Tweede Kamerverkiezingen in het kiesdistrict Arnhem (1850-1888)

Tweede Kamerverkiezingen in het kiesdistrict Arnhem (1850-1888) geeft een overzicht van verkiezingen voor de Nederlandse Tweede Kamer in het kiesdistrict Arnhem in de periode 1850-1888.

Het kiesdistrict Arnhem was al ingesteld in 1848. De indeling van het kiesdistrict werd in 1850 gewijzigd bij de invoering van de Kieswet. Tot het kiesdistrict behoorden vanaf dat moment de volgende gemeenten: Apeldoorn, Arnhem, Barneveld, Brummen, Doorwerth, Ede, Ermelo, Harderwijk, Hemmen, Heteren, Nijkerk, Putten, Renkum, Rheden, Rosendaal en Wageningen

In 1858 werd de indeling van het kiesdistrict gewijzigd. De gemeenten Barneveld, Nijkerk en Putten werden toegevoegd aan het kiesdistrict Amersfoort. Tevens werd een gedeelte van het kiesdistrict Nijmegen (de gemeenten Elst en Valburg) toegevoegd aan het kiesdistrict Arnhem.

In 1864 werd de indeling van het kiesdistrict wederom gewijzigd. De gemeente Apeldoorn werd toegevoegd aan het kiesdistrict Deventer. Tevens werd een gedeelte van het kiesdistrict Nijmegen (de gemeenten Huissen en Westervoort) toegevoegd aan het kiesdistrict Arnhem.

In 1869 werd de indeling van het kiesdistrict wederom gewijzigd. De gemeenten Ermelo en Harderwijk werden toegevoegd aan het kiesdistrict Amersfoort.

In 1878 werd de indeling van het kiesdistrict wederom gewijzigd. De gemeente Ede werd toegevoegd aan het kiesdistrict Amersfoort. Tevens werd een gedeelte van het kiesdistrict Nijmegen (de gemeente Duiven) toegevoegd aan het kiesdistrict Arnhem.

Het kiesdistrict Arnhem was in deze periode een meervoudig^[1] kiesdistrict: het vaardigde twee leden af naar de Tweede Kamer. Om de twee jaar trad één van de leden af; er werd dan een periodieke verkiezing gehouden voor de vrijgevallen zetel. Bij algemene verkiezingen (na ontbinding van de Tweede Kamer) bracht elke kiezer twee stemmen uit. Om in de eerste verkiezingsronde gekozen te worden moest een kandidaat minimaal de districtskiesdrempel^[2] behalen; indien nodig werd een tweede ronde gehouden.

Legenda

cursief: in de eerste verkiezingsronde geplaatst voor de tweede ronde;
vet: gekozen als lid van de Tweede Kamer.

27 augustus 1850[bewerken | brontekst bewerken]

De verkiezingen waren algemene verkiezingen; zij werden gehouden na ontbinding van de Tweede Kamer na inwerkingtreding van de Kieswet.

	27 augustus
Kiesgerechtigden	2.361
Opkomst	1.809
Geldige stemmen	3.544
Blanco stemmen	37
Kiesdrempel	886
Kandidaten
M.J. de Man	959
W.H. Dullert	950
G. Groen van Prinsterer	751
Æ. Mackay	622
E.W. van Dam van Isselt^[3]	68
G.J.C. Schneither	61
J.M. de Kempenaer	24

24 september 1850[bewerken | brontekst bewerken]

Maximiliaan de Man was bij de verkiezingen van 27 augustus 1850 gekozen in twee kiesdistricten, Almelo en Arnhem; hij opteerde voor Almelo. Willem Dullert was bij die verkiezingen eveneens gekozen in twee kiesdistricten, Arnhem en Zutphen; hij opteerde voor Zutphen. Als gevolg hiervan werd in Arnhem voor beide zetels een naverkiezing gehouden.

	24 september	8 oktober^[4]
Kiesgerechtigden	2.361	2.361
Opkomst	1.718	1.608
Geldige stemmen	3.407	3.169
Blanco stemmen	27	37
Kiesdrempel	852	792
Kandidaten
W. van Lynden	835	968
Æ. Mackay	796	884
P.C.G. Guyot	550	686
G.J.C. Schneither	457	631
W.A.A.J. Schimmelpenninck van der Oye	403
J.A. de Fremery	338
E.L. van Voorst tot Voorst	208
J.M. de Kempenaer	69
G.A. de Fokker	52

8 juni 1852[bewerken | brontekst bewerken]

De verkiezingen waren periodieke verkiezingen; zij werden gehouden vanwege de afloop van de zittingstermijn van een gekozen lid.

	8 juni
Kiesgerechtigden	2.678
Opkomst	1.407
Geldige stemmen	1.383
Blanco stemmen	17
Kandidaten
Æ. Mackay^[3]	878
G.A. Fokker	443

17 mei 1853[bewerken | brontekst bewerken]

De verkiezingen waren algemene verkiezingen; zij werden gehouden na ontbinding van de Tweede Kamer.^[5]

	17 mei
Kiesgerechtigden	2.755
Opkomst	2.260
Geldige stemmen	4.468
Blanco stemmen	40
Kiesdrempel	1.117
Kandidaten
W. van Lynden^[3]	1.608
Æ. Mackay^[3]	1.602
W.H. Dullert	614
P.P. van Bosse	591

13 juni 1854[bewerken | brontekst bewerken]

De verkiezingen waren periodieke verkiezingen; zij werden gehouden vanwege de afloop van de zittingstermijn van een gekozen lid.

	13 juni
Kiesgerechtigden	2.755
Opkomst	1.730
Geldige stemmen	1.713
Blanco stemmen	13
Kandidaten
Æ. Mackay^[3]	1.140
W.H. Dullert	488
J.T.H. Nedermeyer van Rosenthal	72

10 juni 1856[bewerken | brontekst bewerken]

De verkiezingen waren periodieke verkiezingen; zij werden gehouden vanwege de afloop van de zittingstermijn van een gekozen lid.

	10 juni
Kiesgerechtigden	2.861
Opkomst	1.683
Geldige stemmen	1.654
Blanco stemmen	25
Kandidaten
W. van Lynden^[3]	1.096
P.C. van Nahuijs	516

8 juni 1858[bewerken | brontekst bewerken]

De verkiezingen waren periodieke verkiezingen; zij werden gehouden vanwege de afloop van de zittingstermijn van een gekozen lid.

	8 juni
Kiesgerechtigden	2.912
Opkomst	1.180
Geldige stemmen	1.096
Blanco stemmen	62
Kandidaten
Æ. Mackay^[3]	987

12 juni 1860[bewerken | brontekst bewerken]

De verkiezingen waren periodieke verkiezingen; zij werden gehouden vanwege de afloop van de zittingstermijn van een gekozen lid.

	12 juni
Kiesgerechtigden	2.774
Opkomst	1.418
Geldige stemmen	1.403
Blanco stemmen	7
Kandidaten
W. van Lynden^[3]	940
J.G.H. Tets van Goudriaan	448

10 juni 1862[bewerken | brontekst bewerken]

De verkiezingen waren periodieke verkiezingen; zij werden gehouden vanwege de afloop van de zittingstermijn van een gekozen lid.

	10 juni
Kiesgerechtigden	2.853
Opkomst	1.316
Geldige stemmen	1.303
Blanco stemmen	10
Kandidaten
Æ. Mackay^[3]	727
G.A. de Meester	535

22 juli 1862[bewerken | brontekst bewerken]

Æneas Mackay, gekozen bij de verkiezingen van 8 juni 1858 en voor een nieuwe periode van vier jaar herkozen op 10 juni 1862, trad op 1 juli 1862 af vanwege zijn benoeming als vicepresident van de Raad van State. Voor het nog resterende deel van de lopende zittingsperiode, die liep tot 15 september 1862, werd niet meer in de vacature voorzien. Voor de nieuwe zittingsperiode vanaf 15 september werd een naverkiezing gehouden.

	22 juli
Kiesgerechtigden	2.853
Opkomst	1.592
Geldige stemmen	1.579
Blanco stemmen	12
Kandidaten
G. Groen van Prinsterer	1.021
P.C. van Nahuijs	382
J.J.A.A. van Pallandt van Westervoort	125
W.G. van Brantsen van de Zijp	29

14 juni 1864[bewerken | brontekst bewerken]

De verkiezingen waren periodieke verkiezingen; zij werden gehouden vanwege de afloop van de zittingstermijn van een gekozen lid.

	14 juni
Kiesgerechtigden	2.794
Opkomst	1.805
Geldige stemmen	1.781
Blanco stemmen	19
Kandidaten
W. van Lynden^[3]	1.022
J.F. Pringle	738

2 mei 1865[bewerken | brontekst bewerken]

Guillaume Groen van Prinsterer, gekozen bij de verkiezingen van 22 juli 1862, trad op 6 april 1865 af vanwege gezondheidsredenen. Om in de ontstane vacature te voorzien werd een tussentijdse verkiezing gehouden.

	2 mei
Kiesgerechtigden	2.892
Opkomst	1.584
Geldige stemmen	1.543
Blanco stemmen	31
Kandidaten
J.P.J.A. van Zuylen van Nijevelt	916
C.P. Henny	601

12 juni 1866[bewerken | brontekst bewerken]

De verkiezingen waren periodieke verkiezingen; zij werden gehouden vanwege de afloop van de zittingstermijn van een gekozen lid, Jules van Zuylen van Nijevelt. Deze was echter al op 1 juni 1866 afgetreden vanwege zijn toetreding tot het kabinet-Van Zuylen van Nijevelt. Vanwege de korte resterende duur van de zittingsperiode werd niet meer in de vacature voorzien; op 12 juni 1866 werd een verkiezing gehouden voor een nieuwe periode van vier jaar.

	12 juni
Kiesgerechtigden	2.892
Opkomst	1.531
Geldige stemmen	1.514
Blanco stemmen	16
Kandidaten
L.W.C. Keuchenius	918
W.T. Gevers Deynoot	566

26 juni 1866[bewerken | brontekst bewerken]

Willem van Lynden, gekozen bij de verkiezingen van 14 juni 1864, overleed op 1 juni 1866. Om in de ontstane vacature te voorzien werd een tussentijdse verkiezing gehouden.

	26 juni
Kiesgerechtigden	2.892
Opkomst	1.471
Geldige stemmen	1.459
Blanco stemmen	9
Kandidaten
C.Th. van Lynden van Sandenburg	751
W.T. Gevers Deynoot	438
B.A. Reigers	198
W.G. van Brantsen van de Zijp	67

30 oktober 1866[bewerken | brontekst bewerken]

De verkiezingen waren algemene verkiezingen; zij werden gehouden na ontbinding van de Tweede Kamer.^[6]

	30 oktober
Kiesgerechtigden	2.892
Opkomst	2.195
Geldige stemmen	4.225
Blanco stemmen	165
Kiesdrempel	1.056
Kandidaten
L.W.C. Keuchenius^[3]	1.262
C.Th. van Lynden van Sandenburg^[3]	1.117
L.A.J.W. Sloet van de Beele	889
J.W. van Loon	685
B.A. Reigers	166

22 januari 1868[bewerken | brontekst bewerken]

De verkiezingen waren algemene verkiezingen; zij werden gehouden na ontbinding van de Tweede Kamer.^[7]

	22 januari	4 februari^[4]
Kiesgerechtigden	3.022	3.022
Opkomst	1.795	2.505
Geldige stemmen	^[8]3.566	4.964
Blanco stemmen	73	40
Kiesdrempel	^[8]892	1.241
Kandidaten
W.H. Dullert	880	1.261
L.A.J.W. Sloet van de Beele	^[8]874	1.260
G. Groen van Prinsterer	854	1.222
C.T. van Lynden van Sandenburg^[3]	854	1.221

8 juni 1869[bewerken | brontekst bewerken]

De verkiezingen waren periodieke verkiezingen; zij werden gehouden vanwege de afloop van de zittingstermijn van een gekozen lid.

	8 juni
Kiesgerechtigden	2.745
Opkomst	2.189
Geldige stemmen	2.171
Blanco stemmen	13
Kandidaten
W.H. Dullert^[3]	1.181
J.W. van Loon	986

13 juni 1871[bewerken | brontekst bewerken]

De verkiezingen waren periodieke verkiezingen; zij werden gehouden vanwege de afloop van de zittingstermijn van een gekozen lid.

	13 juni
Kiesgerechtigden	2.863
Opkomst	1.987
Geldige stemmen	1.977
Blanco stemmen	8
Kandidaten
J.P.J.A. van Zuylen van Nijevelt	1.009
L.A.J.W. Sloet van de Beele^[3]	923
L.W.C. Keuchenius	32

10 juni 1873[bewerken | brontekst bewerken]

De verkiezingen waren periodieke verkiezingen; zij werden gehouden vanwege de afloop van de zittingstermijn van een gekozen lid.

	10 juni
Kiesgerechtigden	2.980
Opkomst	2.250
Geldige stemmen	2.224
Blanco stemmen	9
Kandidaten
W.H. Dullert^[3]	1.185
H.A. van Rappard	626
L.W.C. Keuchenius	409

8 juni 1875[bewerken | brontekst bewerken]

De verkiezingen waren periodieke verkiezingen; zij werden gehouden vanwege de afloop van de zittingstermijn van een gekozen lid.

	8 juni	22 juni^[9]
Kiesgerechtigden	3.094	3.094
Opkomst	2.326	2.739
Geldige stemmen	2.317	2.728
Blanco stemmen	2	11
Kandidaten
J.H. Geertsema	1.025	1.426
A.F. de Savornin Lohman	988	1.302
J.P.J.A. van Zuylen van Nijevelt^[3]	285

12 juni 1877[bewerken | brontekst bewerken]

De verkiezingen waren periodieke verkiezingen; zij werden gehouden vanwege de afloop van de zittingstermijn van een gekozen lid.

	12 juni
Kiesgerechtigden	3.338
Opkomst	1.893
Geldige stemmen	1.876
Blanco stemmen	13
Kandidaten
W.H. Dullert^[3]	1.382
A.J. Thomassen à Thuessink van der Hoop	485

28 mei 1878[bewerken | brontekst bewerken]

Johan Geertsema, gekozen bij de verkiezingen van 8 juni 1875, trad op 1 mei 1878 af vanwege zijn benoeming tot Commissaris van de Koning in Overijssel. Om in de ontstane vacature te voorzien werd een tussentijdse verkiezing gehouden.

	28 mei	11 juni^[9]
Kiesgerechtigden	3.152	3.094
Opkomst	2.050	2.739
Geldige stemmen	2.040	2.728
Blanco stemmen	8	11
Kandidaten
O. van Rees	838	1.426
W.C.J.J. Cremers	456	1.302
A.F. de Savornin Lohman	424
W. van Goltstein	158
J.F. Bijleveld	102
G. van Oosterwijk	54

8 april 1879[bewerken | brontekst bewerken]

Otto van Rees, gekozen bij de verkiezingen van 28 mei 1878, trad op 12 maart 1879 af vanwege zijn toetreding tot het kabinet-Kappeyne van de Coppello. Om in de ontstane vacature te voorzien werd een tussentijdse verkiezing gehouden.

	8 april
Kiesgerechtigden	3.152
Opkomst	1.482
Geldige stemmen	1.444
Blanco stemmen	37
Kandidaten
A. Kool	885
A.F. de Savornin Lohman	461
O. van Rees^[3]^[10]	41

10 juni 1879[bewerken | brontekst bewerken]

De verkiezingen waren periodieke verkiezingen; zij werden gehouden vanwege de afloop van de zittingstermijn van een gekozen lid.

	10 juni
Kiesgerechtigden	3.230
Opkomst	1.808
Geldige stemmen	1.794
Blanco stemmen	12
Kandidaten
A. Kool^[3]	991
G.J.T. Beelaerts van Blokland	467
T.C.L. Wijnmalen	313

22 maart 1881[bewerken | brontekst bewerken]

Willem Dullert, gekozen bij de verkiezingen van 12 juni 1877, overleed op 24 februari 1881. Om in de ontstane vacature te voorzien werd een tussentijdse verkiezing gehouden.

	22 maart
Kiesgerechtigden	3.288
Opkomst	1.607
Geldige stemmen	1.594
Blanco stemmen	11
Kandidaten
P.W. van der Sleijden	865
A.P.R.C. van Borch van Verwolde	380
H.J. Enderlein	300

14 juni 1881[bewerken | brontekst bewerken]

De verkiezingen waren periodieke verkiezingen; zij werden gehouden vanwege de afloop van de zittingstermijn van een gekozen lid.

	14 juni
Kiesgerechtigden	3.389
Opkomst	2.181
Geldige stemmen	2.159
Blanco stemmen	18
Kandidaten
P.W. van der Sleijden^[3]	1.084
G.J.T. Beelaerts van Blokland	1.069

12 juni 1883[bewerken | brontekst bewerken]

De verkiezingen waren periodieke verkiezingen; zij werden gehouden vanwege de afloop van de zittingstermijn van een gekozen lid.

	12 juni
Kiesgerechtigden	3.501
Opkomst	2.808
Geldige stemmen	2.791
Blanco stemmen	11
Kandidaten
A. Schimmelpenninck van der Oye	1.490
H.C. Verniers van der Loeff	1.298

28 oktober 1884[bewerken | brontekst bewerken]

De verkiezingen waren algemene verkiezingen; zij werden gehouden na ontbinding van de Tweede Kamer.^[11]

	28 oktober	11 november^[12]
Kiesgerechtigden	3.616	3.616
Opkomst	3.091	3.384
Geldige stemmen	^[13]6.148	3.370
Blanco stemmen	40	10
Kiesdrempel	^[13]1.537	1.685
Kandidaten
P.W. van der Sleijden^[3]	1.549
W. Rooseboom	1.529	1.696
A. Schimmelpenninck van der Oye^[3]	1.536	1.674
W.G. Brantsen van de Zijp	1.499

18 juni 1885[bewerken | brontekst bewerken]

Willem Rooseboom, gekozen bij de verkiezingen van 28 oktober 1884, trad op 22 mei 1885 af vanwege zijn bevordering tot majoor.^[14] Om in de ontstane vacature te voorzien werd een tussentijdse verkiezing gehouden.

	18 juni
Kiesgerechtigden	3.718
Opkomst	1.642
Geldige stemmen	1.559
Blanco stemmen	75
Kandidaten
W. Rooseboom^[3]	1.454
A. Schimmelpenninck van der Oye	83

15 juni 1886[bewerken | brontekst bewerken]

De verkiezingen waren algemene verkiezingen; zij werden gehouden na ontbinding van de Tweede Kamer.^[15]

	15 juni
Kiesgerechtigden	3.891
Opkomst	3.662
Geldige stemmen	7.281
Blanco stemmen	43
Kiesdrempel	1.820
Kandidaten
P.W. van der Sleijden^[3]	1.844
W. Rooseboom^[3]	1.836
A. Schimmelpenninck van der Oye	1.807
R. Melvil van Lynden	1.774

23 november 1886[bewerken | brontekst bewerken]

Philipe van der Sleijden, gekozen bij de verkiezingen van 15 juni 1886, trad op 1 november 1886 af vanwege zijn bevordering tot inspecteur der waterstaat van de 1e klasse.^[14] Om in de ontstane vacature te voorzien werd een tussentijdse verkiezing gehouden.

	23 november
Kiesgerechtigden	3.891
Opkomst	1.272
Geldige stemmen	1.207
Blanco stemmen	65
Kandidaten
P.W. van der Sleijden^[3]	1.152
W.G. Brantsen van de Zijp	39

1 september 1887[bewerken | brontekst bewerken]

De verkiezingen waren algemene verkiezingen; zij werden gehouden na ontbinding van de Tweede Kamer.^[16]

	1 september
Kiesgerechtigden	3.879
Opkomst	2.605
Geldige stemmen	5.082
Blanco stemmen	124
Kiesdrempel	1.271
Kandidaten
P.W. van der Sleijden^[3]	1.644
W. Rooseboom^[3]	1.643
A. Schimmelpenninck van der Oye	889
R. Melvil van Lynden	820

Voortzetting[bewerken | brontekst bewerken]

Na de grondwetsherziening van 1887 werden de meervoudige kiesdistricten opgeheven; het kiesdistrict Arnhem werd derhalve omgezet in een enkelvoudig kiesdistrict.^[1] De gemeenten Doorwerth, Elst, Hemmen, Heteren, Renkum, Valburg en Wageningen werden toegevoegd aan het kiesdistrict Elst, de gemeenten Duiven, Huissen, Rheden, Rosendaal en Westervoort aan het kiesdistrict Rheden en de gemeente Brummen aan het kiesdistrict Zutphen.

Zie ook[bewerken | brontekst bewerken]

Bronnen

Tweede Kamerverkiezingen kiesdistrict Arnhem op www.verkiezingsuitslagen.nl
Verkiezingen Tweede Kamer 1848-1918 op huygens.knaw.nl

Noten

↑ ^a ^b Een enkelvoudig district vaardigde per zittingsperiode één lid af naar de Tweede Kamer, een meervoudig kiesdistrict twee of meer leden.
↑ De districtskiesdrempel werd bepaald door de volgende formule: 50% van het aantal uitgebrachte geldige stemmen, gedeeld door het aantal in het district te verkiezen zetels.
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l ^m ⁿ ^o ^p ^q ^r ^s ^t ^u ^v ^w ^x ^y ^z ^aa ^ab ^ac Aftredend en herkiesbaar Tweede Kamerlid voor Arnhem.
↑ ^a ^b Omdat geen van de kandidaten er in de eerste ronde in slaagde de districtskiesdrempel te overschrijden, was een tweede verkiezingsronde nodig. Deze werd gehouden tussen de vier kandidaten die in de eerste ronde de meeste stemmen behaald hadden.
↑ De Tweede Kamer was ontbonden in verband met een regeringscrisis over het herstel van de bisschoppelijke hiërarchie.
↑ De Tweede Kamer was ontbonden nadat deze een motie had aangenomen waarin het kabinetsbeleid op het gebied van Koloniën werd afgekeurd.
↑ Nadat de begroting voor Buitenlandse Zaken door de Tweede Kamer verworpen was, bood het kabinet-Van Zuylen van Nijevelt zijn ontslag aan. Hierop ontbond de Koning de Tweede Kamer.
↑ ^a ^b ^c De vermelde cijfers zijn die zoals gepubliceerd in de Nieuwe Rotterdamsche Courant van 25 januari 1868. De door de Kiesraad vermelde resultaten lijken niet correct, omdat in dat geval Sloet van de Beele en Dullert in de eerste ronde gekozen zouden zijn.
↑ ^a ^b Omdat geen van de kandidaten in de eerste ronde de absolute meerderheid van de uitgebrachte geldige stemmen behaalde, was een tweede verkiezingsronde nodig. Deze werd gehouden tussen de twee kandidaten die in de eerste ronde de meeste stemmen behaald hadden.
↑ Eerst bij de grondwetswijziging van 1938 werd formeel ingevoerd dat ministers geen zitting konden hebben in het parlement.
↑ De Tweede Kamer was ontbonden na aanvaarding van een voorstel tot grondwetsherziening in eerste lezing.
↑ Omdat niet het vereiste aantal kandidaten er in de eerste ronde in slaagde de districtskiesdrempel te overschrijden, was een tweede verkiezingsronde nodig. Deze werd gehouden tussen de twee niet-direct gekozen kandidaten die in de eerste ronde de meeste stemmen behaald hadden.
↑ ^a ^b De vermelde cijfers zijn die zoals gepubliceerd in de Delftsche Courant van 29 oktober 1884. De door de Kiesraad vermelde resultaten lijken niet correct, omdat in dat geval Schimmelpenninck van der Oye in de eerste ronde gekozen zou zijn.
↑ ^a ^b De vigerende wetgeving vereiste het aftreden van een lid van het parlement bij een aantal benoemingen. Het aftredende parlementslid was terstond herkiesbaar.
↑ De Tweede Kamer was ontbonden nadat het kabinet-Heemskerk Azn.zijn functie ter beschikking had gesteld.
↑ De Tweede Kamer was ontbonden na aanvaarding van een voorstel tot grondwetsherziening in eerste lezing.

[enkel-meer-1] Een enkelvoudig district vaardigde per zittingsperiode één lid af naar de Tweede Kamer, een meervoudig kiesdistrict twee of meer leden.

[drempel-2] De districtskiesdrempel werd bepaald door de volgende formule: 50% van het aantal uitgebrachte geldige stemmen, gedeeld door het aantal in het district te verkiezen zetels.

[zittend-3] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l ^m ⁿ ^o ^p ^q ^r ^s ^t ^u ^v ^w ^x ^y ^z ^aa ^ab ^ac Aftredend en herkiesbaar Tweede Kamerlid voor Arnhem.

[geen-een-4] Omdat geen van de kandidaten er in de eerste ronde in slaagde de districtskiesdrempel te overschrijden, was een tweede verkiezingsronde nodig. Deze werd gehouden tussen de vier kandidaten die in de eerste ronde de meeste stemmen behaald hadden.

[5] De Tweede Kamer was ontbonden in verband met een regeringscrisis over het herstel van de bisschoppelijke hiërarchie.

[6] De Tweede Kamer was ontbonden nadat deze een motie had aangenomen waarin het kabinetsbeleid op het gebied van Koloniën werd afgekeurd.

[7] Nadat de begroting voor Buitenlandse Zaken door de Tweede Kamer verworpen was, bood het kabinet-Van Zuylen van Nijevelt zijn ontslag aan. Hierop ontbond de Koning de Tweede Kamer.

[nrc-1868-8] De vermelde cijfers zijn die zoals gepubliceerd in de Nieuwe Rotterdamsche Courant van 25 januari 1868. De door de Kiesraad vermelde resultaten lijken niet correct, omdat in dat geval Sloet van de Beele en Dullert in de eerste ronde gekozen zouden zijn.

[tweede_ronde-9] Omdat geen van de kandidaten in de eerste ronde de absolute meerderheid van de uitgebrachte geldige stemmen behaalde, was een tweede verkiezingsronde nodig. Deze werd gehouden tussen de twee kandidaten die in de eerste ronde de meeste stemmen behaald hadden.

[10] Eerst bij de grondwetswijziging van 1938 werd formeel ingevoerd dat ministers geen zitting konden hebben in het parlement.

[11] De Tweede Kamer was ontbonden na aanvaarding van een voorstel tot grondwetsherziening in eerste lezing.

[geen-twee-12] Omdat niet het vereiste aantal kandidaten er in de eerste ronde in slaagde de districtskiesdrempel te overschrijden, was een tweede verkiezingsronde nodig. Deze werd gehouden tussen de twee niet-direct gekozen kandidaten die in de eerste ronde de meeste stemmen behaald hadden.

[dc-1884-13] De vermelde cijfers zijn die zoals gepubliceerd in de Delftsche Courant van 29 oktober 1884. De door de Kiesraad vermelde resultaten lijken niet correct, omdat in dat geval Schimmelpenninck van der Oye in de eerste ronde gekozen zou zijn.

[vigerend-14] De vigerende wetgeving vereiste het aftreden van een lid van het parlement bij een aantal benoemingen. Het aftredende parlementslid was terstond herkiesbaar.

[15] De Tweede Kamer was ontbonden nadat het kabinet-Heemskerk Azn.zijn functie ter beschikking had gesteld.

[16] De Tweede Kamer was ontbonden na aanvaarding van een voorstel tot grondwetsherziening in eerste lezing.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]