Sukabumi (stad): verschil tussen versies
k Robotgeholpen doorverwijzing: Bogor - Koppeling(en) gewijzigd naar Bogor (stadsgemeente) |
k fix appendix, replaced: ISBN 0870235753 → {{ISBN|0870235753}} (8), {{Appendix|B → {{Appendix|1=B, {{Appendix|1=Bronnen, noten en/of referenties V → {{Appendix|1=Bronnen, noten en/of referenties |2= V met AWB |
||
| Regel 35: | Regel 35: | ||
==Geschiedenis== |
==Geschiedenis== |
||
De geschiedenis van de ''stad Soekeboemi'' en het ''regentschap Sukabumi'' komt voort uit de opening van koffieplantages in de westelijke regio Preanger die tijdens de VOC-tijd zijn aangelegd.<ref>''Fugitive Dreams: An Anthology of Dutch Colonial Literature'', E. M. Beekman, p. 90; University of Massachusetts Press, 1988; ISBN |
De geschiedenis van de ''stad Soekeboemi'' en het ''regentschap Sukabumi'' komt voort uit de opening van koffieplantages in de westelijke regio Preanger die tijdens de VOC-tijd zijn aangelegd.<ref>''Fugitive Dreams: An Anthology of Dutch Colonial Literature'', E. M. Beekman, p. 90; University of Massachusetts Press, 1988; {{ISBN|0870235753}}.</ref><ref>''To My Dear Pieternelletje:Grandfather and Granddaughter in VOC Time, 1710-1720'', Bea Brommer, blz. 19; Brill, Leiden, 2015; {{ISBN|9789004293328}}.</ref> In de loop van de tijd groeide het gebied rond de koffieplantages, waaronder die van de ''Goenoeng Goeroeh'', uit tot verschillende kleine nederzettingen, waaronder het dorp [[Tjikole]]. [[Andries de Wilde]], een chirurgijn, en bezitter van de Nederlandse koffie- en theeplantages (Preanger Plantages) die een plantage-landgoed opende in de nederzetting Tjikole. Hij had op 25 januari 1813 het land gekocht van het [[Verenigd Koninkrijk|Britse]] gouvernement van [[Nederlands-Indië]], stichtte een particuliere landbouwonderneming en ontwikkelde die zodanig, dat die model stond voor de talrijke Europese [[plantage]]s op [[Java (eiland)|Java]]. De Wilde verkocht in 1823 zijn landerijen in het regentschap Soekaboemi aan de Nederlandse Oost-Indische overheid.<ref>''Het Nederlandse koloniale systeem in Oost-Indië'', N.A. Klaveren, blz. 103; Springer, 1983; {{ISBN|9789401768481}}.</ref> |
||
==Naam ''Soekaboemi''== |
==Naam ''Soekaboemi''== |
||
De naam "Soekaboemi" werd voor het eerst gebruikt op 13 januari 1815 in het [Nederlands-Indische archief]] door [[Andries de Wilde]]. In zijn verslagen noemde De Wilde de naam ''Soeka Boemi'' als zijn verblijfplaats in de nederzetting Tjikole. De Wilde stuurde vervolgens een brief aan zijn vriend [[Nicolaus Engelhard]]<ref>''Koloniale voordelen van gedwongen arbeid: het Preanger systeem van geforceerde teeltkoffie op Java - 1720-1870'', Jan Breman, p. 129; University Press Amsterdam, 2010; ISBN |
De naam "Soekaboemi" werd voor het eerst gebruikt op 13 januari 1815 in het [Nederlands-Indische archief]] door [[Andries de Wilde]]. In zijn verslagen noemde De Wilde de naam ''Soeka Boemi'' als zijn verblijfplaats in de nederzetting Tjikole. De Wilde stuurde vervolgens een brief aan zijn vriend [[Nicolaus Engelhard]]<ref>''Koloniale voordelen van gedwongen arbeid: het Preanger systeem van geforceerde teeltkoffie op Java - 1720-1870'', Jan Breman, p. 129; University Press Amsterdam, 2010; {{ISBN|978 90 8964 264 6}}.</ref> die in dienst was als beheerder van Nederlands-Indië<ref>[http://databases.tanap.net/ead/html/Jakarta_Engelhard/pdf/Jakarta_Engelhard.pdf]''Inventaris van de collectie Engelhard 1750-1832'', Euis Shariasih en Kris Hapsari; Arsip Nasional Republik Indonesisa /Nationaal Archief, Den Haag, 2004</ref>, waar hij Engelhard vroeg de naamswijziging van ''Kepatihan Tjikole'' in ''Kepatihan Soekaboemi'' in te dienen bij [[Thomas Stamford Raffles]], de gouverneur van Nederlands-Indië.<br /> |
||
Er zijn twee meningen over de oorsprong van de naam Sukabumi die De Wilde gebruikt. De eerste mening is dat de naam Sukabumi van het Sundanese woord komt, namelijk ''Suka'' en ''Bumen'' (nederzetting), wat betekent: "een voorkeursgebied om zich te vestigen", vanwege het koele klimaat van Sukabumi. De tweede mening is dat de naam Sukabumi is afgeleid van de woorden in het [[Sanskriet]]: ''Suka'' (plezier, geluk, vreugde) en ''Bhumi'' (aarde, land), zodat de naam Sukabumi betekent "land van geluk" of "land van vreugde".<br /> |
Er zijn twee meningen over de oorsprong van de naam Sukabumi die De Wilde gebruikt. De eerste mening is dat de naam Sukabumi van het Sundanese woord komt, namelijk ''Suka'' en ''Bumen'' (nederzetting), wat betekent: "een voorkeursgebied om zich te vestigen", vanwege het koele klimaat van Sukabumi. De tweede mening is dat de naam Sukabumi is afgeleid van de woorden in het [[Sanskriet]]: ''Suka'' (plezier, geluk, vreugde) en ''Bhumi'' (aarde, land), zodat de naam Sukabumi betekent "land van geluk" of "land van vreugde".<br /> |
||
De Wilde zelf verkocht vervolgens in 1823 zijn landerijen in Soekaboemi aan de Nederlandse Oost-Indische overheid.<ref>''Het Nederlandse koloniale systeem in Oost-Indië'', N.A. Klaveren, blz. 103; Springer, 1983; ISBN |
De Wilde zelf verkocht vervolgens in 1823 zijn landerijen in Soekaboemi aan de Nederlandse Oost-Indische overheid.<ref>''Het Nederlandse koloniale systeem in Oost-Indië'', N.A. Klaveren, blz. 103; Springer, 1983; {{ISBN|9789401768481}}.</ref> |
||
==Spoorweg== |
==Spoorweg== |
||
| Regel 51: | Regel 51: | ||
==Gebouwen== |
==Gebouwen== |
||
Tijdens de periode tot aan de [[Japanse bezetting van Nederlands-Indië|Japanse bezetting]] werden in de gemeente het spoorwegstation Soekaboemi, de Grote Moskee, de Pinksterkerk, de Rooms-katholieke kerk St. Joseph, de Bethelkerk, de Bataksche kerk (HKBP Pasundan), de waterkrachtcentrale Oebroeg, het onderstation Lemboersitoe en de Politieschool gebouwd.<ref>''Encyclopaedie van Nederlandsch-Indië'', Jozias Paul; 1989</ref><ref>''Stedenatlas Nederlands-Indië '', J.R. van Driessen, blz. 9; Asia Major, Purmerend, 1998; ISBN |
Tijdens de periode tot aan de [[Japanse bezetting van Nederlands-Indië|Japanse bezetting]] werden in de gemeente het spoorwegstation Soekaboemi, de Grote Moskee, de Pinksterkerk, de Rooms-katholieke kerk St. Joseph, de Bethelkerk, de Bataksche kerk (HKBP Pasundan), de waterkrachtcentrale Oebroeg, het onderstation Lemboersitoe en de Politieschool gebouwd.<ref>''Encyclopaedie van Nederlandsch-Indië'', Jozias Paul; 1989</ref><ref>''Stedenatlas Nederlands-Indië '', J.R. van Driessen, blz. 9; Asia Major, Purmerend, 1998; {{ISBN|9789074861120}}.</ref><ref>''De Indische bodem'', Th. Ligthart, blz. 194; Volkslectuur, 1926.</ref> |
||
==Soekaboemi tijdens de Japanse bezetting== |
==Soekaboemi tijdens de Japanse bezetting== |
||
Op 8 december 1941 vond een aanval door Japan op Nederlands-Indië plaats en op 7 maart 1942 viel Soekaboemi na een hevig bombardement door Japanse vliegtuigen. Tijdens dit bombardement werden zowel burgerdoelen (onder andere huizen en twee scholen met veel slachtoffers) als strategische doelen (de politieschool, de spoorlijn en de radiozender) getroffen. <br />Tijdens bezetting werd Soekaboemi de ontmoetingsplaats van [[Mohammad Hatta]] en [[Soetan Sjahrir]] met de Japanse vertegenwoordigers om te bespreken over de toekomst van Nederlands-Indië, maar beide kregen status als stadsgevangenen. Soekaboemi werd ook een van de detentieplekken van krijgsgevangenen uit de Verenigde Staten en Australië in Indonesië.<ref>''American POWs in World War II: Twelve Personal Accounts of Captivity by Germany and Japan'', Harry Spiller, blz. 182; McFarland, 2009; ISBN |
Op 8 december 1941 vond een aanval door Japan op Nederlands-Indië plaats en op 7 maart 1942 viel Soekaboemi na een hevig bombardement door Japanse vliegtuigen. Tijdens dit bombardement werden zowel burgerdoelen (onder andere huizen en twee scholen met veel slachtoffers) als strategische doelen (de politieschool, de spoorlijn en de radiozender) getroffen. <br />Tijdens bezetting werd Soekaboemi de ontmoetingsplaats van [[Mohammad Hatta]] en [[Soetan Sjahrir]] met de Japanse vertegenwoordigers om te bespreken over de toekomst van Nederlands-Indië, maar beide kregen status als stadsgevangenen. Soekaboemi werd ook een van de detentieplekken van krijgsgevangenen uit de Verenigde Staten en Australië in Indonesië.<ref>''American POWs in World War II: Twelve Personal Accounts of Captivity by Germany and Japan'', Harry Spiller, blz. 182; McFarland, 2009; {{ISBN|9780786453733}}.</ref><ref>''The Collapse of a Colonial Society (Verhandelingen Van Het Koninklijk Instituut voor Taal-, Land- en Volkenkunde)'', Louis de Jong, blz. 91; University of Washington Press, 2003; {{ISBN|9789067182034}}.</ref> |
||
==Plantages== |
==Plantages== |
||
| Regel 98: | Regel 98: | ||
{{Navigatie provincie West-Java}} |
{{Navigatie provincie West-Java}} |
||
{{Appendix|Bronnen, noten en/of referenties |
{{Appendix|1=Bronnen, noten en/of referenties |2= |
||
Voor de aanvullingen op dit artikel is gebruik gemaakt van het artikel [[Kota Sukabumi]] in [[ |
Voor de aanvullingen op dit artikel is gebruik gemaakt van het artikel [[:id:Kota Sukabumi|Kota Sukabumi]] in [[Indonesische Wikipedia]] |
||
{{References}} |
|||
}} |
}} |
||
Versie van 30 apr 2018 21:04
Plaats in Indonesië 
| |||
|---|---|---|---|
  | |||
| Situering | |||
| Eiland | Java | ||
| Provincie | West-Java | ||
| Coördinaten | 6° 55′ ZB, 106° 55′ OL | ||
| Algemeen | |||
| Oppervlakte | 48 km² | ||
| Inwoners (2015) |
318.117 | ||
| Politiek | |||
| Burgemeester | H. Mohamad Muraz, S.H, M.M. | ||
| Vice-burgemeester | H. Achmad Fahmi,S.Ag, M.M. | ||
| Overig | |||
| Code desa | 3272 | ||
| Code Kemendagri | 32.72 | ||
| Website | Officiële website | ||
| Detailkaart | |||
 | |||
| |||
Sukabumi (tot 1972 gespeld als Soekaboemi) is een stad in de provincie West-Java, Indonesië met 318.117 inwoners (2015) en een oppervlakte van 48 km². Sukabumi is de hoofdstad van het regentschap (kabupaten) Sukabumi en ligt op ongeveer 90 kilometer over de weg ten zuiden van de hoofdstad Jakarta en op ongeveer 70 kilometer over de weg ten westen van Bandung.
Geschiedenis
De geschiedenis van de stad Soekeboemi en het regentschap Sukabumi komt voort uit de opening van koffieplantages in de westelijke regio Preanger die tijdens de VOC-tijd zijn aangelegd.[1][2] In de loop van de tijd groeide het gebied rond de koffieplantages, waaronder die van de Goenoeng Goeroeh, uit tot verschillende kleine nederzettingen, waaronder het dorp Tjikole. Andries de Wilde, een chirurgijn, en bezitter van de Nederlandse koffie- en theeplantages (Preanger Plantages) die een plantage-landgoed opende in de nederzetting Tjikole. Hij had op 25 januari 1813 het land gekocht van het Britse gouvernement van Nederlands-Indië, stichtte een particuliere landbouwonderneming en ontwikkelde die zodanig, dat die model stond voor de talrijke Europese plantages op Java. De Wilde verkocht in 1823 zijn landerijen in het regentschap Soekaboemi aan de Nederlandse Oost-Indische overheid.[3]
Naam Soekaboemi
De naam "Soekaboemi" werd voor het eerst gebruikt op 13 januari 1815 in het [Nederlands-Indische archief]] door Andries de Wilde. In zijn verslagen noemde De Wilde de naam Soeka Boemi als zijn verblijfplaats in de nederzetting Tjikole. De Wilde stuurde vervolgens een brief aan zijn vriend Nicolaus Engelhard[4] die in dienst was als beheerder van Nederlands-Indië[5], waar hij Engelhard vroeg de naamswijziging van Kepatihan Tjikole in Kepatihan Soekaboemi in te dienen bij Thomas Stamford Raffles, de gouverneur van Nederlands-Indië.
Er zijn twee meningen over de oorsprong van de naam Sukabumi die De Wilde gebruikt. De eerste mening is dat de naam Sukabumi van het Sundanese woord komt, namelijk Suka en Bumen (nederzetting), wat betekent: "een voorkeursgebied om zich te vestigen", vanwege het koele klimaat van Sukabumi. De tweede mening is dat de naam Sukabumi is afgeleid van de woorden in het Sanskriet: Suka (plezier, geluk, vreugde) en Bhumi (aarde, land), zodat de naam Sukabumi betekent "land van geluk" of "land van vreugde".
De Wilde zelf verkocht vervolgens in 1823 zijn landerijen in Soekaboemi aan de Nederlandse Oost-Indische overheid.[6]
Spoorweg
De strategische ligging van Soekaboemi tussen Batavia en Bandoeng en de resultaten die de bodem opleverde aan de Nederlands-Indische regering, hebben veel bijgedragen tot de aanleg van de spoorlijn van Buitenzorg (Bogor) naar Soekaboemi. Het spoor werd in 1882 aangelegd door de Nederlandsch-Indische Spoorweg Maatschappij (N.I.S.) en werd de ader van distributie in het vervoer van producten zoals thee, koffie en kinine naar de haven van Tandjong Priok in Batavia.
Gemeente Soekaboemi
Soekaboemi's status als stad begon op 1 april 1914, waarin de Nederlands-Indische regering Soekaboemi tot gemeente inwijdde, omdat het bevolkingsaantal van de Europeanen die er woonden aanzienlijk was. 1 april werd gekozen om de overwinning op de Spanjaarden op 1 april 1572 te herdenken. Soekaboemi's nieuwe bestuur werd gevormd op 1 mei 1926 met als eerste burgemeester George François Rambonnet.
Op basis van Lokale Verordening nr. 15 van 2000 van 27 september 2000 werd het administratieve gebied van de stad Sukabumi verdeeld in 7 districten met 33 stedelijke gebieden.
Gebouwen
Tijdens de periode tot aan de Japanse bezetting werden in de gemeente het spoorwegstation Soekaboemi, de Grote Moskee, de Pinksterkerk, de Rooms-katholieke kerk St. Joseph, de Bethelkerk, de Bataksche kerk (HKBP Pasundan), de waterkrachtcentrale Oebroeg, het onderstation Lemboersitoe en de Politieschool gebouwd.[7][8][9]
Soekaboemi tijdens de Japanse bezetting
Op 8 december 1941 vond een aanval door Japan op Nederlands-Indië plaats en op 7 maart 1942 viel Soekaboemi na een hevig bombardement door Japanse vliegtuigen. Tijdens dit bombardement werden zowel burgerdoelen (onder andere huizen en twee scholen met veel slachtoffers) als strategische doelen (de politieschool, de spoorlijn en de radiozender) getroffen.
Tijdens bezetting werd Soekaboemi de ontmoetingsplaats van Mohammad Hatta en Soetan Sjahrir met de Japanse vertegenwoordigers om te bespreken over de toekomst van Nederlands-Indië, maar beide kregen status als stadsgevangenen. Soekaboemi werd ook een van de detentieplekken van krijgsgevangenen uit de Verenigde Staten en Australië in Indonesië.[10][11]
Plantages
De huidige toestand van de plantages laat te wensen over; veel liggen er verwaarloosd bij.[12]
Trivia
In het zwembad Prana heeft Erica Terpstra haar eerste zwemlessen, als begin van haar zwem carrière, gekregen.
Nabij Sukabumi ligt het Nationaal park Halimun.
Lijst van burgemeesters/Walikota
De gemeenteraad werd ingesteld in 1914, vanaf mei 1926 kreeg ze als stadsgemeente een burgemeester.
Nederlands-Indische periode:
- Mr. George François Rambonnet (1926-1933)
- Mr. W.M. Ouwerkerk (1933-1933)
- Dr. Albert Leonard Anihenie Van Unen (1934-1939)
- Mr. Willem Johannes Philippus van Waning (1939-1942)
Indonesische periode:
- Mr. R. Syamsudin (1945-1946)
- Raden Mamur Soeria Hoedaja (1946-1948)
- Raden Ebo Adinegara (1948-1950)
- Raden S. Affandi Kartadjumena (1950-1952)
- Raden Soebandi Prawiranta (1952-1959)
- Mochamad Soelaeman (1959-1960)
- Raden Soewala (1960-1963)
- Drs. Achmad Darmawan Adi (1963-1966)
- Mr. Saleh Wiradikarta (1966-1978)
- Soejoed (1978-1988)
- H. Zaenudin Mulaebary (1988-1993)
- R. Nuriana (1993-1997)
- Dra. Hj. Molly Mulyahati Djubaedi Msc. (1998-2003)
- H. Mokh. Muslikh Abdussyukur (2003-2013)
- H. Mohamad Muraz (2013-2018).
Geboren
- Simon van Eendenburg op 30 maart 1884, was een Nederlandse tweede luitenant van het Koninklijk Nederlandsch-Indisch Leger die te Atjeh sneuvelde.
- Ellen Beerthuis-Roos (1926), Nederlands beeldhouwer
- Rie Cramer op 10 oktober 1887, was een Nederlands illustratrice, boekbandontwerpster en schrijfster.
- Miel Mundt op 30 mei 1880, was een Nederlands voetballer bij HVV (Den Haag) en viervoudig international en aanvoerder van het Nederlands voetbaleftal.
· 
· 
| Bronnen, noten en/of referenties
Voor de aanvullingen op dit artikel is gebruik gemaakt van het artikel Kota Sukabumi in Indonesische Wikipedia
|