Heraldische kleur
Een heraldische kleur is een van de kleuren die in de heraldiek worden gebruikt. Voor de weergave wordt onderscheid gemaakt tussen heraldische kleuren, metalen en pelswerk. Hieronder worden behalve de kleuren ook de laatste twee vermeld. Er bestaat een afgesproken wijze om ze in een ongekleurde tekening weer te geven. De heraldische kleuren zijn beperkt in aantal en de meeste hebben een andere naam dan in het dagelijks leven.
Kleuren en metalen
[bewerken | brontekst bewerken]| Groep | Heraldische naam | Weergave in zwart-wit | Gebruikelijke naam | Symbolische betekenis[1] | Voorbeeld |
|---|---|---|---|---|---|
| Officiële kleuren | azuur of lazuur | horizontale arcering | blauw | wetenschap, waarheid | 
|
| keel | verticale arcering | rood | moed, opoffering | 
| |
| sinopel | diagonaal van linksboven naar rechtsonder[2] | groen | mildheid, hoop | 
| |
| sabel | effen zwart of horizontale en verticale arcering | zwart | gevaar, kracht | 
| |
| purper | diagonaal van linksonder naar rechtsboven[2] | purper | waardigheid | 
| |
| Niet algemeen erkend[3] | oranje | verticale onderbroken lijnen van afwisselend punten en strepen | oranje | waarheid | 
|
| bruin | verticaal en diagonaal van linksboven naar rechtsonder[2] | bruin | macht | 
| |
| Overige | natuurlijke kleur | de kleur die het afgebeelde stuk in werkelijkheid heeft | 
| ||
| Metalen of tincturen | goud of or | puntjes | goud of geel | wijsheid, rijkdom | 
|
| zilver of argent | effen wit | zilver of wit | trouw | 
|
Pelswerk
[bewerken | brontekst bewerken]Pelswerk is een patroon van een kleur op een metaal of omgekeerd.
-
Vair -
Paalvair -
Hermelijn -
Tegenhermelijn -
Goudhermelijn
- Vair, met variaties als tegenvair, paalvair enz.
- Vair zonder toevoeging duidt op een combinatie van zilver en azuur. Vair met andere kleuren wordt aangegeven met "vair van <metaal> en <kleur>".
- Hermelijn (met de zwarte staartjes van een hermelijnvacht in winterkleed), met de variaties tegenhermelijn, goudhermelijn en tegengoudhermelijn.
Contrast
[bewerken | brontekst bewerken]Van oorsprong werden schilden gebruikt als herkenningsteken op het slagveld. Dit gebruik ontstond aan het begin van de twaalfde eeuw. Contrast is daarbij belangrijk, het is daarom niet correct om kleur op kleur of metaal op metaal te plaatsen. Dit geldt natuurlijk niet voor de kleine details van de afbeelding. Pelswerk kan naar keuze als kleur of als metaal worden opgevat, waardoor het met een metaal of met een kleur gecombineerd kan worden. In later tijd, vooral toen veel meer plaatsen dan voorheen een wapen kregen (bijvoorbeeld toen de Hoge Raad van Adel veel Nederlandse gemeenten een wapen toekende), is deze etiquette hier en daar losgelaten. Men spreekt in dergelijke gevallen ook wel van raadselwapens.
Weergave in zwart-wit
[bewerken | brontekst bewerken]
Een standaard voor de weergave van kleuren in wapentekeningen door middel van arcering in Europa is pas na 1638 ontstaan, toen pater Petra-Sancta een werk uitgaf met de huidige wijze van arcering. Dit systeem werd naderhand geclaimd door een Fransman genaamd Vulson de la Colombière, maar zijn werk is in 1639 uitgegeven zodat het lastig te bewijzen viel dat hij de eerste was die op deze wijze arceringen gebruikte. Behalve de weergave zoals in de tabel hierboven zijn er andere systemen in gebruik geweest. Oude tekeningen in zwart-wit kunnen dus niet zonder meer volgens dit systeem worden ingekleurd. Vanaf de 13e eeuw begon men op zegels arceringen te gebruiken om kleuren aan te geven.[4] Afgesproken vormen van arceringen die symbool stonden voor een bepaalde kleur, paste men ook toe op stenen wapens op gevels.
- ↑ Deze betekenissen zijn in de 19e eeuw als onderdeel van de romantiek aan kleuren toegekend, maar kleuren hebben geen vaste betekenis in de heraldiek.[bron?]
- ↑ a b c Hier wordt links resp. rechts voor de kijker bedoeld, niet heraldisch links of rechts
- ↑ Kleuren die niet in alle literatuur tot de heraldische kleuren worden gerekend
- ↑ Rietstaps Handboek der heraldiek - Cornelius Pama
· 
· 