Mochi

Mochi 餅
	Mochi, rijstcake gemaakt van kleefrijst
Alternatieve naam	o-mochi
Land	Japan
Streek	Oost-Azië
Hoofdingrediënt(en)	Traditioneel: geplette kleefrijst, modern: kleefrijstmeel
Varianten	Zie variaties
Gang	tussendoor
Type	Wagashi
Gegeten met	Matcha (groene thee)
Portaal	Eten en drinken ; Japan

Mochi (Japans: 餅; ook wel o-mochi) is een rijstgerecht uit de Japanse keuken dat traditioneel rond nieuwjaar (shogatsu of oshogatsu) gegeten wordt (vergelijk met de Nederlandse oliebol), maar tegenwoordig wordt het het hele jaar door gegeten. Het zijn een soort cakejes van gestoomde Japanse kleefrijst in pastelkleuren met vaak een ronde vorm.^[1]^[2] Mochi is een zeer populaire wagashi (Japanse lekkernij) en wordt vaak geserveerd met matcha (groene thee). Binnen de wagashi valt de mochi onder de namagashi, welke een vochtgehalte van 30% of meer hebben.

Traditionele bereiding (mochi-tsuki)[bewerken | brontekst bewerken]

Mochi wordt verkregen door kleefrijst (mochigome, もち米) te weken, stomen en vervolgens (met suiker) in te koken tot een plakkerige rijstepap. Na afloop wordt dit geplet of gevijzeld in een speciaal proces tot er een soort plakkerige deegbol ontstaat, die ook wel wat weg heeft van een hele dikke pasta. Traditioneel wordt dit pletten gedaan tijdens een ceremonie (mochi-tsuki 餅搗き•もちつき) in een grote houten kom (usu), waar met minimaal 2 mensen het mochi-deeg om de beurt wordt gestampt met een houten hamer (kine) tot een plakkerige dikke textuur. Hierna wordt de mochi op smaak gebracht en tot balletjes gedraaid of gevuld. Vaak wordt een laagje maïszetmeel of poedersuiker gebruikt om de plakkerige rijstedeeg te kunnen hanteren.^[2]

Video van de traditionele mochi-tsuki ceremonie.

Het is dan ook verschillend ten opzichte van dango, welke wordt gemaakt door vermalen kleefrijstmeel (mochiko) te mengen met koud water tot een kleverige rijstedeeg. Vervolgens wordt dit deeg gedraaid tot balletjes, die vaak nog kort worden gekookt tot ze mooi stevig zijn. Daarna worden ze vaak met 3 tot 5 op een stokje geregen. Uiteindelijk kan gekozen worden om de dango te serveren met een topping.^[3]

Tegenwoordig wordt ook mochi net als dango gemaakt van kleefrijstmeel (mochiko), waardoor het ook thuis kan worden bereid. Dit kleefrijstmeel wordt gemengd met water en gekookt op een fornuis of in de magnetron tot een plakkerig, opaak wit rijstedeeg.^[1]

Gezondheid[bewerken | brontekst bewerken]

Mochi wordt in Japan ook gebruikt als medicinaal voedsel bij ziekte of zwakheid, het is gemakkelijk verteerbaar. Het wordt verkocht in natuurwinkels, maar kan ook bereid worden door rijst langdurig te koken en daarna langdurig te stampen. Over het algemeen wordt mochi, bij medicinaal gebruik, niet gecombineerd met groenten of kruiden, maar als pap gegeten. De energetische werking is gericht op het herstellen van zwakte, anemie en het verbeteren van de kwaliteit van moedermelk.

Doordat mochi erg kleverig is, overlijden er jaarlijks Japanners (minder dan 10) door verstikking nadat ze een mochi gegeten hebben.^[2]

Variaties[bewerken | brontekst bewerken]

Er bestaan veel soorten mochi-variaties. Mochi kan worden gebruikt als toevoeging aan zoete gebakjes of voor hartige gerechten. Deze zijn ontstaan als gerecht voor de viering van feestdagen, of zijn een unieke lokale specialiteit. Ze worden gegeven als cadeau tijdens feestdagen, maar kunnen ook gebruikt worden als traktatie om uit te delen aan gasten. Verschillende plaatsen in Japan hebben mochi met een unieke smaak als hun lokale specialiteit. Vaak worden ze na een (zaken)reis als souvenir voor thuis meegenomen. Er bestaan mochi met of zonder smaakmakers en met of zonder vulling. De algemene term voor mochi met een zoete vulling is daifuku. Tegenwoordig is mochi met ijsvulling erg populair.^[4]

Naam	Japans	Omschrijving^[5]
Akumaki		kleefrijstcake gekookt in loog en omwikkeld door bamboe-blad, oorspronkelijk uit Kyushu en gegeten tijdens het kodomo no hi (kinderdag) op 5 mei
Botamochi / Ohagi	ぼたもち	zoete mochi bal omwikkeld met een laag anko
Daifuku	大福 let. veel geluk	algemene term voor mochi gevuld met een zoete vulling (meestal anko)
Dango	だんご	klein, plakkerig, zoet balletje van kleefrijstmeel (mochiko), traditioneel met 3 tot 5 bolletjes op een brochette gestoken en per drie stokjes geserveerd
Hanabiramochi	葩餅 let. bloemblad mochi	platte, ronde, zoete, wit-doorschijnende mochi vel gewikkeld rond een vulling van wittebonenpasta gemengd met miso en een stokje gesuikerde gobo (klis of distelwortel), gegeten rond de nieuwjaarsviering en afkomstig uit Kioto
Hishi mochi	let. ruit mochi	3 lagen mochi plakken op elkaar (roze-wit-groen) in een ruitvorm, gegeten tijdens hinamatsuri (meisjesdag) op 3 maart
Ice cream mochi		bolletje ijs als vulling in een mochi, gegeten in de zomer en als dessert
Ikinari dango		gestoomd broodje met een vulling van zoete aardappel en anko, oorspronkelijk uit Kumamoto
Isobe maki		gegrilde mochi omwikkeld door een nori-vel en wordt gegeten met sojasaus
Kirimochi / kakumochi / marumochi		plakje ongezoete mochi gemaakt van kleefrijstmeel, wordt gebruikt om mee te koken
Kagami mochi	let. spiegel mochi	twee grote mochi met glazuur-laagje op elkaar gestapeld met daarop een daidai, traditioneel gegeten rond de nieuwsjaarsviering op 11 januari^[6]
Kusa mochi / yomogi mochi	草餅, 蓬餅 let. kruidenmochi	zoete mochi van rijstmeel (joshinko)^[7] gemengd met yomogi (Japanse bijvoetskruid), wat het zijn natuurlijke groene kleur geeft, gegeten tijdens de lente en tijdens hinamatsuri (meisjesdag) op 3 maart
Kuzumochi		traditioneel gemaakt van meel van de kuzu-plantwortels in plaats van kleefrijstmeel, waardoor het transparant is, en geserveerd met kinako (geroosterde sojameel) en kuromitsu (bruine suikersiroop), populair tijdens de zomer
Mizu shingen mochi / Raindrop Cake	let. regendruppel mochi	moderne versie van de mochi gemaakt van agaragarpoeder in plaats van kleefrijstmeel, waardoor het transparant is, en geserveerd met kinako (geroosterde sojameel) en kuromitsu (bruine suikersiroop), populair tijdens de zomer
Oshiruko / zenzai	おしるこ/ぜんざい	warm dessert gemaakt van anko in een vloeibare soepvorm, met kleine mochi balletjes erin drijvend
Sakuramochi	桜餅 let. kersenbloesem mochi	een rijst cake gevuld met anko en gewikkeld in een ingelegd kersenbloesem(sakura)blad, gegeten tijdens de bloesembloeiperiode (rond eind maart) of de hinamatsuri (meisjesdag) op 3 maart
Uirō		gestoomde cake gemaakt van rijstmeel (joshinko) en suiker, vergelijkbaar met mochi
Warabimochi	蕨餅	traditioneel gemaakt van meel van de warabi-plantwortels in plaats van kleefrijstmeel, waardoor het transparant is, en geserveerd met kinako (geroosterde sojameel) en kuromitsu (bruine suikersiroop), populair in de Kansai regio en tijdens de zomer
Yaki mochi		mochi dat wordt geroosterd, waardoor het een gepofte structuur heeft, wordt warm geserveerd en gewoonlijk gegeten in de winter
Yatsuhashi		dunne vellen gyūhi (gezoete mochi), verkrijgbaar in verschillende smaken, zoals kaneel, en gevouwen tot een driehoek rond een bolletje vulling, oorspronkelijk uit Kioto
Yubeshi	ゆべし	een mengsel van rijstmeel, suiker en sojasaus dat is gestoomd, komt voor als plak of gevuld in een uitgeholde yuzu (Japanse citrus)