Sprits
Sprits of spritskoek is een koekje, dat al sinds de zestiende eeuw in de Nederlanden gebakken en gegeten wordt.
Geschiedenis
De oorsprong is niet duidelijk; de spritskoek kan in de 16e eeuw uit Duitsland zijn geïntroduceerd door Duitse geloofsvluchtelingen die in Nederland hun heil zochten. Sprits is een verbastering van het Duitse Spritzkuchen, wat 'opgespoten gebak' betekent. Het kan echter ook een Nederlandse vinding zijn, omdat spritsen in Nederlandse dialecten en in het schildersjargon sprenkelen, fijn verdeeld spuiten of spatten betekent. Pas daarna zou de koek in Duitsland kunnen zijn terechtgekomen.
De koeken werden oorspronkelijk ambachtelijk met de hand gemaakt. In Nederland was het de Utrechtse bakker Bergmans, die tijdens zijn banketbakkersopleiding Düsseldorf zijn eigen Spritzenkuchen had ontwikkeld, vanaf 1886 als eerste uitsluitend de spritskoeken maakte en met succes verkocht. In 1933 volgde de door bakkers Nolen en Van Bochoven opgerichte fabriek Nobo in Ederveen dit succes met een massale productie van dit product, naast de gevulde koeken, speculaas en beschuit.
Spritsen worden zowel ambachtelijk door warme bakkers als machinaal in fabrieken bereid.
Bereiding
Het deeg bestaat meestal uit boter, bloem en (vanille)suiker of iets anderszins zoets. Sprits wordt op een ovenplaat gespoten met een spritsspuit en vervolgens gebakken. Tegenwoordig worden meestal wegwerpspuitzakken gebruikt. Spritsstukken worden gemaakt door het deeg in lange staven te spuiten en na het bakken in stukken te snijden. Daarnaast bestaan er ook rozetspritsen, spritsringen en puntspritsen. Eventueel kunnen ze voorzien worden van een laagje chocolade.
Literatuur
- [1] Nobo Sprits; al 400 jaar vers. - Ede, 1990
Externe link
Bronnen, noten en referenties
|