Vlaams Belang
Vlaams Belang is de naam van een Vlaamse en rechtse, Vlaams-nationalistische politieke partij die het Vlaams Blok opvolgt vanaf 14 november 2004.
Voorafgaand aan deze datum was Vlaams Belang een website en een krant van het Vlaams Blok over de onafhankelijkheid van Vlaanderen.
Aanleiding tot de oprichting van "Vlaams Belang" als politieke partij
Zie onderdeel "Juridische kwesties" van het artikel Vlaams Blok
Na de bevestiging door het Hof van Cassatie van de veroordeling van het Vlaams Blok op 9 november 2004 wegens racisme (althans, van 3 van zijn vzw's, namelijk Vlaamse Concentratie (VC), Nationaal Vormingsinstituut (NV) en Nationalistische Omroepstichting (NOS)), heeft het Blok zichzelf ontbonden op 14 november 2004 en is er een nieuwe partij gesticht, het Vlaams Belang. De veroordeling zelf werd eerder uitgesproken op 21 april door een rechtbank in Gent. Deze veroordeling zou niet mogelijk geweest zijn zonder de verschillende wetswijzigingen die de politieke meerderheid in de jaren voorafgaand aan deze processen doorvoerde.
Aanvullende lectuur:
Programma, informatiekanalen
Vanaf 14 november 2004 omstreeks 14:30 u (terwijl het Partijcongres dat de naamsverandering moet bevestigen nog aan de gang is) is de vernieuwde website www.vlaamsbelang.org in de lucht.
Deze website bevat o.a. de (voorlopige) beginselverklaring van de (ver)nieuw(d)e partij.
Terugkeer van alle immigranten en een federatie met Nederland komen niet meer voor in deze beginselverklaring (die overigens gelijk loopt met het verkiezingsprogramma van het Vlaams Blok voor de regionale/Europese verkiezingen van voorjaar 2004). Enkel wie zich niet aanpast moet terug en met Nederland wordt gestreefd naar een zo ruim mogelijke samenwerking. Het motto eigen volk eerst werd althans officieel verlaten.
Andere punten uit dit programma:
- Op economisch vlak heeft het onafhankelijkheidsstreven tot doel de financiële transfers van Vlaanderen naar Wallonië te stoppen.
- Een opvoedersloon en verhoogd kindergeld voor peuters moeten aan tweeverdieners toelaten, indien gewenst, één ouder thuis te houden voor de opvoeding van de kinderen, met de bedoeling de tanende Vlaamse nataliteit te ondersteunen.
- Het pensioenstelsel moet geschoeid worden op Nederlandse leest met een beleggingsfonds als tussenbuffer, het zogenaamde Vlaamse Goudfonds, zodat de pensioenen in de toekomst betaalbaar blijven.
- De traditionele schoolse discipline die het Vlaamse onderwijs aan de wereldtop helpt situeren (Pisa-rapport 2003) moet behouden.
- Turkije mag geen lid worden van de Europese Unie, wegens vreemd aan de Europese cultuur.
- De partij zet zich in voor de vrijheid van meningsuiting, en acht de bestaande anti-racisme en anti-discriminatiewetten hiermee in strijd.
Is het Vlaams Belang verschillend van het Vlaams Blok?
Zie bespreking op overlegpagina.
Geschiedenis
Het Vlaams Blok treedt voor het eerst op de voorgrond bij de verkiezingen van 17 december 1978. Het Vlaams Blok was op dat ogenblik een soort kartellijst die twee splinterpartijen van de Volksunie samenbracht: de Vlaams Nationale Partij van Karel Dillen en de Vlaamse Volkspartij van Lode Claes. Beide partijen waren ontstaan uit onvrede met het door de Volksunie ondertekende Egmontpact.
Uiteindelijk zal de stroming rond Karel Dillen (die als enige van de kartellijst verkozen werd) de bovenhand krijgen en fusioneren de Vlaams Nationale Partij en de radicale vleugel van de Vlaamse Volkspartij definitief tot het Vlaams Blok. Lode Claes verdwijnt uit de nieuwe partij. Karel Dillen schrijft in zijn Manifest van het rechts Vlaams-nationalisme (bijgenaamd het Oranje Boekje) de partijfundamenten uit.
Op 9/11/2004 liep het Vlaams Blok een veroordeling op voor racisme (zie hieronder, hoofdstuk "Juridische kwesties"), en wijzigde daarom op 14/11/2004 zijn naam naar Vlaams Belang.
Standpunten
De belangrijkste onderwerpen van de partij zijn de vreemdelingen en vooral de onafhankelijkheid van Vlaanderen. Hiervoor heeft ze een campagne lopen, o.a. op de website Vlaams Belang en internationaal op Flemish Republic. Andere thema's in haar programma zijn de veiligheidsproblematiek en het verdedigen van het traditionele gezin door onder meer het invoeren van een opvoedersloon voor thuiswerkende ouders. Zij zijn niet echt liefhebbers van Homoseksuelen, gehandicapten, werklozen, jongeren, feministen en dierenliefhebbers.
Het 70-puntenplan van 1992, herwerkt in 1996, is jarenlang de basis geweest van het vreemdelingenstandpunt van het Vlaams Blok. Vanwege dit 70-puntenplan is het Vlaams Blok een aantal keer voor de rechtbank gedaagd onder beschuldiging van racisme en discriminatie. Het 70-puntenplan behoort sinds september 2001 niet langer tot het partijprogramma. Waarschijnlijk is dit om strategische redenen, want het plan wordt niet afgezworen.
De huidige voorzitter van het Vlaams Belang is Frank Vanhecke. Andere belangrijke politici zijn onder meer Filip Dewinter en Gerolf Annemans.
Stromingen
Sommigen menen in het Vlaams Blok een aantal stromingen te herkennen:
- Rechts-conservatief (Alexandra Colen)
- Vlaams-nationalistisch (Karel Dillen)
- Vreemdelingenproblematiek (Filip Dewinter)
De laatste tijd is er echter heel wat veranderd. In de media wordt de Vlaams-nationalistische stroming al een hele tijd vertegenwoordigd door Gerolf Annemans. De Rechts-conservatieve stroming is met de vernieuwing van de partij na hun veroordeling een stuk minder belangrijk geworden, vooral dan de katholieke vleugel. Hun standpunt tegen euthanasie, hun aversie tegen homo's, en nog een aantal zaken worden veel minder of gewoon niet meer naar voor gebracht. Sommigen leggen de oorzaak hiervan bij de nieuwkomers, de verruimers. Voorbeelden zijn hiervan Marie Rose Morel en Jurgen Verstrepen, die nogal een rechts-liberale inslag heeft.
Verhouding met andere partijen
Cordon Sanitaire
Het Cordon Sanitaire is een overeenkomst van de democratische partijen, steeds publiekelijk aangekondigd voor de verkiezingen (opdat alle kiezers dit op voorhand zouden weten), dat de deelnemende partijen geen bestuursakkoorden zouden sluiten met het Vlaams Blok/Belang. Dit sluit het praten met Vlaams Blokkers/Belangers niet uit. Het cordon sanitaire wordt door de initiatiefnemers beschouwd als een engagement, als een manier om de democratie - hoe imperfect ook - te beschermen tegen ondemocratische elementen.
Een van de bekendste initiatiefnemers van het cordon is Jos Geysels (Groen!). Het cordon is ontstaan in 1989 en verder gegroeid in de jaren 1990.
Voorbeeld effect van het cordon: Het Vlaams Blok was bij de gemeenteraadsverkiezingen in 2000 de grootste partij in Antwerpen. Ondanks dit resultaat maakt het geen deel uit van de daaropvolgende coalitie
Argumentatie tegen het Belang
Het Vlaams Belang wordt door zowat alle mensenrechtenorganisaties en politieke partijen in België verfoeid en bestreden, vanwege zijn stemmingmakerij tegenover (illegale) vreemdelingen, asielzoekers, migranten, en niet-Vlamingen in het algemeen. Verder zijn zij ook niet echt fan van homoseksuelen en progressieve mensen.
Fascistisch
Sinds de Tweede Wereldoorlog wordt het epiteton fascisten of 'bruin' gebruikt om Vlaams-gezinden het zwijgen op te leggen, vanwege de sympathie en zelfs collaboratie vanuit deze strekking met het toenmalige fascistische Duitse regime.
Racistisch
In verband met het verwijt van fascisme, maar vooral ook sinds het Vlaams Belang samenlevingsproblemen met vreemdelingen begon te benadrukken, werd de partij met grote volharding racistisch genoemd. Waarschijnlijk onder invloed hiervan is zelfs de betekenis van het woord racist verschoven van aanhanger van de rassentheorie (die stelt dat de mensheid uit verschillende rassen zou bestaan, en dat er daaronder superieure en inferieure rassen zouden zijn), tot haat of simpelweg gekant zijn tegen vreemdelingen. In die verruimde betekenis is het Vlaams Belang alleszins racistisch te noemen (zie ook de paragraaf Juridische Kwesties).
Ondemocratisch
Het Belang wordt door linkse partijen en extreem-linkse organisaties als ondemocratisch bestempeld.
Verborgen programma
Na zijn grote groei in de jaren 90 heeft het Vlaams Blok een grote opkuis gehouden in haar programma, onder andere onder invloed van de verfijning van de Belgische Wet van 30 juli 1981 tot bestraffing van bepaalde door racisme of xenofobie ingegeven daden, maar ook in wat geduid wordt als een poging om de scherpe kantjes af te vijlen, met andere woorden voor andere partijen aanvaardbaar te worden als gespreks- of zelfs coalitiepartner. Aansluitend hierop waarschuwen tegenstanders van het Vlaams Blok de kiezers zich hierdoor niet te laten misleiden: het Vlaams Blok zou volgens hen ook een zogeheten verborgen programma hebben, waarin volgens voornoemde tegenstanders onder andere de weggekuiste programmapunten van het Vlaams Blok nog altijd prominent aanwezig zijn. Zij uiten tegelijk ook de vrees dat dit verborgen programma weer officieel wordt zodra het Vlaams Blok de alleenheerschappij veroverd heeft.
Juridische kwesties
Veroordeling door het Gentse hof wegens racisme
Het Gentse hof van beroep, heeft op 21 april 2004 drie vzw's van het Vlaams Blok veroordeeld wegens inbreuken op de wet van 30 juli 1981 tot bestraffing van bepaalde door racisme of xenofobie ingegeven daden (een zaak die aangespannen is door het Centrum voor Gelijkheid van Kansen en voor racismebestrijding en de Liga voor de Mensenrechten).
Het Vlaams Blok ging in cassatie, waardoor de partij toch onder zijn eigen naam deel kon nemen aan de Vlaamse verkiezingen van 13 juni. De veroordeelde verenigingen zonder winstoogmerk zijn:
- De Vlaamse Concentratie, de ontvanger en beheerder van de overheidssubsidies van het Blok,
- De Nationalistische Omroepstichting, dat zorgt voor de radio- en tv-programma's
- Het Nationaal Vormingsinstituut, dat zorgt voor de vorming van de kaderleden van het Vlaams Blok
Frank Vanhecke, de voorzitter van het Vlaams Blok, is tevens voorzitter van deze 3 vzw's en de boekhouding is opgenomen in die van het Vlaams Blok.
Het Vlaams Blok probeert deze veroordeling te gebruiken als propaganda, omdat hierdoor de vrije meningsuiting zou worden aangetast. Zoals in peilingen voorspeld, behaalde de partij inderdaad een hoge winst bij de verkiezingen voor de Vlaamse Raad op 13 juni 2004, vooral ten koste van de VLD.
Op 11 september 2004 verklaarde het partijbestuur hoe dan ook verder te gaan met het programma, zelfs als de partij nogmaals veroordeeld wordt. Het Vlaams Blok zou dan een andere naam krijgen: Vlaamse Liga, Vlaams Belang, ... De standpunten zouden niet veranderen, maar wel aangepast worden zodat een veroordeling niet meer mogelijk zou zijn.
Het Vlaams Blok verzette zich, en de kwestie kwam voor het Hof van Cassatie. Die bevestigde het arrest op 9 november 2004.
Verkiezingen
Het Vlaams Blok nam voor het eerst deel aan de verkiezingen in 1978 als kartel van de VNP en de VVP. Na de verkiezing van Karel Dillen van de VNP en de niet-verkiezing van Lode Claes van de VVP, liep een groot deel van de VVP over naar de VNP en hield de VVP op te bestaan. De VNP ging nu verder onder de naam Vlaams Blok en is steeds onder die naam blijven opkomen. Nu heet de partij Vlaams Belang, met deze naam zijn ze nog nooit naar de kiezer getrokken.
| Jaar | Assemblee | stemmen | percentage | zetels |
| 1978 | Kamer | 75635 | 1,4% | 1 |
| 1978 | Senaat | 80809 | 1,5% | 0 |
| 1981 | Kamer | 66424 | 1,1% | 1 |
| 1981 | Senaat | 71733 | 1,2% | 0 |
| 1984 | Europees Parlement | 73174 | 1,3% | 0 |
| 1985 | Kamer | 85391 | 1,4% | 1 |
| 1985 | Senaat | 90120 | 1,5% | 0 |
| 1987 | Kamer | 116534 | 1,9% | 2 |
| 1987 | Senaat | 122953 | 2,0% | 1 |
| 1989 | Europees Parlement | 241117 | 4,1% | 1 |
| 1991 | Kamer | 405247 | 6,6% | 12 |
| 1991 | Senaat | 414481 | 6,8% | 5 |
| 1994 | Europees Parlement | 463919 | 7,8% | 2 |
| 1995 | Kamer | 475677 | 7,8% | 11 |
| 1995 | Senaat | 463896 | 7,7% | 3 |
| 1995 | Vlaams Parlement | 465239 | 12,3% | 15 |
| 1999 | Kamer | 613399 | 9,9% | 15 |
| 1999 | Senaat | 583208 | 9,4% | 4 |
| 1999 | Vlaams Parlement | 603345 | 15,5% | 20 |
| 1999 | Europees Parlement | 584392 | 15,1%* | 2 |
| 2003 | Kamer | 767605** | 11,7% | 18 |
| 2003 | Senaat | 741940 | 11,3% | 5 |
| 2004 | Vlaams Parlement | 981587 | 24,2% | 32 |
| 2004 | Europees Parlement | 930731 | 23,2% | 3 |
- in 1999 werd er een split vote gedaan van de Europarlementsleden in een Nederlands en een Frans Kiescollege
- in 2003 bracht het VB ook een lijst uit in Henegouwen
Bron: Cijfers van Min. BiZa voor 2003 en 2004; alle andere cijfers VUB