Naar inhoud springen

Republiek Baden

Uit Wikipedia, de vrije encyclopedie
Republik Baden
Deelstaat van de Weimarrepubliek (1918-1933)
Deelstaat van Nazi-Duitsland (1933-1945)

 Groothertogdom Baden 1918 – 1945 Zuid-Baden 
Württemberg-Baden 
Symbolen
(Details) (Details)
Kaart
Algemene gegevens
Hoofdstad Karlsruhe
Oppervlakte 15.070 km²
Talen Duits
Religie Rooms-katholiek, Protestants
Volkslied Badnerlied
Politieke gegevens
Staatshoofd Staatspresident
Legislatuur Landdag
Portaal  Portaalicoon   Duitsland

De republiek Baden (Duits: Republik Baden) was een deelstaat van de Weimarrepubliek, en later nazi-Duitsland, die bestond van 1918 tot 1945. De republiek werd op 14 november 1918 uitgeroepen na de Duitse nederlaag in de Eerste Wereldoorlog. Na de Duitse nederlaag in de Tweede Wereldoorlog werd Baden bezet door de Amerikanen en de Fransen. Baden werd verdeeld in het Franse Zuid-Baden en het Amerikaanse Württemberg-Baden. In 1949 werden deze twee deelstaten samen met Württemberg-Hohenzollern samengevoegd tot de nieuwe deelstaat Baden-Württemberg.

Zie Baden (land) voor het hoofdartikel over dit onderwerp.

De revolutie in Baden

[bewerken | brontekst bewerken]

Tijdens de Novemberrevolutie in het Duitse Keizerrijk in de nadagen van de Eerste Wereldoorlog voerden de ministeries van het groothertogdom Baden op 2 november 1918 een hervorming door in een poging om de monarchie te redden. Op 8 november werd een arbeiders- en soldatenraad opgericht in Lahr en Offenburg. Op 9 november werden er soortgelijke raden opgericht in Mannheim en Karlsruhe. Als gevolg hiervan trad de regering van Baden af.

Op 10 november werd in Karlsruhe een voorlopige regering en een parlement gevormd bestaande uit leden van de verschillende revolutionaire raden die aantrad op 11 november. Op 13 november deed groothertog Frederik II afstand van alle regerende taken en deed op 22 november afstand van de troon, een week voor de abdicatie van keizer Wilhelm II.

De voorlopige regering riep op 14 november 1918 de freie Volksrepublik Baden uit. Hier vonden op 5 januari 1919 verkiezingen plaats.

De nieuwe republiek

[bewerken | brontekst bewerken]

Een nationale raad werd op 12 januari 1919 opgericht waarbij de democratische Zentrumspartei de grootste partij werd en de centrumlinkse SPD tweede werd. De partijen hadden gezamenlijk 91,5% van de stemmen. Op 1 april vormde het Badense parlement, de Landtag, een regering uit leden van de coalitiepartijen van de Weimarrepubliek, de SPD, de Zentrumspartei en de DDP. Tot 1933 werd Baden voornamelijk geregeerd door de Zentrumspartei.

Op 21 maart 1919 nam het parlement een nieuwe grondwet aan. Deze grondwet werd via een referendum op 13 april bekrachtigd. Dit referendum was de eerste in de geschiedenis van Duitsland. De grondwet van Baden was de enige die in de tijd van de Weimarrepubliek werd aangenomen via een referendum.

Baden tijdens naziheerschappij

[bewerken | brontekst bewerken]

De regering van Baden werd, net zoals alle andere Duitse staten, volgens het proces van Gleichschaltung in 1933, de facto en niet de jure, afgeschaft. De gekozen president van Baden werd vervangen door de nazi's aangewezen Walter Köhler. De macht van zijn regering lag eigenlijk bij de Gauleiter van de nazigouw, Robert Heinrich Wagner en de Reichsstatthalter van Elzas-Lotharingen. In de periode 1940-1944 werd de Gouw Baden naar het westen uitgebreid met het grootste deel van Elzas tot Baden-Elzas.

Na de Tweede Wereldoorlog

[bewerken | brontekst bewerken]

Bij de Geallieerde bezettingszones werd Baden ingedeeld bij de Amerikaanse en Franse bezettingszone. De scheiding was de Autobahn tussen Karlsruhe en München, de A8 die volledig in de Amerikaanse zone lag. De noordelijke deel van Baden in de Amerikaanse bezettingszone werd op 19 september 1945 onderdeel van Württemberg-Baden. Het zuidelijke deel van Baden in de Franse bezettingszone stond bekend als Zuid-Baden of soms als Baden.

Deze twee staten van Baden werden samen met Württemberg-Hohenzollern, de opvolger van Württemberg op 23 april 1952 tot de nieuwe Duitse staat Baden-Württemberg.

Bord van Republiek Baden in Rastatt

Baden werd onderverdeeld in vier districten Landeskommissärbezirke Karlsruhe, Mannheim, Freiburg en Konstanz. Deze districten werden verdeeld in 53 Amtsbezirke. Deze werden verdeeld in 1536 gemeentes.

Regeringsleiders

[bewerken | brontekst bewerken]
Naam Begindatum Einddatum Partij
Staatspresident
1 Anton Geiß 10 november 1918 14 augustus 1920 SPD
2 Gustav Trunk 14 augustus 1920 23 november 1921 ZENTRUM
3 Hermann Hummel 23 november 1921 23 november 1922 DDP
4 Adam Remmele 23 november 1922 23 november 1923 SPD
5 Heinrich Franz Köhler 23 november 1923 23 november 1924 ZENTRUM
6 Willy Hellpach 23 november 1924 23 november 1925 DDP
- Gustav Trunk (2e termijn) 23 november 1925 23 november 1926 ZENTRUM
- Heinrich Franz Köhler (2e termijn) 23 november 1926 3 februari 1927 ZENTRUM
- Gustav Trunk (3e termijn) 3 februari 1927 23 november 1928 ZENTRUM
- Adam Remmele (2e termijn) 23 november 1927 23 november 1928 SPD
7 Josef Schmitt 23 november 1928 20 november 1930 ZENTRUM
8 Franz Josef Wittemann 20 november 1928 10 september 1931 ZENTRUM
- Josef Schmitt (2e termijn) 10 september 1931 11 maart 1933 ZENTRUM
Rijksstadhouder en Gouwleider
Robert Heinrich Wagner 11 maart 1933 april 1945 NSDAP
Minister-President
Walter Köhler 8 mei 1933 april 1945 NSDAP