Vierwielaandrijving

Schema vierwielaandrijving: de motor (A) drijft de beide assen (B) aan via het centrale differentieel (C).

De Kramer Allrad, een kleine 4x4 trekker van het Duits bedrijf Kramer.

Vierwielaandrijving, (ook wel: 4WD, 4x4, "vier-maal-vier") is een aanduiding voor voertuigen met vier wielen waarbij alle vier de wielen kunnen worden aangedreven, door één centrale motor, of door één hydraulische of elektromotor per wiel. In feite beschikt een vierwielaangedreven voertuig over zowel voor- als achterwielaandrijving.

Vierwielaandrijving is permanent, of inschakelbaar. Permanent betekent dat altijd alle vier de wielen worden aangedreven. Bij inschakelbare vierwielaandrijving worden standaard twee wielen op dezelfde as aangedreven en kan aandrijving van de andere twee wielen worden ingeschakeld. Tegenwoordig wordt de techniek ook in combinatie met bijvoorbeeld differentieelsloten en tractiecontrole toegepast, waardoor bepaalde wielen (tijdelijk) niet of juist harder aangedreven worden, of exact even hard wordt aangedreven als andere wielen.

Geschiedenis

Vierwielaandrijving werd voor het eerst toegepast in 1903 op de Spyker 60HP-racer. Het duurde daarna een aantal jaren voor de techniek opnieuw werd toegepast.

In de jaren net voor de Tweede Wereldoorlog werd in Nederland een systeem ontwikkeld, Trado wat mogelijk maakte om bestaande (vracht) auto's om te bouwen naar 4x4, 6x4 of 6x6. Het 4x4-systeem werd eerst alleen op trekkers, terreinauto's, legervoertuigen zoals jeeps en vrachtwagens gebruikt, maar werd vanaf de jaren '80 ook ingezet bij personenauto's.

Overigens worden bij vrachtwagens vaak meerdere assen aangedreven, maar niet altijd alle assen tegelijk. Ongewoon is de door DAF gebruikte H-aandrijving die gebruikt is bij de DAF YA-328 en de DAF YA-126.

Een bijzondere 4x4 is de Citroën 2CV 4×4 Sahara (1958-1970), met achterin een extra motor en versnellingsbak, die andersom gemonteerd was. Met een schakelpook tussen de voorstoelen werden beide versnellingsbakken gelijktijdig bediend. De auto beschikte dankzij de inschakelbare vierwielaandrijving over een enorme terreinvaardigheid, maar wel voor de dubbele prijs van de standaard 2CV.

Een ingenieur van Audi stelde voor om vierwielaandrijving te gebruiken in wedstrijden. Hoewel er sceptisch tegenaan werd gekeken, kreeg men toestemming een prototype te bouwen, uitgerust met een 100 pk-motor, waarschijnlijk op de Audi 80 gebaseerd. Dit model, met de typeaanduiding quattro werd tegenover een 200 pk sterke Audi met tweewielaandrijving ingezet, en het bleek dat ze aan elkaar gewaagd waren.

Rond dezelfde tijd begon het Japanse Subaru zijn auto's ook met vierwielaandrijving uit te rusten. Landrover is een pionier op het vlak van 4x4.

Dit project werd met veel succes in het geheim doorgezet in een rallyproject voor het Wereldkampioenschap rally (het huidige WRC). Audi versloeg de competitie. In de jaren negentig zette het met succes de Audi quattro in tijdens het DTM en het Britse toerenwagenkampioenschap, de BTCC.

Tegenwoordig

Na Audi en Subaru begon ook Volkswagen vierwielaandrijving toe te passen, onder meer in de Transporter Syncro en de Golf Syncro. Porsche presenteerde haar 959. Sindsdien, nog versterkt door de opkomst van de SUV, is het heel normaal voor fabrikanten om een vierwielaangedreven auto in het bestand te hebben.

Het Franse Dangel bouwt bestaande modellen van PSA Peugeot Citroën om tot vierwielaangedreven voertuigen.

Landrover bekend om zijn 4WD, maar is niet echt een "pionier" op dit gebied. De eerste prototypes van de Landrover Series 1 waren op basis van de Amerikaanse Willys Jeep.

4x4

Een 4x4 betekent een auto met vier wielen waarvan alle vier wielen aangedreven. In principe is elke combinatie mogelijk: 4x2 - 4x4 - 6x4 - 6x6 - 8x4 - 8x8 enz. Een normale personenauto is een 4x2: vier wielen, waarvan twee aangedreven worden.

Bronnen, noten en/of referenties