Lijst van graven van Holland
.svg)
De volgende graven regeerden over het graafschap Holland, tot ongeveer 1100 graafschap West-Frisia.
Graven van Holland
Floris II was de eerste graaf die zich graaf "van Holland" mocht noemen, daarvoor werden zij 'Friese graven' (comes Fresonum) genoemd.[1]. Het graafschap Holland is gesticht door Floris II. Zijn voorouders waren wel graven, maar van graafschappen in West-Frisia.
| GRAAF | PERIODE | Opmerkingen: |
| 885-1299 | HUIS HOLLAND (Gerulfingen) | |
| Gerulf | ca. 885- ca. 889 | |
| Dirk I | ca. 916- ca. 928 | Zoon van Gerulf. |
| Dirk II | ca. 970-988 | Zoon van Dirk I. |
| Arnulf van Gent | 988-993 | Zoon van Dirk II. |
| Dirk III | 993-1039 | Zoon van Arnulf van Gent. |
| - Lutgardis van Luxemburg | 993-1005 | Regentes en moeder van Dirk III. |
| Dirk IV | 1039-1049 | Zoon van Dirk III. |
| Floris I | 1049-1061 | Broer van Dirk IV. |
| Dirk V | 1061-1091 | Zoon van Floris I. |
| - Geertruida van Saksen | 1061-1063 | Regentes en moeder van Dirk V. |
| - Robrecht de Fries | 1063-1070 | Regent en tweede echtgenoot van Geertruida van Saksen. |
| Floris II van Holland | 1091-1122 | Zoon van Dirk V. |
| Dirk VI van Holland | 1122-1129 | Zoon van Floris II, graaf van Holland |
| - Petronilla (Geertruida) van Saksen | 1122-1130 | Regentes en moeder van Dirk VI van Holland. |
| Floris de Zwarte | 1129-1131 | Tweede zoon van Petronilla (Geertruida) van Saksen, graaf na opstand tegen zijn broer Dirk VI van Holland. |
| Dirk VI van Holland | 1131-1157 | |
| Floris III van Holland | 1157-1190 | Zoon van Dirk VI van Holland. |
| Dirk VII van Holland | 1190-1203 | Zoon van Floris III van Holland. |
| Ada van Holland | 1203-1213 | Dochter van Dirk VII van Holland; alleen in naam gravin. |
| Willem I van Holland | 1203-1222 | Broer van Dirk VII van Holland. |
| Floris IV van Holland | 1222-1234 | Zoon van Willem I van Holland. |
| Willem II van Holland | 1234-1256 | Zoon van Floris IV van Holland; + Rooms koning (1248-1256). |
| ? | Regent en oom: Willem. | |
| ? | Regent en oom: Otto, bisschop van Utrecht. | |
| Floris V van Holland | 1256-1296 | Zoon van Willem II van Holland. |
| ? | Regent en oom: Floris de Voogd. | |
| Jan I van Holland | 1296-1299 | Zoon van Floris V van Holland. |
| - Jan van Renesse | 1296-1297 | Regent van Jan I van Holland. |
| - Wolfert I van Borselen | 1297-1299 | Regent van Jan I van Holland. |
| - Jan II van Avesnes | 1299-1299 | Regent van Jan I van Holland. |
| 1299-1351 | HUIS AVESNES (Henegouwse huis) | |
| Jan II van Avesnes | 1299-1304 | Kleinzoon van Floris IV van Holland; + graaf van Henegouwen. |
| Willem III de Goede | 1304-1337 | Zoon van Jan II van Avesnes; + graaf van Henegouwen. |
| Willem IV van Holland | 1337-1345 | Zoon van Willem III de Goede; + graaf van Henegouwen. |
| Margaretha II van Henegouwen | 1345-1354 | Zuster van Willem IV van Holland; + gravin van Henegouwen. |
| 1354-1433 | HUIS WITTELSBACH (Beierse huis) | |
| Willem V van Beieren | 1349-1358 | Zoon van Margaretha van Henegouwen; + graaf van Henegouwen en hertog van Beieren-Straubing. |
| Albrecht van Beieren | 1358-1404 | Broer van Willem V van Beieren; + graaf van Henegouwen en hertog van Beieren-Straubing. |
| Willem VI van Oostervant | 1404-1417 | Zoon van Albrecht van Beieren; + graaf van Henegouwen en hertog van Beieren-Straubing. |
| Jacoba van Beieren | 1417-1433 | Dochter van Willem VI van Oostervant; + gravin van Henegouwen. |
| 1418-1425 | Jan III: door keizer Sigismund aangewezen | |
| 1428 | Jacoba moest (de Zoen van Delft) haar gewesten afdragen aan de Bourgondiërs | |
| 1433-1482 | HUIS VALOIS (Bourgondische huis) | |
| Filips de Goede | 1433-1467 | |
| Karel de Stoute | 1467-1477 | Zoon van Filips de Goede. |
| Maria van Bourgondië | 1477-1482 | Dochter van Karel de Stoute. |
| 1482-1581 | HUIS HABSBURG | |
| Filips de Schone | 1482-1506 | Zoon van Maria van Bourgondië. |
| - Maximiliaan van Oostenrijk | 1482-1494 | Regent en vader van Filips de Schone. |
| Karel V | 1506-1555 | Zoon van Filips de Schone. |
| - Maximiliaan van Oostenrijk | 1506-1515 | Regent en grootvader van Karel V. |
| Filips II van Spanje | 1555-1581 | Zoon van Karel V; afgezet, zie Plakkaat van Verlatinghe |
| Filips II van Spanje | 1581-1598 | de jure,[bron?] na afzetting |
| Filips III van Spanje | 1598-1621 | de jure, zoon van Filips II van Spanje. |
| Filips IV van Spanje | 1621-1648 | de jure, zoon van Filips III van Spanje. |
| In 1648 erkende Filips IV de Republiek der Verenigde Nederlanden |
| Als opvolger van de graven | PERIODE | Opmerkingen: |
| Staten van Holland en West-Friesland | 1581 - 1794 | de Staten oefenden feitelijk de grafelijke rechten uit |
| Na de Bataafse Revolutie in 1795 worden alle feodale rechten afgeschaft |
Toelichting
|
Er wordt getwijfeld aan de juistheid van het volgende gedeelte Raadpleeg de bijbehorende overlegpagina voor meer informatie, en pas na controle desgewenst het artikel aan. Opgegeven reden: Soeverein vorst ? Waarop baseert de tekst zich v.w.b. Anjou en Dudley ? Had dat hun ook tot Graaf van Holland gemaakt ? Zo nee, dan horen zij niet thuis op de pagina Lijst van graven van Holland.
Je kan dan beter stellen dat de titel Graaf van Holland was opgehouden te bestaan, of in onbruik geraakt. Anders zou je ook kunnen redeneren dat alle Stadhouders van de Republiek en alle Koningen der Nederlanden tevens Graaf van Holland zijn en dus in deze lijst thuis horen. |
Na het afzetten van Filips II werd geprobeerd buitenlandse edelen te strikken als heer van Holland c.q. de Nederlanden.
Eerst werd de hertog van Anjou gevraagd soeverein vorst te worden over de Nederlanden. Hiermee zou de functie van graaf als zelfstandig bestuurder in feite vervallen. Al eerder was de graaf hertog en zelfs koning van andere gebieden geweest.
Toen dit mislukte werd Elizabeth I van Engeland gevraagd. Zij stuurde Robert Dudley, graaf van Leicester. Hij werd in sommige plaatsen in Holland binnengehaald als nieuwe graaf, maar niet overal. Ook dit was geen succes.
De Staten-Generaal besloten daarop tijdelijk, en later permanent, de Nederlanden zelf te besturen. Het gevolg hiervan was dat de grafelijke macht uitgeoefend werd door het Hof van Holland of de Raad van Holland. Dit Hof moest formeel gezien het bestuur uitoefenen namens de graaf bij zijn afwezigheid en werd voorgezeten door diens plaatsvervanger ofwel stadhouder. De graaf was nu permanent afwezig. De 'graaf' was nu een college geworden in plaats van een persoon. In het buitenland baarde dit nogal eens opzien, te meer omdat de collegeleden burgers waren en geen edelen.
Opmerkelijk is dat in 1584 er een document is opgesteld om de grafelijke rechten aan prins Willem van Oranje aan te bieden[bron?]. Hij werd echter vlak voor de geplande datum van verheffing vermoord.
Officieel is de functie van graaf afgeschaft met de afschaffing van de heerlijke rechten.[bron?] Dit gebeurde nadat in 1794 de Fransen kwamen om het land te 'bevrijden' van de Pruisen en de stadhouder Willem V van Oranje-Nassau. De Fransen hadden daarmee grote invloed op het tot stand komen van de Bataafse Republiek.
Een unieke collectie portretten van de graven en gravinnen van Holland bevindt zich in de Gravenzaal van het stadhuis van Haarlem. De portretten dateren van rond 1600 en zijn geschilderd op houten panelen.
Zie ook
- Machthebbers van de Lage Landen
- Development of titles of the counts of Holland in the 11th century-1467
- Development of titles of the rulers of the Burgundian Low Countries 1467-1795
Trivia
Aan het begin van de 20ste eeuw werd ook het vak 'Vaderlandse Geschiedenis' op Nederlandse scholen onderwezen volgens de methode van het rijtjes instampen. En zo leerden de kinderen de namen van de 20 graven van Hollandse Huis, in een strak metrum, als volgt uit hun hoofd:
- Gerulf / Dikkie - Dikkie - Arnulf / Dikkie - Dikkie - Flo / Dik-Flo / Dik - Flo / Dik - Flo / Dik - Ada - Willem - Flo / Willem - Flo - Jan.