Marius Cornelis van Houten

Marius Cornelis van Houten (1879 – 8 februari 1953) was een Nederlands militair en museumdirecteur.

In juli 1902 slaagde hij voor het examen bij de Koninklijke Militaire Academie (KMA) in Breda in de richting artillerie hier te lande. Aan het eind van die maand werd hij als tweede luitenant benoemd bij het 3e regiment vestingartillerie en in juli 1906 volgde promotie tot eerste luitenant. Later stapte hij over naar het wapen van de Koninklijke Marechaussee waar hij in december 1916 promoveerde tot kapitein.

Interpol

Op 10 december 1919 stuurde Van Houten, op dat moment districtscommandant te Eindhoven, op persoonlijke titel een brief naar leidinggevenden bij de politie in tal van landen om te komen tot een conferentie ter oprichting van een internationale politieorganisatie. Deze organisatie, die mogelijk zou vallen onder de Volkenbond, diende de samenwerking tussen nationale politie organisaties te stimuleren bij het bestrijden van niet-politieke internationale criminaliteit.

Zo kort na het einde van de Eerste Wereldoorlog had dit initiatief aanvankelijk geen succes. Hij had hierover later nog wel contact met Basil Thomson (hoofd van de veiligheidspolitie in Londen) en op 16 september 1921 in Amsterdam met Robert Heindl (vooraanstaand politiefunctionaris te Dresden). In 1923 organiseerde Johann Schober, hoofdcommissaris van politie van Wenen, samen met Heindl een congres in Wenen dat gebaseerd was op Van Houten's idee. Namens Nederland waren tijdens dat 5-daags congres naast kapitein M.C. van Houten ook K.H. Broekhoff (chef van de Nederlandse Centrale inzake falsificaten) en A.H. Sirks (hoofdcommissaris van Rotterdam) aanwezig. De daar opgerichte Internationale Kriminalpolizeiliche Kommission (IKK) staat tegenwoordig bekend als Interpol.

Wilhelm II

Van Houten werd in 1920 commandant van het marechaussee-detachement in Doorn dat belast was met de bewaking van de Duitse keizer Wilhelm II die aan het eind van de Eerste Wereldoorlog naar het neutrale Nederland was gevlucht. Na zijn aankomst in Nederland woonde Wilhelm II eerst in Kasteel Amerongen en in 1920 verhuisde hij naar het landgoed Huis Doorn. Van Houten behield deze functie in Doorn tot hij in 1936 met pensioen ging. Tijdens die periode werd hij van kapitein bevorderd tot majoor (juli 1927), vervolgens luitenant-kolonel (oktober 1931) en rond zijn pensionering tot kolonel. Ook daarna bleef hij actief als intermediair tussen de Nederlandse autoriteiten en de keizerlijke hofhouding.

Musea

Van Houten was de oprichter van het historisch museum der Koninklijke Marechaussee. Eind oktober 1936, kort na zijn pensionering, werd dit museum in Apeldoorn geopend met als basis zijn privé-collectie. Eind 1938 overleed generaal F.A. Hoefer die directeur was van het in kasteel Doorwerth gevestigde Nederlandsch Legermuseum. Na diens overlijden was enige tijd J.W. Wijn waarnemend directeur waarna in 1939 Van Houten directeur werd van dat museum. Vanwege problemen met het gebouw werd besloten het legermuseum te verplaatsen naar Leiden wat vanwege de Tweede Wereldoorlog vertraging opliep. Omdat aan het eind van die oorlog kasteel Doorwerth in de frontlinie kwam te liggen verloor het museum tijdens de Slag om Arnhem een belangrijk deel van de collectie voor zover dat nog niet verplaatst was naar Leiden. In 1956 werd het legermuseum officieel geopend maar Van Houten kon dat niet meer meemaken omdat hij in 1953 op 73-jarige leeftijd overleed. C.A. Hartmans, tot dan onderdirecteur, werd zijn opvolger als directeur van het legermuseum.

Biografie

• Henk Pors, Marius Cornelis van Houten : marechaussee par excellence (Museumbrochure nummer 4), Stichting Vrienden van het Marechausseemuseum, Buren, 1994