Lood(II)waterstofarsenaat

Loodwaterstofarsenaat
Structuurformule en molecuulmodel
Structuurformule van loodwaterstofarsenaat
Algemeen
Molecuulformule	PbHAsO4
IUPAC-naam	lood(II)waterstofarsenaat
Molmassa	347,12714 g/mol
SMILES	O[As](=O)([O-])[O-].[Pb+2]
InChI	1S/AsH3O4.Pb/c2-1(3,4)5;/h(H3,2,3,4,5);/q;+2/p-2
CAS-nummer	7784-40-9
EG-nummer	232-064-2
PubChem	24572
Wikidata	Q416871
Beschrijving	Wit poeder
Waarschuwingen en veiligheidsmaatregelen
Gevaar
H-zinnen	H350 - H360Df - H331 - H301 - H373 - H410
EUH-zinnen	geen
P-zinnen	geen
Carcinogeen	ja (IARC-klasse 1)
Opslag	Gescheiden van voeding en voedingsmiddelen. Goed gesloten opslaan.
EG-Index-nummer	082-011-00-0
VN-nummer	1617
ADR-klasse	Gevarenklasse 6.1
MAC-waarde	0,15 mg/m³
Fysische eigenschappen
Aggregatietoestand	vast
Kleur	wit
Dichtheid	5,79 g/cm³
Smeltpunt	280 °C
Onoplosbaar in	water
Tenzij anders vermeld zijn standaardomstandigheden gebruikt (298,15 K of 25 °C, 1 bar).
Portaal    Scheikunde

Loodwaterstofarsenaat is het toxisch loodzout van arseenzuur en heeft als brutoformule PbHAsO₄. De stof komt voor als een reukloos wit poeder met een hoge dichtheid, dat onoplosbaar is in water. Het is een carcinogene verbinding, die ingedeeld is in IARC-klasse 1. De verbinding komt in de natuur voor als het mineraal schulteniet.

Synthese

Loodwaterstofarsenaat kan bereid worden uit een reactie van lood(II)nitraat en arseenzuur:

$\mathrm {Pb(NO_{3})_{2}\ +\ H_{3}AsO_{4}\ \longrightarrow \ PbHAsO_{4}\ +\ 2\ HNO_{3}}$

Toepassingen

Loodwaterstofarsenaat was een veelgebruikt insecticide dat voornamelijk tegen de coloradokever (Leptinotarsa decemlineata) en de plakker (Lymantria dispar) werd ingezet. De omgang met deze toxische en milieuschadelijke stof werd van land tot land anders geregeld. Zo werd in de Verenigde Staten loodwaterstofarsenaat tot in de jaren '50 nog ingezet (laatste gebruik in de VS rond 1965), terwijl het al in de jaren '20 in een aantal landen van Europa (waaronder Duitsland en Oostenrijk) was verboden. Het werd in de jaren '30 en '40 zelfs door boeren in de VS zelf gemaakt door een oplosbaar lood(II)zout te laten reageren met natriumarsenaat. Sedert 1 augustus 1988 is het ook in Verenigde Staten verboden om te gebruiken als insecticide.

Productie van loodwaterstofarsenaat in de VS (in ton)

1931	1935	1937	1953	1957	1959
17.225	23.650	28.700	7650	6440	5400

Toxicologie en veiligheid

Loodwaterstofarsenaat ontleedt bij verhitting boven 270°C, met vorming van toxische dampen van arseen, lood en hun toxische verbindingen.

Loodwaterstofarsenaat is irriterend voor de ogen, de huid en de luchtwegen. De stof kan effecten hebben op het spijsverteringsstelsel en het zenuwstelsel. Op lange termijn of bij lange blootstelling kunnen er bijkomende effecten op de nieren, de lever en het bloed optreden. Loodwaterstofarsenaat is carcinogeen en schadelijk voor de voortplanting en groei van de mens.

Externe links

•  lood(ii)waterstofarsenaat - International Chemical Safety Card
• (en) MSDS van loodwaterstofarsenaat

Bronnen, noten en/of referenties