Springaapjes

Springaapjes
	Callicebus nigrifrons
	Taxonomische indeling
Rijk:	Animalia (Dieren)
Stam:	Chordata (Chordadieren)
Klasse:	Mammalia (Zoogdieren)
Orde:	Primates (Primaten)
Familie:	Pitheciidae (Sakiachtigen)
Onderfamilie:	Callicebinae (Springaapjes)
	Geslacht
	Callicebus; Thomas, 1903
	Typesoort
Simia personatus; É. Geoffroy, 1812
	Afbeeldingen op Wikimedia Commons
	Springaapjes op Wikispecies
Portaal	Biologie ; Zoogdieren

De springaapjes (Callicebus), ook wel titi's genoemd, is een geslacht van de Zuid-Amerikaanse familie sakiachtigen (Pitheciidae).

Kenmerken

Het zijn vrij kleine apen, met een gewicht van 1 tot 2 kilo en een kop-romplengte van 270 tot 450 mm. Ze bewegen zich voort door lopen, klimmen en springen.^[1]

Soortenbeschrijving

In de laatste jaren is het aantal soorten van het geslacht zeer sterk toegenomen: in een artikel uit 1963 werden slechts twee soorten onderscheiden (overeenkomend met de huidige ondergeslachten, waarvan nooit twee soorten op dezelfde plaats voorkomen), maar tegen 1990 waren er 13 soorten en in 2001 nam dat aantal nog toe tot 15, maar in 2002 kwam de grote toename, toen een artikel van Marc van Roosmalen e.a. het aantal soorten deed toenemen tot 28.^[1] In 2006 werd nog een soort beschreven, C. aureipalatii uit Bolivia.^[2] In 2010 werd C. caquetensis voor het eerst beschreven.^[3] In 2012 werd C. vieirai beschreven.^[4]

Verspreiding

Deze soort komt voor in de Amazonebekken en aangrenzende delen van Venezuela, Colombia, Peru, Bolivia, Paraguay en Brazilië en met een aparte groep soorten (de C. personatus-groep) in het Atlantisch Woud van Zuidoost-Brazilië.^[5]

Taxonomie

Dit geslacht omvat de volgende soorten, verdeeld in ondergeslachten en soortengroepen:^[1]^[5]

Geslacht: Callicebus (31 soorten)
- Ondergeslacht: Callicebus (callicebus) (25 soorten)
  - Soortengroep: Callicebus (callicebus) aureipalatii (1 soort)
    - Soort: Callicebus (callicebus) aureipalatii (plaatsing in de groepen is eigenlijk onduidelijk)^[2]
  - Soortengroep: Callicebus (callicebus) cupreus (7 soorten)
    - Soort: Callicebus (callicebus) caligatus
    - Soort: Callicebus (callicebus) caquetensis
    - Soort: Callicebus (callicebus) cupreus (Rode springaap)
    - Soort: Callicebus (callicebus) discolor
    - Soort: Callicebus (callicebus) dubius
    - Soort: Callicebus (callicebus) ornatus
    - Soort: Callicebus (callicebus) stephennashi
  - Soortengroep: Callicebus (callicebus) donacophilus (5 soorten)
    - Soort: Callicebus (callicebus) donacophilus
    - Soort: Callicebus (callicebus) modestus
    - Soort: Callicebus (callicebus) oenanthe
    - Soort: Callicebus (callicebus) olallae
    - Soort: Callicebus (callicebus) pallescens
  - Soortengroep: Callicebus (callicebus) moloch (7 soorten)
    - Soort: Callicebus (callicebus) baptista
    - Soort: Callicebus (callicebus) bernhardi
    - Soort: Callicebus (callicebus) brunneus
    - Soort: Callicebus (callicebus) cinerascens
    - Soort: Callicebus (callicebus) hoffmannsi (Hoffmannsspringaap)
    - Soort: Callicebus (callicebus) moloch (Grijze springaap)
    - Soort: Callicebus (callicebus) vieirai^[4]
  - Soortengroep: Callicebus (callicebus) personatus (5 soorten)
    - Soort: Callicebus (callicebus) barbarabrownae (Noord-Bahiaanse blonde springaap)
    - Soort: Callicebus (callicebus) coimbrai (Coimbraspringaap)
    - Soort: Callicebus (callicebus) melanochir
    - Soort: Callicebus (callicebus) nigrifrons
    - Soort: Callicebus (callicebus) personatus (Zwartkopspringaap)
- Ondergeslacht: Callicebus (torquatus) (6 soorten)
  - - Soort: Callicebus (torquatus) lucifer
    - Soort: Callicebus (torquatus) lugens
    - Soort: Callicebus (torquatus) medemi
    - Soort: Callicebus (torquates) purinus
    - Soort: Callicebus (torquates) regulus
    - Soort: Callicebus (torquates) torquates (Weduwaapje)

Bronnen

↑ ^a ^b ^c Roosmalen, M.G.M. van, Roosmalen, T. van & Mittermeier, R.A. 2002. A taxonomic review of the titi monkeys, genus Callicebus Thomas, 1903, with the description of two new species, Callicebus bernhardi and Callicebus stephennashi, from Brazilian Amazonia. Neotropical Primates 10(suppl.):1-52, juni 2002.
↑ ^a ^b Wallace, R.B., Gómez, H., Felton, A. & Felton, A.M. 2006. On a New Species of Titi Monkey, Genus Callicebus Thomas (Primates, Pitheciidae), from Western Bolivia with Preliminary Notes on Distribution and Abundance. Primate Conservation 20:29-39.
↑ New Monkey Sports Bushy Red Beard. Discovery News (11 augustus 2010). Geraadpleegd op 13 augustus 2010.
↑ ^a ^b Gualda-Barros, J., Oliviera do Nascimento, F., Kerr do Amaral, M. (2012). A new species of Callicebus Thomas, 1903 (Primates, Pitheciidae) from the states of Mato Grosso and Pará, Brazil. Papéis Avulsos de Zoologia 52 (23): 261‑279
↑ ^a ^b Groves, C.P. 2005. Order Primates. Pp. 111-184 in Wilson, D.E. & Reeder, D.M. Mammal Species of the World: a Taxonomic and Geographic Reference.

[Roosmalenetal.2002-1] Roosmalen, M.G.M. van, Roosmalen, T. van & Mittermeier, R.A. 2002. A taxonomic review of the titi monkeys, genus Callicebus Thomas, 1903, with the description of two new species, Callicebus bernhardi and Callicebus stephennashi, from Brazilian Amazonia. Neotropical Primates 10(suppl.):1-52, juni 2002.

[Wallaceetal.2006-2] Wallace, R.B., Gómez, H., Felton, A. & Felton, A.M. 2006. On a New Species of Titi Monkey, Genus Callicebus Thomas (Primates, Pitheciidae), from Western Bolivia with Preliminary Notes on Distribution and Abundance. Primate Conservation 20:29-39.

[3] New Monkey Sports Bushy Red Beard. Discovery News (11 augustus 2010). Geraadpleegd op 13 augustus 2010.

[vieirai-4] Gualda-Barros, J., Oliviera do Nascimento, F., Kerr do Amaral, M. (2012). A new species of Callicebus Thomas, 1903 (Primates, Pitheciidae) from the states of Mato Grosso and Pará, Brazil. Papéis Avulsos de Zoologia 52 (23): 261‑279

[Groves2005-5] Groves, C.P. 2005. Order Primates. Pp. 111-184 in Wilson, D.E. & Reeder, D.M. Mammal Species of the World: a Taxonomic and Geographic Reference.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]