Gebruiker:Stunteltje/Kladblok/Gorinchem V (schip, 1933)

GORINCHEM V
	De GORINCHEM V, als veerpont Maassluis-Rozenburg
Geschiedenis
Werf	N.V. Scheepsbouwwerf en Machinefabriek de Klop, Sliedrecht
Datum oplevering	1933
Thuishaven	Gorinchem
Eigenaren
Eigenaar	1933 Gemeente Gorinchem
Latere eigenaren	1961 Provincie Zuid-Holland, 's-Gravenhage; 1968 Stichting fonds A.M.V.V. Sociëteitswerk, Rotterdam; 2007 Stichting voor Landelijk Onderwijs aan Varende Kinderen (LOVK); 2017 Stolk's Handelsonderneming B.V., Hendrik-Ido-Ambacht; 2019 Stichting Leefwerf De Biesbosch, Dordrecht
Latere namen	1967 ZWARTE ZWAANTJE
Algemene kenmerken
Type	Dubbelschroef stoomveerpont
Lengte	37,24 m
Breedte	13,01 m
Diepgang	1.80 m
Tonnenmaat	163,093 ton
Passagiers	410
Voortstuwing en vermogen	2x 150 ipk Stoom
ENI-nummer	02312398
Portaal	Maritiem

De GORINCHEM V voer van 1933 tot 1961 als zijladerveerpont tussen Gorinchem en Sleeuwijk. Het schip was volgens de meetbrief geschikt voor 410 passagiers, maar naar verluidt konden er wel zo'n 1000 passagiers en 30 personenwagens mee worden overgezet.^[1] De Gorcumse veerdienst zette eind jaren dertig jaarlijks 142 duizend auto’s over en ettelijke honderdduizenden passagiers te voet. In maart 1961 werd de nieuwe Merwedebrug over de Boven-Merwede in gebruik genomen en werd het schip opgelegd als reserve-pont.

Historie[bewerken | brontekst bewerken]

Als veerpont[bewerken | brontekst bewerken]

In de Tweede Wereldoorlog staken er ook veel Duitsers mee over. De Gorinchem V liep op 12 september 1944 nog weinig schade op bij een luchtaanval, maar op 28 oktober 1944 lieten twee Hawker Typhoon jachtbommenwerpers explosieven vallen en brachten daarmee de pont aan de linkeroever van de rivier tot zinken. Er sneuvelden zes Duitse militairen. Voorjaar 1946 werd het schip geborgen en gerepareerd. De provincie Zuid-Holland huurde de Gorinchem V voor korte tijd in 1961 en zette haar in voor de dienst tussen Ooltgensplaat en Dintelsas.

De provincie Zuid-Holland kocht het schip aan het eind van 1961 voor de verbinding tussen Maassluis en Rozenburg op de Nieuwe Waterweg. Het heeft daarna in de winter van 1962-1963 nog dienst gedaan tussen Middelharnis en Hellevoetsluis. Daarna werd de Gorinchem V opgelegd en aangeboden voor de sloop.

Als speeltuinschip[bewerken | brontekst bewerken]

De pont werd in 1968 verkocht aan de Algemene Maatschappij Voor Varenden (AMVV), om te kunnen dienen als ontmoetingscentrum voor schippers. In afwachting van de financiering werd het schip opgelegd in de Sliksloothaven in Krimpen aan den IJssel. Die financiering kwam echter niet rond. Maar met steun van een aantal sponsors, zoals de provincie Zuid-Holland, de gemeente Rotterdam en enkele fondsen kon het schip door scheepswerf Van Eijk in Sliedrecht in 1987 wel voor 169.000 gulden worden opgeknapt. Het originele dekhuis werd gesloopt voor een betonnen vloer waar speeltoestellen werden opgesteld en er werd een grote zandbak geplaatst. Het schip werd Zwarte Zwaantje genoemd. Het werd een speeltuinschip voor varende kleuters van de ligplaatsschool van de Stichting voor Landelijk Onderwijs aan Varende Kinderen (LOVK) aan boord van de Zwarte Zwaan in de Maashaven.^[2]

Door de opkomst van mobiele telefoons en het internet had het AMVV weinig functie meer. De Zwarte Zwaan werd begin 2005 verkocht en omgebouwd als drijvend restaurant in de Parkhaven in Rotterdam. Na de sluiting van de Zwarte Zwaan verdween daarmee de ligplaatsschool in de Maashaven. De kinderen gingen over naar een school aan de Brede Hilledijk, maar hadden daar geen speelmogelijkheden buiten. Die waren wel op het nog steeds vlakbij liggende Zwarte Zwaantje. In 2007 kon het schip door de LOVK voor een symbolisch bedrag van de AMVV worden overgenomen en in de Waalhaven worden opgeknapt. De AMVV zorgde nog voor nieuwe speeltoestellen en een nieuwe berging.^[3]

Het Zwarte Zwaantje bleef daarmee nog lang in de Maashaven liggen, maar de gemeente Rotterdam besloot echter in 2017 dat het speeltuinschip daar weg moest vanwege een nieuwe inrichting van de haven. Het werd in 2017 aan scheepssloperij Stolk Handelsonderneming in Hendrik-Ido-Ambacht verkocht.

Als varend erfgoed[bewerken | brontekst bewerken]

Het burgerinitiatief Leefwerf De Biesbosch zag echter wel brood in het schip, om het als onderdeel van een openbaar toegankelijk drijvend park tussen vijf historische schepen in de zuidelijke insteekhaven in Dordrecht zo de werelden van land en water te verbinden. Zowel de initiatiefnemer als de sloper vonden dat het zonde zou zijn dat dit speeltuinschip met haar rijke cultuurgeschiedenis gesloopt zou worden. De sloperij was bereid de sloop van het varend erfgoed nog even uit te stellen, tot duidelijk werd dat de gemeente Dordrecht verder wilde met dit burgerinitiatief. ^[4]

De stichting Leefwerf De Biesbosch heeft het Zwarte Zwaantje in 2018 gekocht. De Provincie Zuid-Holland heeft subsidie toegekend in het kader van de Erfgoedlijn Waterdriehoek om het speeltuinschip weer als veerpont in oude glorie te herstellen. Neptune Repair heeft in haar loods het dekhuis met stuurhut en schoorsteen gebouwd naar de originele bouwtekening uit 1932. Er moest aan boord eerst heel wat beton weggehakt worden, voordat het dekhuis geplaatst kon worden. Na de plaatsing had de Gorinchem V haar oude aanzicht weer terug.^[5]

Samen met de museumschepen Rene Siegfried, LASHbak CGS 6013, Veerdienst III en Marot van stichting De Binnenvaart en de Oosterwijk, Geran, La Bohème en Avenier maakt het schip deel uit van Leefwerf De Biesbosch in Dordrecht.