Wijnaldum (plaats)

**Wijnaldum**
Plaats in Nederland
	Zicht op Wijnaldum
	;
Situering
Provincie	Friesland
Gemeente	Harlingen
Coördinaten	53° 12′ NB, 5° 28′ OL
Algemeen
Oppervlakte	5,78 km²
- land	5,7 km²
- water	0,08 km²
Inwoners ; (2023-01-01)	485 ; (84 inw./km²)
Woningvoorraad	220 woningen
Overig
Postcode	8857
Netnummer	0517
Woonplaatscode	2893
Belangrijke verkeersaders	N393
Detailkaart
	Locatie in de gemeente Harlingen
Foto's
	Andreaskerk
Portaal	Nederland ; Friesland

Wijnaldum (Fries: Winaam of Winaem) is een dorp in de Nederlandse gemeente Harlingen in het noordwesten van de provincie Friesland.

Het ligt ten zuidwesten van Sexbierum en ten noordoosten van Midlum en Harlingen, niet ver van de Waddenzee. Door het dorpsgebied loopt de N393. In 2023 telde het dorp 485 inwoners. Onder het dorp valt ook de buurtschap Voorrijp en een klein deel van de buurtschap Roptazijl.

Aan de Winamerdyk ligt er het buurtje Lutkeburen, dat net buiten de het eigenlijke dorp is gelegen. Het gebied aan de Waddenzee wordt ook wel Haule genoemd, met de meeste bewoning aan de Haulewei.

Geschiedenis

Het dorp is ontstaan als een terpdorp op kwelderrug aan het einde van de Riedslenk, dat later voor een deel onderdeel van de Sexbierumervaart. De oudste vermelding dateert van de 13e eeuw, toen het als Wynaldum werd vermeld. In 1357 werd het vermeld als Wynaldum, in 1399 als Wynaldem, in 1400 als Wynalden, in 1579 als Winaem en in 1718 als Wynaam.

De plaatsnaam verwijst naar de woonplaats: "heem/um", dat was van, of opgericht door Winald. Het dorp groeide langzaam in de 19e en 20e eeuw. Daarmee werd het groter dan het eigenlijk terpdorp.

Tot de gemeentelijke herindeling op 1 januari 1984 behoorde Wijnaldum tot de per die datum opgeheven gemeente Barradeel.

Archeologisch onderzoek

De vondst op een van de terpen van Wijnaldum van de Grote fibula van Wijnaldum, een mantelspeld, was het begin van een archeologisch onderzoek, waaruit bleek dat Wijnaldum en Voorrijp al in de 7e eeuw belangrijke vestigingen waren. In een archeologisch steunpunt in de oude consistorie is die geschiedenis in beeld gebracht.

Verder archeologisch onderzoek toonde aan dat er in Wijnaldum in die tijd een hoofdgebouw stond met ateliers van ambachtslieden: goud- en zilversmeden, bronsgieters, glas- en barnsteenbewerkers, wevers, een wapensmid etc. Tevens werd er onder meer een dirhem (Arabische zilveren munt) aangetroffen die verwerkt was in een ander sieraad die men vond. Mogelijk is die laatste via handel die Vikingen deden, daar terechtgekomen.

Kerk

De Andreaskerk is een Hervormde kerk. De oude stompe toren stortte in de nacht van 24 op 25 juni 1684, door ouderdom, in. De preekstoel die dateert uit 1729 is opvallend wegens het sierlijke houtsnijwerk. Tegen de noordkant van de kerk vindt men nog de overblijfselen.

Cultuur

Het dorp heeft een eigen dorpshuis en samen met het dorp Ried de koorvereniging Sjonggroep Waadwyn, deze was ontstaan door de fusie van de twee zangkoren uit de beide dorpen. Verder verschijnt vier keer per jaar de dorpskrant It Fuottenein.