Wikipedia:GLAM/Koninklijke Bibliotheek en Nationaal Archief/Nieuws/2018

Nieuws 2018

KB genomineerd voor WikiUil, december 2018

De KB is genomineerd voor de WikiUilen 2018 in de categorie Projecten. Deze prijs is uiteindelijk door een ander project gewonnen.

Introductie Delpher, Wikicafe Tilburg, 6 december 2018

Op 6 december gaf de KB een introductie Delpher voor de deelnemers aan het Wiki Cafe van de bibliotheek Tilburg. Slides op Commons en op Slideshare.

Kick-off DenkTank Veldverkenning Bibliotheken en Wikimedia, Utrecht, 4 december 2018

De afgelopen jaren is er een heel scala van samenwerkingsprojecten geweest tussen Nederlandse bibliotheken (openbare, universitaire, speciale en de nationale) en Wikimedia. Deze projecten zijn heel divers in aard, opzet, duur, resultaat en zichtbaarheid geweest. Eind 2018 is Wikimedia Nederland met ondersteuning van Stichting Pica een onderzoek ('veldverkenning') gestart om de actuele stand van zaken van de samenwerkingen tussen bibliotheken en Wikimedia in Nederland in kaart te brengen. Bovendien wordt bekeken welke wederzijdse doelen met welke (tijds)investering behaald zouden kunnen worden, dus wat een uitgebreidere en/of structurelere samenwerking tussen bibliotheken en ‘Wiki’ voor beide partijen kan opleveren. De KB is uitgenodigd om vanuit opgebouwde GLAM-wiki-expertise bij te dragen aan deze veldverkenning en deel te nemen aan de gevormde denktank.

Datamodelering literair prijzen, Antwerpen, 21 november 2018

In het kader van het Vooronderzoek literaire prijzen nam de KB deel aan werksessie om niet alleen literaire prijzen, maar ook wetenschappelijke prijzen (bv. Nobelprijs) te modeleren t.b.v. Wikidata.

Congres: GLAMwiki 2018, Tel Aviv, 3-5 November 2018

De KB neemt deel aan de GLAMwiki-conferentie 2018 die van 3 t/m 5 november dit jaar in Tel Aviv gehouden wordt. Doelen:

contact & voeling onderhouden en uitbouwen met de internationale Wikipedia-, Wikimedia- en Wikidata-gemeenschappen
op de hoogte blijven van recente ontwikkelingen rondom de samenwerking van erfgoedinstellingen (GLAMs) met deze gemeenschappen
kennis en ervaringen uitwisselen met andere deelnemende erfgoedinstellingen en Wikimedianen

De KB was gastheer van de vorige editie van deze conferentie in 2015.

Viering 6e verjaardag Wikidata, KB, Den Haag, 27 oktober 2018

Wikidata bestaat in 2018 zes jaar, dat werd gevierd op zaterdag 27 oktober met een stuk taart en een borrel. Tijdens de afsluiting van de Wiki Techstorm, die in de KB plaatsvond, werd een speciale Wikidataverjaardagstaart geserveerd.

KB gastheer voor Wiki Techstorm, Den Haag, 26-27 oktober 2018

In mei dit jaar was de KB gastheer voor de WikiVrouwen Tech Storm. Op 26 en 27 oktober vond Wiki Techstorm, het vervolg van deze hackathon plaats. Wederom was de KB gastheer. Tijdens dit evenement konden de deelnemers in de praktijk aan de slag met Wikidata, Wikimedia Commons, Sparql, Python, APIs, MediaWiki, bots, mobiele apps en andere toepassingen van de Wiki-software. Dit keer was de hackathon groter van opzet en waren alle genders welkom. Lees de evaluatie van beide Tech Storms.

Zie het programma, het Facebook event en de berichten op de website van Wikimedia Nederland, de website van de KB en op Linkedin

Introductieworkshop Wikipedia/media voor medewerkers KB, 10 september 2018, Den Haag

Op maandag 10 september 2018 vond bij de KB een introductieworkshop Wikipedia/media voor medewerkers plaats.

Ondersteuning Wiki-fotoavonden bibliotheek Den Bosch, augustus-oktober 2018

In navolging van andere openbare bibliotheken is de bibliotheek van Den Bosch bezig om activiteiten te ontwikkelen rondom Wikipedia.

Zo werd er op 12 september een avond georganiseerd waarbij inwoners gemeentelijke monumenten in de wijk 't Zand in Den Bosch fotografeerden. Op 2 oktober zouden de deelnemers vervolgens leren hoe ze deze foto's konden uploaden naar Wikimedia Commons om vervolgens Wikipedia-artikelen mee te verfraaien. Deze avond is verplaatst naar een latere datum.

De KB voorziet de bibliotheek en de deelnemers van advies en ondersteuning bij voorbereiding, uitvoering en nazorg, in navolging van eerdere vergelijkbare foto-evenementen in Tilburg en Rijen.

Vooronderzoek literaire prijzen als open data t.v.b. Wikpedia en Wikidata, juli-september 2018

Het Nederlands taalgebied kent vele literaire prijzen, zowel voor volwassenen als kinderen. Er zijn op dit moment een aantal problemen:

De informatie over deze prijzen is versnipperd over verschillende websites. o.a. Literaireprijzen.nl, Literatuurplein en Leesplein (et al.).
De informatie is op die sites soms niet meer actueel en/of compleet, er is geen adequate redactie die alle prijzen bijhoudt.
Er wordt weinig samengewerkt tussen de sites, het zijn eigenstandige silo's.
Leesplein wordt eind 2018 uitgefaseerd.
De data in geen van deze sites is exporteerbaar in een gestructureerd formaat, of anderszins als open data in een modern webformaat (rdf, json, xml of csv) beschikbaar. Er zijn ook geen APIs beschikbaar.

De KB onderzoekt momenteel of (en hoe) het haalbaar is de informatievoorziening over literaire prijzen voortaan op Wikipedia en Wikidata bij te gaan houden, i.s.m. de gemeenschappen van deze sites. De rationale hierachter is dat de informatie over dit soort prijzen op Wikipedia al vrij goed is. Een belangrijke component daarbij is het bouwen van een centrale Linked-open-database waarin de belangrijkste gegevens over 1) prijzen, 2) genomineerden, 3) winnaars en 4) juryleden worden verzameld (vanaf de drie hierboven genoemde sites) en gekoppeld, zowel onderling als aan Wikipedia en Wikidata. Die database kan dan gebruikt worden om (eenmalige) exports richting Wikipedia en Wikidata te maken, waarna de informatie over literaire prijzen voortaan aldaar bijgehouden kan worden.

Rechtenvrij beeldmateriaal KB: ruim baan voor hoge resoluties en offline beelden, juli 2018

We hadden al langer het beleid om ons rechtenvrije scanmateriaal (in het publieke domein dus, of onder CC0) dat wij zelf met publiek geld hebben gedigitaliseerd, vrij online beschikbaar te stellen, opdat iedereen er elk soort (her)gebruik van mag maken, inclusief commercieel. Deze maand hebben we dit beleid verder aangescherpt door expliciet te besluiten dat

de hoogte van beeldresoluties niet langer een rol speelt voor online beschikbaarstelling. Dit maakt het mogelijk om scans ook op de hoogst beschikbare resoluties naar Wikimedia Commons te kunnen uploaden.
nog niet gepubliceerde scans, dus die tot nu toe enkel offline beschikbaar zijn (bv. op disks in ons beeldarchief opgeslagen) ook online geplaatst mogen worden, hetzij via onze eigen KB-diensten, of op externe platformen als Wikimedia Commons.

Samengevat hebben we op 3 juli 2018 besloten dat

alle rechtenvrije tekst- en beeldmateriaal uit het publieke domein
dat de KB zelf met publiek geld heeft gedigitaliseerd
al dan niet in bulk (denk aan de GLAMwiki Toolset)
en voorzien van een PD-mark (in de bestandsbeschrijving op Commons, niet als watermerk in het beeld zelf)
op welk online kanaal/medium dan ook (dus ook op alle Wikimedia-projecten)
onafhankelijk van de beeldresolutie (dus ook de hoogste)
vrij beschikbaar mag worden gesteld
voor elk (her)gebruik (dus ook commercieel)

Gaat de KB dan massaal scans op Wikimedia Commons zetten?
Nee, niet zomaar. Als we beelden uploaden naar Wikimedia Commons, dan moet dat opportuun zijn, bijvoorbeeld omdat:

er een Wikipedia-artikel is waar de KB rechtenvrije beelden aan kan toevoegen. Zo ziet het artikel over het Gruuthuse-handschrift er wat kaaltjes uit met dat ene plaatje, terwijl we een stuk meer en betere scans in huis hebben.
de huidige afbeeldingen in een artikel van te lage kwaliteit/resolutie zijn. Op de plaatjes bij het Evangeliarium van Egmond kun je nu bijvoorbeeld niet lekker inzoomen.
er Wikipedianen zijn die graag schrijven over bepaalde onderwerpen waar de KB veel scans over bezit. (Zo schrijft Jean-Pierre Remy erg graag over middeleeuwse handschriften).
het een KB-Topstuk of erfgoed van (inter)nationaal belang is.
om bij de actualiteit aan te sluiten

Artikel in Od, themanummer over Open Data, juli 2018

Een artikel over open data in de KB in Od, het maandblad van de vereniging voor documentaire informatievoorziening en administratieve organisaties. Aan het einde wordt de rol die Wikipedia hierbij speelt belicht.
Als nationale bibliotheek verzamelt de Koninklijke Bibliotheek (KB) alle publicaties van en over Nederland, van handschriften uit de Middeleeuwen tot de krant van gisteren. Het is onze taak om dit erfgoed zo breed en open mogelijk beschikbaar, vindbaar en herbruikbaar te maken. Dit artikel geeft in vogelvlucht weer hoe de KB dit aanpakt.

2e Wiki Schrijfsprint Open Science, KB, Den Haag, 11 juni 2018

Op 11 juni werd in de KB een tweede (de vorige was op 23-2 bij de Utrecht Universiteit) schrijfsprint georganiseerd om Nederlandstalige Wikipedia pagina’s (en Wikidata) over open science gerelateerde onderwerpen toe te voegen, en bestaande records te verbeteren of van updates te voorzien. Deze sprints zijn een initiatief van het Nationaal Platform Open Science.

Meer info en lijst van deelnemers in deze Google doc (of via https://tinyurl.com/OSwikisprint)
Overzicht van bijdragen onder #oswikisprint
Tweet

Publiekdomeindag België, Brussel, 26 mei 2018

De KB was uitgenodigd om tijdens de Publiekdomeindag België op 26 mei 2018 te vertellen hoe we in de praktijk omgaan met het publieke domein. Daarbij passeerde ook onze samenwerking met Wikipedia de revue. Slides van de presentatie hier, achtergrond info hier en hier.
De Koninklijk Bibliotheek in Den Haag gaat zorgvuldig om met rechten van auteurs en makers. Tegelijkertijd spant ze zich in om zoveel mogelijk nog rechtendragende boeken, kranten en tijdschriften voor het Nederlandse publiek gratis online beschikbaar te maken, bv. via Delpher. Daarnaast probeert de KB om publicaties waar geen auteursrechten meer op rusten – die in het publieke domein dus - zo goed en breed mogelijk herbruikbaar te maken. Hierbij blijkt de praktijk weerbarstiger dan de theorie. Olaf Janssen vertelt welke stappen de KB tot nu toe genomen heeft om in de praktijk met het publieke domein te leren omgaan.

KB gastheer voor WikiVrouwen Tech Storm, Den Haag, 11-12 mei 2018

Op vrijdag 11 en zaterdag 12 mei was de KB gastheer voor de eerste Nederlandse WikiVrouwen Tech Storm. Met de organisatie van dit evenement beoogde Wikimedia Nederland en haar gendergap werkgroep meer vrouwen te enthousiasmeren om te (leren) werken aan software die Wikipedia en haar zusterprojecten mogelijk maakt.

Workshop GLAMwiki-toolset, KB, Den Haag, 10 mei 2018

Als onderdeel van de WikiVrouwen Tech Storm gaf Olaf op 10 mei een workshop over het werken met de GLAMwiki Toolset en het gebruik van Python om XML-input voor deze tool te maken. In de week voorafgaand aan de workshop heeft hij de deelnemers van schriftelijke, stapsgewijze tutorials voorzien waarmee ze zich konden voorbereiden op de praktische aanpak van de workshop.

Deelname bijeenkomst Wikipedia goes Caribbean, 3 mei 2018, KITLV, Leiden

Op 3 mei nam Cees Klapwijk van de KB deel aan een studiebijeenkomst over Caribisch erfgoed & het Nederlandse Wikipedia bij het KILTV in Leiden. De Nederlandse Unesco Commissie, het Memory of the World Comité en Wikimedia Nederland onderzochten in het kader van het project Wiki goes Caribbean met vertegenwoordigers van de Surinaamse en Caribische gemeenschap in Nederland en met Nederlandse Wikipedianen of Wikipedia in ons land in de keuze van onderwerpen en de behandeling ervan de diversiteit van de Nederlandse samenleving rechtdoet.
Zie ook:

https://nl.wikipedia.org/wiki/Wikipedia:GLAM/UNESCO/WiR-MoW_2018
Wanted: Volunteers to expand Wikipedia’s Caribbean section, The Daily Herald, 5 mei 2018
Twitter
Programma van de dag

Nederlandse Wikipedianen helpen Zwitserse bibliotheek, KB als aangever, maart 2018

Via Twitter vroeg de ETH-Bibliothek uit Zurich om hulp bij het duiden van 87 foto's uit het jaar 1965 die door de fotograaf Jack Metzger gemaakt zijn tijdens een reis door Nederland. Olaf heeft deze oproep gedeeld in de Kroeg van Wikipedia, met een verrassend grote respons tot gevolg, tot vreugde van de ETH-bibliotheek (en de KB).

Deelname KB-medewerkers aan introductiecursus Wikipedia, Utrecht, maart+april 2018

Wikimedia Nederland organiseert in maart en april een introductiecursus Wikimedia. Olaf heeft deze cursus via het intranet van de KB bij collega's onder de aandacht gebracht. Hierdoor nemen er nu 3 KB-ers deel aan deze cursus.

College: Verzetskrantenproject als case study van Linked Open Data, 1 maart 2018

Net als vorig jaar en in 2016 gebruikte Olaf Janssen op 1 maart jl. het verzetskrantenproject als concreet voorbeeld voor het maken van Linked Open Data. Hij deed dit tijdens een college voor masterstudenten van de opleiding Digital Access to Cultural Heritage aan de Universiteit Leiden. De slides van 2017 kwamen in 2018 goed van pas.

1e Wiki Schrijfsprint Open Science, UB Utrecht, 23 februari 2018

Op 23 februari nam Astrid van Wesenbeeck van de KB deel aan een eerste schrijfsprint om Nederlandstalige Wikipedia pagina’s (en Wikidata) over open science gerelateerde onderwerpen toe te voegen, en bestaande records te verbeteren of van updates te voorzien. De sprint vond plaats bij de Universiteitsbibliotheek van Utrecht, er waren 11 deelnemers.

Meer info en lijst van deelnemers in deze Google doc
Overzicht van bijdragen onder #oswikisprint

Wikimedia KPIs van de KB over 2017, 7 februari 2018

Onlangs zijn de belangrijkste KPIs van de samenwerking van de KB met Wikipedia/media over 2017 gemeten. Samengevat:

Bronverwijzingen (KPI 5):

Het aantal links (URLs) naar KB-diensten in de Nederlandstalige Wikipedia is doorgegroeid naar 25.2K (+11% t.o.v. 2016).

Afbeeldingen (KPI 2, KPI 4 en KPI 8):

1) Beelden door de KB zelf geupload

van de 12.044 afbeeldingen (+92% t.o.v. 2016) in Category:Media contributed by Koninklijke Bibliotheek worden
in totaal 631 afbeeldingen daadwerkelijk gebruikt (hergebruik van 5,2%)
in 1.276 verschillende WP-artikelen
in 73 taalversies.
Die 1.276 artikelen werden in 2017 zo'n 20.8 miljoen keer opgevraagd (+26% t.o.v. 2016) (KPI 8, zie ook grafiek hieronder, laatste 12 maanden, extra uitleg).

2) Beelden door Wikipedianen geupload (hoofdzakelijk middeleeuwse manuscripten)

Van de 335 beschikbare manuscripten-afbeeldingen worden
in totaal 198 afbeeldingen daadwerkelijk gebruikt op Wikipedia. Dat is dus een hergebruik van 59%.
Deze 198 afbeeldingen illustreren in totaal 1.291 verschillende artikelen
in 83 taalversies van de encyclopedie.
Die 1.291 artikelen werden in 2017 bijna 18.3 miljoen keer opgevraagd (+8% t.o.v. 2016) (KPI 8).

Periodieke bijdragen aan nieuwsbrieven Wikimedia, ook weer in 2018

Net als in voorgaande jaren zal de KB in 2018 ook weer bijdragen aan de maandelijkse internationale This Month in GLAM-nieuwsbrief en de nieuwbrief van Wikimedia Nederland. Een korte greep uit de bijdragen van voorgaande jaren:

GLAM Newsletter: Texts on Dutch philosophers released under free license, Collaborations between the National Library and Wikimedia, Donation of 760 historical bookbindings - National Library of the Netherlands, Donation of 3 historic atlases by National Library of the Netherlands, Image donation – Birds of the Netherlands (1770-1829)

Nieuwbrief Wikimedia Nederland: Teksten over Nederlandse filosofie vrij voor hergebruik, Afbeeldingen uit prentenboeken 1810-1880, online op Wikimedia Commons, Wikipedia in de Openbare Bibliotheek - doe mee!, Beelddonatie Koninklijke Bibliotheek: 760 historische boekbanden, Wikiproject Vertzetskranten

Beknopt overzicht van samenwerking tussen KB en Wikipedia op website KB, 1 februari 2018

Wat levert de samenwerking tussen de KB en Wikipedia precies op? Dit leggen we graag uit op https://www.kb.nl/wikipedia

Interview over relatie tussen Wikipedia en lokaal erfgoed, 26 januari 2018

Eind januari nam de KB deel aan een interview met de Erasmus Universiteit Rotterdam. Onderwerp was het betrekken van stedelijk publiek bij lokaal erfgoed en in het bijzonder de relatie tussen Wikipedia, dat publiek en dat erfgoed. Het onderzoeksproject Online stedelijk erfgoed: de sociaal-culturele impact van participatieve erfgoedwebsites wordt uitgevoerd in samenwerking met Het Nieuwe Instituut en DEN Kennisinstituut Digitale Cultuur. In mei 2018 werd het rapport Online urban heritage - The societal value of participatory heritage websites (pdf) gebubliceerd.

#1Lib1Ref-actie, januari 2018

Van 15 januari t/m 3 februari 2018 doet de KB mee aan de actie One librarian, 1 Reference (#1Lib1Ref). Het doel van deze wereldwijde actie is om elke medewerker van een bibliotheek (ten minste) één betrouwbare bronverwijzing aan een Wikipedia-artikel toe te laten voegen.

De Nederlandstalige 1Lib1Ref handleiding & call-to-action zijn verspreid onder de 500+ medewerkers van de KB
Ook zijn die via Biebtobieb, het kennis- en innovatieplatform van de Nederlandse openbare bibliotheken, verspreid. De bibliotheken zijn gevraagd om de boodschap binnen hun eigen netwerken en via social media verder te verspreiden).
Via de communicatie- en social media kanalen van de KB: Twitter KB, Linkedin KB

Uitleg uploaden foto's, Wikicafé Tilburg, 4 januari 2018

Op donderdagavond 4 januari 2018 gaf Olaf Janssen tijdens tijdens het 3e Wikicafé Tilburg uitleg over het uploaden van zelfgemaakte foto's van Tilburgse gemeentelijke monumenten naar Wikimedia Commons en het gebruik van die foto's in artikelen op Wikipedia. Speciale aandacht was er voor het gebruik van Creative Commons licenties en het indelen van de foto's in de juiste categorieën. Het Wikicafé Tilburg is een initiatief van Bibliotheek Midden-Brabant.