Doklijn
| Doklijn | |
|---|---|
| Aangelegd door | NRS |
| Geopend | 1847/1848 |
| Gesloten | 1904 |
| Huidige status | opgebroken |
| Aantal sporen | 1 |
.jpg)
De Doklijn is een voormalige spoorlijn in Amsterdam, tussen het Weesperpoortstation en het Entrepotdok, achter het huidige Artis. De lijn werd aangelegd door de Nederlandsche Rhijnspoorweg-Maatschappij (NRS).
De spoorlijn takte net ten zuidoosten van het Weesperpoortstation af van de NRS-lijn Amsterdam – Arnhem, kruiste vervolgens de Singelgracht met een brug (deze is nog aanwezig, tegenwoordig nog gebruik als fietsbrug) en ging dan door het diagonale deel van de Spinozastraat om vervolgens de Sarphatistraat te kruisen en aan de noordelijke zijde hiervan door te lopen in oostelijke richting (dit is nog te zien in de Sarphatistraat aan de daar aanwezig brede groenstrook). Ter hoogte van de Kadijk boog de lijn vervolgens af naar links, om te eindigen langs de Nieuwe Vaart.
De lijn werd in 1849 geopend (de exacte datum is onbekend) al wordt in sommige bronnen ook 1847 of 1848 genoemd. Hij werd aangelegd in breedspoor (1945 mm) net als de Spoorlijn Amsterdam – Elten (Rhijnspoorweg) waar deze mee was verbonden. Het was de enige havenlijn in Nederland die werd aangelegd in breedspoor. De lijn is in 1856 verbouwd naar normaalspoor (1435 mm). In 1904 werd de spoorlijn opgeheven. In de Sarphatistraat kwam toen ruimte om de sporen aan te leggen voor de elektrische tram, vanaf 1906 reed hier tramlijn 3.
Het gedeelte ten oosten van het Alexanderplein bleef nog als goederenemplacement in gebruik als onderdeel van de goederenlijnen in het oostelijk havengebied, totdat die tussen de jaren dertig en tachtig ook werden opgebroken. Het goederenstation aan de Plantage Doklaan bleef nog in gebruik tot 1972. Daarna werd het spoor via deze route naar de Doklaan tot 1981 nog gebruikt om nieuwe in Duitsland gebouwde trams voor Gemeentevervoerbedrijf af te leveren.
Tussen 1972 en 1976 lagen er weer rails op de nog aanwezige brug over de Singelgracht: vanwege de aanleg van de Oostlijn van de Amsterdamse Metro reed tramlijn 10 een omleidingsroute via deze brug. Sindsdien is deze in gebruik als fietsbrug.
In de Sarphatistraat ten oosten van het Alexanderplein (langs de Oranje-Nassau Kazerne) werden in 2003 sporen aangelegd voor de elektrische tram, vanaf 22 juli 2018 rijden hier tramlijn 1, tramlijn 7 en tramlijn 19.