchiveerd op 24 januari 2021.
|
|
Mediabestanden die bij dit onderwerp horen, zijn te vinden op de pagina Aangebrande orchis (Neotinea ustulata) op Wikimedia Commons. |
|
Wikibooks heeft meer over dit onderwerp: Ecologisch tuinieren - Aangebrande orchis. |
| Soorten van het geslacht Neotinea |  |
|---|---|
|
N. conica · N. corsica · N. intacta · N. lactea · N. maculata (Nonnetjesorchis) · N. tridentata (Drietandorchis) · N. ustulata (Aangebrande orchis) |