Goniopholis
| Goniopholis Status: Uitgestorven, als fossiel bekend Fossiel voorkomen: Laat-Jura tot Laat-Krijt | |||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| |||||||||||||||
| Taxonomische indeling | |||||||||||||||
| |||||||||||||||
| Geslacht | |||||||||||||||
| Goniopholis Owen, 1842 | |||||||||||||||
| Typesoort | |||||||||||||||
| Goniopholis crassidens | |||||||||||||||
| |||||||||||||||
| Schedel van Goniopholis simus | |||||||||||||||
Afbeeldingen op  Wikimedia Commons
| |||||||||||||||
| |||||||||||||||
Goniopholis[1] is een uitgestorven geslacht binnen de Crocodylomorpha, dat leefde van het Laat-Jura tot het Vroeg-Krijt. Omdat het semi-aquatisch was, lijkt het sterk op moderne krokodillen. Het varieerde van twee tot vier meter lang en zou een zeer vergelijkbare levensstijl hebben gehad als de Amerikaanse alligator of Nijlkrokodil.
Beschrijving[bewerken | brontekst bewerken]
Het lichaam van Goniopholis was bedekt met een huidpantser met patronen. De platte schedel was stevig gebouwd en bevatte een knobbelig beenoppervlak. Het dier bezat een vrijwel plat wervelcentrum, in tegenstelling tot de modernere vormen, die kogelgewrichten bevatten.
Leefwijze[bewerken | brontekst bewerken]
Dit drie meter lange semi-aquatische reptiel voedde zich zowel met dierlijk als plantaardig voedsel.
Vondsten[bewerken | brontekst bewerken]
Fossielen van dit dier werden gevonden in Europa, Azië en Noord-Amerika. In Europa werden in de steenkoolmijn van Bernissart (België) twee vrij volledige skeletten van Goniopholis crassidens Owen (1841) ontdekt in associatie met de wereldberoemde vondst van onder meer een veertigtal Iguanodon bernissartensis Boulenger (1881). Eieren toegeschreven aan Goniopholis werden gevonden uit het Laat-Jura van Portugal. Een gedeeltelijk skelet van een onbepaalde soort van Goniopholis is teruggevonden in het oude Angeac-Charente bonebed uit het Franse Berriasien.
Ontdekking en soorten[bewerken | brontekst bewerken]
De typesoort van het geslacht is G. crassidens, die bekend is uit de Berriasien van Engeland en de verwijsbare soort G simus uit de Berriasien van noordwestelijk Duitsland, zou soortgenoten kunnen zijn. Andere soorten die verwijzen naar Goniopholis zijn G. kiplingi uit het Berriasien van Engeland en G. baryglyphaeus uit het Laat-Jura (Kimmeridgien) van Portugal, waardoor het de oudst bekende Goniopholis-soort is. De soort G. kiplingi eert de auteur Rudyard Kipling als erkenning voor zijn enthousiasme voor natuurwetenschappen.
Op basis van bothistologie en stabiele isotopenanalyse is afgeleid dat Goniopholis ectotherm was.
Vroeger toegewezen soorten[bewerken | brontekst bewerken]
Twee soorten werden doorverwezen naar Goniopholis uit Brazilië. Goniopholis hartti uit het Vroeg-Krijt van Brazilië is in feite een lid van het geslacht Sarcosuchus. G. paulistanus, gebaseerd op twee tandkronen en een losgekoppeld fragment van het rechterscheenbeen uit de Bauru-groep uit het Laat-Krijt, is opnieuw toegewezen aan Itasuchidae en kreeg zijn eigen geslacht Roxochampsa.
Uit Noord-Amerika worden G. lucasii en G. kirtlandicus momenteel respectievelijk in hun eigen geslachten Amphicotylus en Denazinosuchus geplaatst, terwijl G. felix, G. gilmorei en G. stovalli, allemaal van de Morrison-formatie, verwijzen naar Amphicotylus en nauw verwant zijn aan Eutretauranosuchus die bekend zijn uit dezelfde formatie.
G. phuwiangensis is bekend uit noordoostelijk Thailand, maar deze soort is fragmentarisch en is onlangs opnieuw toegewezen aan Sunosuchus. Nannosuchus uit het Vroeg-Krijt (Berriasien) van Engeland en Spanje, die momenteel als geldig wordt beschouwd, werd door sommige auteurs G. gracilidens genoemd.
De goniopholididen van Willett / Hulke, Hooley en Dollo vertegenwoordigen verschillende complete exemplaren die eerder waren geclassificeerd als G. simus of G. crassidens en een van hen werd onlangs opnieuw beschreven als de nieuwe soort G. willetti. Meer recentelijk zijn deze exemplaren verwijderd uit Goniopholis, en twee van hen, Hooley's en Hulke's goniopholididen, zijn al toegewezen aan respectievelijk hun eigen geslachten Anteophthalmosuchus en Hulkepholis. Dollo's goniopholidide is ook toegewezen aan Anteophthalmosuchus.
Cladogram[bewerken | brontekst bewerken]
| Neosuchia |
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Bronnen, noten en/of referenties
Literatuur
Noten
|