Johannes Keerbergen
| Johannes Keerbergen | ||||
|---|---|---|---|---|
| Persoonsgegevens | ||||
| Geboren | Rotterdam, 14 januari 1742 | |||
| Overleden | Kudelstaart, 8 januari 1822 | |||
| Geboorteland |  Nederland
| |||
| Nationaliteit | Nederlandse | |||
| Beroep(en) | beeldhouwer | |||
| RKD-profiel | ||||
| ||||
Johannes Keerbergen (Rotterdam, 14 januari 1742 – Kudelstaart, 8 januari 1822) was een Nederlandse beeldhouwer.[1][2]
Leven en werk[bewerken | brontekst bewerken]
Johannes Keerbergen was de zoon van Antonij Keerbergen (ca. 1715 – 21 januari 1745), matroos bij de VOC en Dorothea van der Swaan (1716 – 1798). Hij trouwde op 3 november 1767 te Rotterdam met Burga Jacoba Paspoort (ged. Brouwershaven, 17 juni 1743 – Rotterdam, 8 november 1770). Uit dit huwelijk werd een zoon Anthonie geboren (18 augustus 1768 – 24 maart 1830) die predikant te Acquoy en vanaf 1819 te Kudelstaart werd; de geboorte van een tweede zoon Zacharius Martinus (gedoopt 21 oktober 1770, kort daarna overleden) werd moeder Burga fataal. Johannes hertrouwde op 18 mei 1786 te Rotterdam met Andrietta van Leeuwen (Rotterdam, 24 januari 1734 – Rotterdam, 17 juli 1825), dit huwelijk bleef kinderloos en ze scheidden op 20 maart 1790.
Keerbergen vervaardigde beeldhouwwerk voor verschillende stadspoorten in Rotterdam, de Delftse Poort (1770-72, samen met Jacob Mattheus Cressant)[3] en voor de Hofpoort in 1778. Hij was van 1774 tot 1775 secretaris van het in 1773 opgerichte gezelschap van kunstenaars en kunstminnenden "Hierdoor tot hoger" te Rotterdam.[4]
Keerbergen heeft onder andere de versiering van het Königorgel in de Sint-Stevenskerk in Nijmegen vervaardigd, gebouwd in de periode 1773-1776.[5] Ook heeft hij de versiering van het orgel en de preekstoel voor de Doopsgezinde Kerk te Rotterdam uit 1775 gemaakt, en de orgelversiering voor het grote orgel van de Laurenskerk. Deze werken te Rotterdam zijn alle in 1940 bij het bombardement verloren gegaan.
Het meest omvangrijke werk van Keerbergen waren vanaf ongeveer 1782 tot vrijwel het einde van zijn leven de vele houten versieringen van oorlogsschepen: de boegbeelden, spiegels en zijgalerijen. Eerst ontwierp en vervaardigde hij deze voor de Admiraliteit van Rotterdam, vanaf 1795 voor de eengemaakte Bataafse Marine en daarna vanaf 1814 voor de Koninklijke Marine. Ontwerpen van zijn hand zijn bewaard gebleven in het Nationaal Archief te Den Haag[6] en in diverse Nederlandse maritieme musea zijn tekeningen van Keerbergen voor dergelijke versieringen te vinden.[7] Hij maakte onder meer de versiering van het linieschip 'Delft', gebouwd in 1782 en in 1797 vergaan na de Zeeslag bij Camperduin.[8]
Zijn bekendste werk waren vier ornamentale leeuwen op de Hofpoort te Rotterdam. Hoewel deze poort in 1833 is afgebroken, zijn deze leeuwen bewaard gebleven. In 1860 kregen de leeuwen een nieuwe plaats als wachters naast de Koningsbrug over de Oude Haven. Die brug heette vanwege die beelden ook wel de Vierleeuwenbrug. Na de Watersnoodramp van 1953 verhuisden drie van de leeuwen naar de nieuw aangelegde Maasboulevard, in 1964 werd de Leeuwenflat naar deze leeuwen vernoemd. De vierde leeuw werd uitgeleend aan Defensie voor de Elias Beeckmankazerne te Ede, maar later overgeplaatst naar de Bernhardkazerne te Amersfoort. Een plan om de eerste drie leeuwen in 2021 terug te plaatsen op het Hofplein haalde het niet.[9]