Rechtsgevolg

Een rechtsgevolg is in de rechtswetenschap de aanduiding voor het gevolg dat het objectieve recht verbindt aan een rechtsfeit of -handeling. Het rechtsgevolg omvat het ontstaan, wijzigen, verdwijnen en bevestigen van de subjectieve rechten, rechtsposities of rechtsverhoudingen die optreden als gevolg van dat rechtsfeit of die rechtshandeling.

Rechtshandeling, feitelijke handeling en blote rechtsfeiten

De term rechtsgevolg is van belang om onderscheid te maken tussen rechtshandeling enerzijds, feitelijke handelingen en blote rechtsfeiten anderzijds. Rechtshandelingen zijn menselijke handelingen waarbij het rechtsgevolg in beginsel beoogd wordt. Een voorbeeld hiervan is het sluiten van een huwelijk of een koopovereenkomst. Bij feitelijke handelingen en blote rechtsfeiten treedt het rechtsgevolg op, ongeacht of dit beoogd wordt of niet. Een voorbeeld hiervan is het plegen van een strafbaar feit. Beoogd of niet, heeft een strafbaar feit het gevolg dat de dader strafbaar wordt.

Bij blote rechtsfeiten is geen sprake van een menselijke handeling waarbij de menselijke wil betrokken is, maar treedt een rechtsgevolg op ten gevolge van verjaring, tijdsverloop, overlijden, geboorte of naburigheid. Een voorbeeld hiervan is meerderjarigheid, waarvan een van de rechtsgevolgen is dat iemand over passief en actief kiesrecht gaat beschikken.

Rechtsfeitenschema Nederlands privaat- en publiekrecht
Feiten (gebeurtenissen, omstandigheden, handelingen, tijdsverlopen)
Rechtsfeiten (gebeurtenissen, omstandigheden, handelingen, tijdsverlopen met rechtsgevolg)														Blote feiten (gebeurte­nissen, omstandig­heden, menselijke hande­lingen, tijds­verlopen zonder rechts­gevolg)
Menselijke handelingen met rechtsgevolg													Blote rechtsfeiten (feiten met rechts­gevolg, zijnde geen menselijke hande­lingen) verjaring overlijden geboorte naburigheid
Rechtshandelingen (menselijke handelingen met beoogd rechtsgevolg)											Feitelijke handelingen (menselijke handelingen met niet-beoogd rechtsgevolg)
Eenzijdige rechtshandelingen			Meerzijdige rechtshandelingen								Onrechtmatige daad veroorzaken ongeluk, gevaarzetting en/of Strafbaar feit moord, doodslag, diefstal	Rechtmatige daad zaakwaar­neming, ongerecht­vaardigde verrijking, onverschul­digde betaling
Eenzijdige privaatrechtelijke rechtshandeling		Eenzijdige publiek­rechtelijke rechts­handeling wetgeving besluit met algemene strekking, beschikking, vonnis	Meerzijdige privaatrechtelijke rechtshandeling							Meerzijdige publiek­rechtelijke rechts­handeling afspraak tussen overheids­organen
Gerichte eenzijdige privaat­rechtelijke rechts­handeling aanbod, aanvaarding, opzegging arbeids­overeen­komst	Ongerichte eenzijdige privaat­rechtelijke rechts­handeling wilsbe­schikking, verwerping/ aanvaarding erfenis		Privaatrechtelijke overeenkomsten						Overige privaat­rechtelijke meer­zijdige rechts­hande­lingen
			Verbintenisscheppende (obligatoire) overeenkomst		Goederen­rechtelijke overeen­komst levering, cessie	Bevrijdende (liberatoire) overeen­komst kwijt­schelding, afstand	Familie­rechte­lijke overeen­komst huwelijks­voor­waarden	Overige overeen­komsten
			Wederkerige overeen­komst koop, huur	Eenzijdige overeen­komst schenking, bewaarneming