Kosmodroom Bajkonoer

Uit Wikipedia, de vrije encyclopedie
Kosmodroom Bajkonoer
Космодром Байконур
Ruimtehaven in Kazachstan Vlag van Kazachstan
Kosmodroom Bajkonoer (Kazachstan)
Kosmodroom Bajkonoer
Coördinaten 45° 55′ NB, 63° 21′ OL
Detailkaart
Kaart van Kosmodroom Bajkonoer
Ligging
Foto's
De Sojoez TMA-03M in Bajkonoer (december 2011)
De Sojoez TMA-03M in Bajkonoer (december 2011)
Portaal  Portaalicoon   Azië

Het Kosmodroom van Bajkonoer (Kazachs: Байқоңыр ғарыш айлағы, Bayqoñır ğarış aylağı; Russisch: Космодром Байконур, Kosmodrom Bajkonoer) is de grootste raketlanceerplaats ter wereld. Het ligt op ongeveer 200 kilometer ten oosten van het Aralmeer, niet ver van de rivier Syr Darja.

Naam[bewerken | brontekst bewerken]

Tijdens de Koude Oorlog moest de plaats van de basis geheim blijven voor het Westen, omdat er raketten met kernkoppen gelanceerd konden worden, daarom kreeg de basis de naam van een dorp 320 kilometer noordoostelijker: Bajkonoer. De stad die vlak naast de kosmodroom ligt, heette oorspronkelijk Leninsk, maar deze naam is in 1995 in Bajkonoer veranderd omdat er geen reden meer was om de basis geheim te houden.

Geschiedenis[bewerken | brontekst bewerken]

Sovjet-periode[bewerken | brontekst bewerken]

De bouw van de basis begon op 2 juni 1955. Het ligt vrij zuidelijk in de Sovjet-Unie, omdat een lancering dichter bij de evenaar meer gebruik kan maken van de draaiing van de aarde en daardoor een grotere lading kan vervoeren. Oorspronkelijk was de basis bedoeld voor de lancering van langeafstandsraketten, maar later werd deze uitgebreid tot een ruimtebasis. Dit was op vraag van Sergej Koroljov, hoofdontwerper van de R-7-raket, en was een van de duurste infrastructuren die de Sovjet-Unie liet bouwen. Er werden namelijk extra lanceerplatformen gebouwd, honderden kilometers wegen en spoorlijnen aangelegd en een heel dorp, Leninsk, met appartementen, scholen en andere voorzieningen voor de arbeiders en hun familie. Dit dorp groeide op deze wijze snel en kreeg de status van stad in 1966.

Russisch tijdperk[bewerken | brontekst bewerken]

Sinds de val van de Sovjet-Unie bevindt het zich in Kazachstan, hoewel het nog steeds wordt gehuurd door Rusland voor een prijs van 115 miljoen dollar per jaar.
Deze hoge prijs spoorde Rusland dan ook aan de Kosmodroom Plesetsk, dat wel op Russisch grondgebied ligt, te heropwaarderen. Ook werd er vanaf 1996 gebouwd aan het Kosmodroom Svobodny in de oblast Amoer, maar de ontwikkeling van deze ruimtehaven werd wegens geldgebrek in 1997 grotendeels stopgezet. Kosmodroom Vostotsjny ('oostelijk') is inmiddels in dezelfde oblast gebouwd. De eerste lancering, van een Soyoez-2 raket, was op 28 april 2016. Het kosmodroom wordt verder uitgebreid.

Historische missies[bewerken | brontekst bewerken]

Rol in de ruimtevaart[bewerken | brontekst bewerken]

De lanceerbasis speelt een belangrijke rol in de ruimtevaart voor onbemande en bemande lanceringen.

Er worden nog Sojoez- en Proton-raketten gelanceerd, waarvan de Sojoez raket ook gebruikt wordt voor bemande ruimtemissies.

Hier is ook de Nederlandse astronaut André Kuipers in 2004 en 2011 gelanceerd tijdens zijn missies in het ISS.

Zie de categorie Baikonur Cosmodrome van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.