Didolodus
| Didolodus Status: Uitgestorven Fossiel voorkomen: Vroeg-Eoceen | |||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| |||||||||||||||
| Didolodus soort | |||||||||||||||
| Taxonomische indeling | |||||||||||||||
| |||||||||||||||
| Geslacht | |||||||||||||||
| Didolodus Ameghino, 1897 | |||||||||||||||
| Typesoort | |||||||||||||||
| † Didolodus multicuspis Ameghino, 1897 | |||||||||||||||
| |||||||||||||||
Afbeeldingen op  Wikimedia Commons
| |||||||||||||||
| |||||||||||||||
Didolodus[1] is een geslacht van uitgestorven Zuid-Amerikaanse zoogdieren uit het Vroeg/Midden Eoceen van Argentinië. Het is een hoefdier met een onzekere affiniteit, mogelijk verwant aan Litopterna, hoewel dit onzeker is vanwege het gebrek aan betrouwbare postcraniale overblijfselen en voorlopig blijft het bij de Meridiungulata (incertae sedis).[2] De overblijfselen werden gevonden in de Sarmientoformatie van Patagonië.[3] Didolodus was waarschijnlijk een snelvoetig wezen dat waarschijnlijk leefde als vroege hoefdieren zoals Propalaeotherium, gebaseerd op zijn sterk gelijkende tanden. Het was ongeveer zestig centimeter lang, met korte ledematen en een lange staart.[4]
Beschrijving
[bewerken | brontekst bewerken]Dit dier is alleen bekend om zeer onvolledige overblijfselen, voornamelijk voor schedelmateriaal. Uit wat kan worden afgeleid, was Didolodus een dier van ongeveer zestig centimeter lang, misschien vaag vergelijkbaar met de phenacodontiden (Phenacodontidae) van de noordelijke continenten. Didolodus werd gekenmerkt door brachidonte en bunodonte tanden. In tegenstelling tot Phenacodus[5][6][7], waarbij de derde premolaren eenvoudiger waren dan de molariform-vormige vierde premolaren, waren bij Didolodus de derde en vierde premolaren zeer vergelijkbaar. De derde kiezen waren vrij groot, de bovenste derde molaar had een goed ontwikkelde hypoconus. De bovenste molaren hadden een goed ontwikkelde protostijl boven het precingulum.
Leefwijze
[bewerken | brontekst bewerken]Deze snelvoetige dieren leefden van bladeren, die ze aftrokken van lage struiken en bomen in de bossen, waar ze zich voortbewogen in de onderbegroeiing.
Classificatie
[bewerken | brontekst bewerken]Didolodus is het gelijknamige geslacht van de familie Didolodontidae, een raadselachtige groep vroege Cenozoïsche Zuid-Amerikaanse zoogdieren met onzekere affiniteiten. De typesoort is Didolodus multicuspis, voor het eerst beschreven in 1897 door Florentino Ameghino op basis van een getande kaak, gevonden in de provincie Chubut in Patagonië (Argentinië). Andere fossielen van dezelfde soort werden later gevonden in andere Patagonische vindplaatsen, met name bij het meer van Colhue-Huapi. Ameghino beschreef andere soorten en andere geslachten (Argyrolambda conulifera, D. colligatus, D. crassicuspis, D. dispar, Lonchoconus lanceolatus), die later allemaal werden toegeschreven aan de typesoort. Van alle andere soorten die door Ameghino zijn beschreven, is de enige die algemeen als geldig wordt beschouwd D. latigonus, gevonden in het Río Chico-gebied. Andere soorten die later worden beschreven, zijn D. minor, beschreven door George Gaylord Simpson voor een tand gevonden in het Cañadón Vaca-gebied, en D. magnus, bekend om fossielen die ten zuiden van het meer van Colhue-Huapi zijn gevonden.
Fylogenie
[bewerken | brontekst bewerken]Cladogram volgens Gelfo and Sigé, 2011:[8]
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Literatuur
- D. Palmer, B. Cox, B. Gardiner, C. Harrison & J.R.G. Savage (2000). De geïllustreerde encyclopedie van dinosauriërs en prehistorische dieren, Köneman, Keulen. ISBN 3 8290 6747 X
- F. Ameghino. 1897. Mammiféres crétacés de l’Argentine (Deuxième contribution à la connaissance de la fauna mammalogique de couches à Pyrotherium) [Cretaceous mammals of Argentina (second contribution to the knowledge of the mammalian fauna of the Pyrotherium Beds)]. Boletin Instituto Geografico Argentino 18(4–9):406-521
- F. Ameghino. 1902. Notices préliminaires sur des mammifères nouveaux des terrains Crétacé de Patagonie {preliminary notes on new mammals from the Cretaceous terrains of Patagonia]. Boletin de la Academia Nacional de Ciencias de Córdoba 17:5-70
- G. G. Simpson. 1948. The beginning of the age of mammals in South America. Part I. Bulletin of the American Museum of Natural History 91:1-232
- C. d. Paula Couto. 1952. Fossil mammals from the beginning of the Cenozoic in Brazil. Condylarthra, Litopterna, Xenungulata, and Astrapotheria. Bulletin of the American Museum of Natural History 99(6):355-394
- G. G. Simpson. 1967. The beginning of the age of mammals in South America. Part II. Bulletin of the American Museum of Natural History 137:1-260
- G. G. Simpson. 1970. Mammals from the early Cenozoic of Chubut, Argentina. Breviora 360:1-13
- R. Cifelli. 1983. The origin and affinities of the South American Condylarthra and early Tertiary Litopterna (Mammalia). American Museum Novitates 2772:1-49
- J. N. Gelfo. 2007. The ‘condylarth’ Raulvaccia peligrensis (Mammalia: Didolodontidae) from the Paleocene of Patagonia, Argentina. Journal of Vertebrate Paleontology 27(3):651-660
- J. N. Gelfo. 2010. The "condylarth" Didolodontidae from Gran Barranca: history of the bunodont South American mammals until the Eocene-Oligocene transition. The Paleontology of Gran Barranca: Evolution and Environmental Change through the Middle Cenozoic of Patagonia 130-142
- J. N. Gelfo & M. Llorente. 2012. The alleged astragalar remains of Didolodus Ameghino, 1897 (Mammalia, Panameriungulata) and a critic of isolated bone association models. Bulletin of Geosciences 87(2), 249–259 (3 figures, 5 tables, 2 appendices). Czech Geological Survey, Prague.
Noten
- ↑ Mindat.org. www.mindat.org. Geraadpleegd op 27-03-2022.
- ↑ Javier Nicolás, De vermeende astragalaire overblijfselen van Didolodus Ameghino, 1897 (Mammalia, Panameriungulata) en een criticus van geïsoleerde botassociatiemodellen, 2012
- ↑ Didolodus op Fossilworks. Org
- ↑ The Marshall Illustrated Encyclopedia of Dinosaurs and Prehistoric Animals. Marshall Editions, London (1999), 246. ISBN 1-84028-152-9.
- ↑ Fossilworks: Phenacodus. www.fossilworks.org. Gearchiveerd op 5-11-2021. Geraadpleegd op 27-03-2022.
- ↑ Mindat.org. www.mindat.org. Geraadpleegd op 27-03-2022.
- ↑ (en) Phenacodus. Dinopedia. Gearchiveerd op 21 mei 2023. Geraadpleegd op 27-03-2022.
- ↑ Javier N. Gelfo and Bernard Sigé (2011). A new didolodontid mammal from the late Paleocene–earliest Eocene of Laguna Umayo, Peru. Acta Palaeontologica Polonica 56 (4): 665–678. DOI: 10.4202/app.2010.0067.
- Dit artikel of een eerdere versie ervan is een (gedeeltelijke) vertaling van het artikel Didolodus op de Engelstalige Wikipedia, dat onder de licentie Creative Commons Naamsvermelding/Gelijk delen valt. Zie de bewerkingsgeschiedenis aldaar.
- Dit artikel of een eerdere versie ervan is een (gedeeltelijke) vertaling van het artikel Didolodus op de Italiaanstalige Wikipedia, dat onder de licentie Creative Commons Naamsvermelding/Gelijk delen valt. Zie de bewerkingsgeschiedenis aldaar.
- Didolodus in de Paleobiology Database