Pop (speelgoed)

Mädchen mit Puppe, Heinrich Schönhauser, 1904.

Poppen van de Tusayan indianen, 1894.

Een Thaise poppenspeler met pop.

Babypop.

Een pop is een imitatie van een levend wezen of een tekenfilmfiguur, vaak gemaakt van plastic of textiel.

Geschiedenis[bewerken | brontekst bewerken]

De eerste poppen hadden een religieuze of magische functie en dienden niet als speelgoed. Soms werden poppen als geluksbrengers cadeau gegeven. Kinderen van de indianen in Noord-Amerika konden door middel van poppen hun goden leren. Deze Katschina-poppen waren vriendelijk en herkenbaar door hun karakteristieke beschilderingen.

In Afrika dienden poppen als speelgoed voor meisjes en als middel om de vruchtbaarheid van de jonge vrouw te verzekeren. Poppen werden gemaakt van steen, klei, hout, stof of andere materialen.

Poppen worden tegenwoordig geassocieerd met de speelgoedfunctie met als doelgroep de meisjes. Daarnaast spelen poppen vanouds een rol in de toneelkunst (handpoppen in de poppenkast, marionetten in het marionettentheater). Ook in de folklore zijn poppen aanwezig. De stadsreus kan als een zeer grote pop worden beschouwd.

Soorten[bewerken | brontekst bewerken]

Er zijn veel soorten poppen. Als speelgoed voor kinderen, maar ook voor volwassenen. Poppen kunnen bespeelbaar zijn gemaakt, zoals bijvoorbeeld poppenkastpoppen of marionetten. Ook in het theater zijn (nog steeds) poppen als volwaardig personage te zien.

Speelgoed[bewerken | brontekst bewerken]

Kinderen spelen graag met poppen (kinderspel). Door ermee te spelen maken kinderen kennis met de soorten levende wezens die bestaan. Soms is een pop ook een figuur uit een tekenfilm; deze tekenfilmfiguren zijn meestal vergelijkbaar met levende wezens. Bij sommige poppen is de kleding te verwisselen. Bij de babypop (Reborn) is dit aan- en uitkleden bedoeld om de verzorgende eigenschappen van met name meisjes te ontwikkelen. Vanaf de jaren '60 verschoof de interesse naar Barbiepoppen, waarbij het kleden de belangstelling voor mode en uiterlijk bevordert.

Amusement[bewerken | brontekst bewerken]

De televisieserie De Muppetshow maakt gebruik van handpoppen, met een levende gast.
Bekende poppen uit de televisieserie Sesamstraat zijn Bert en Ernie.
Bij buikspreken gebruikt men vaak een buikspreekpop.
Bij een poppenkast worden ook poppen gebruikt. In Nederland zijn vooral Jan Klaassen en Katrijn bekend.
Schimmenspel: spelen met schaduwpoppen.
In een wassenbeeldenmuseum, zoals Madame Tussauds, zijn levensechte poppen te zien.
Marionetten zijn poppen die aan touwtjes hangen en bewegingen kunnen maken, zoals Pinocchio of de poppen in de serie The Thunderbirds.

Cultuur[bewerken | brontekst bewerken]

Wajangpop (Bali).

In Indonesië worden poppen gebruikt in een schaduwspel, zie Wajang en Schimmenspel.
In Afrika worden poppen bij voodoo gebruikt.
In Vietnam worden waterpoppen gebruikt voor een waterballet.

Functionele poppen[bewerken | brontekst bewerken]

Een pop die gebruikt wordt bij botsproeven wordt een crashtestdummy genoemd.
Een etalagepop is bedoeld om in een winkel kleding te tonen.

Media[bewerken | brontekst bewerken]

Polygoonjournaal, 1938: "Sint Nicolaas nadert - drukte in de poppenindustrie" (01:13, zonder geluid)
Bioscoopjournaal uit 1954. In voorbereiding op het toeristenseizoen maken Volendamse meisjes in klederdracht klederdrachtpoppen.