Neutraal Moresnet
Sjabloon:HistLand Neutraal Moresnet of kortweg Moresnet was een dwergstaatje met een oppervlakte van 344 hectare. Het lag ongeveer zeven kilometer ten zuidwesten van Aken. Moresnet bestond van 1816 tot 1919, en grensde aan Nederland en Pruisen. Na 1830, toen België onafhankelijk was geworden van Nederland, grensde Moresnet aan België, Pruisen en op de Vaalserberg tevens aan Nederland, een heus vierlandenpunt.
Moresnet ontstond doordat tijdens het Congres van Wenen in 1815 na de val van Napoleon Pruisen en het Verenigd Koninkrijk der Nederlanden niet tot een akkoord konden komen over de te trekken grens tussen hun gebieden. Het twistpunt was de zinkmijn Altberg / Vieille Montagne in het plaatsje Kelmis. Pas in 1816 kon men in het Verdrag der Grenzen een compromis bereiken: Moresnet ging naar het Verenigd Koninkrijk der Nederlanden, Neu-Moresnet ging naar Pruisen en het daartussen gelegen gebied met het dorpje Kelmis werd een condominium onder de naam Neutraal Moresnet met als staatshoofd de Burgemeester van Kelmis. Beide landen bestuurden Neutraal Moresnet, een gebied met 256 inwoners. In 1830, toen België onafhankelijk werd, nam het de bestuurlijke rechten van Nederland over.
Neutraal Moresnet was dus een duidelijk artificiële constructie, en werd al snel een belastingparadijs, terwijl de lonen er hoger lagen. Ook gold de dienstplicht er aanvankelijk niet (later moesten de inwoners kiezen voor dienst voor Pruisen of voor België), importrechten waren er lager dan elders, en alcohol stoken was er legaal. Binnen 50 jaar woonden er dan ook meer dan 2500 inwoners, een vertienvoudiging ten opzichte van het oorspronkelijke aantal.
Het einde van Neutraal Moresnet kwam met de Eerste Wereldoorlog. In 1914 werd het bezet door Duitsland, waarin Pruisen was opgegaan. Dat land verloor de oorlog, en bij het Verdrag van Versailles werd in 1919 beslist dat Neutraal Moresnet bij België gevoegd zou worden. De zink-mijn, dé bestaansreden van Neutraal Moresnet, was reeds uitgeput in 1885. Pogingen om Moresnet uit te roepen tot de eerste Esperanto-staat ter wereld hebben geen succes gehad.
Externe link
Zie ook
- Moresnet (gelijknamig nabijgelegen plaatsje)
- Göhltal museum (Museum met attributen die op Neutraal Moresnet betrekking hebben)
