3 oktoberfeest
| 3 oktoberfeest | ||||
|---|---|---|---|---|
| ||||
Kermis tijdens Leidens ontzet (2011)
| ||||
| Gehouden in | Leiden | |||
| Data | 3 oktober | |||
| Organisator | 3 October Vereeniging Leiden | |||
| Thema | volksfeest | |||
| Eerste editie | 1886 | |||
| Officiële website | ||||
| ||||
Het 3 oktoberfeest (ook wel Leidens ontzet) is een feest in Leiden dat sinds 1886 jaarlijks op 3 oktober wordt gehouden. Op 3 oktober wordt dan de verjaardag van het Beleg van Leiden in 1573-74 gevierd en vooral de daarop volgende bevrijding van de Spanjaarden. Daarnaast werd ter ere hiervan de eerste Universiteit in Nederland gesticht door Willem van Oranje.
Ontstaan
De jaarlijkse viering met allerlei festiviteiten dateert van 1886. Op 13 mei 1886 werd de 3 October Vereeniging opgericht.[1] Die 3 October Vereeniging zorgt sindsdien voor de organisatie van alle officiële evenementen op 3 oktober (en als dit op een zondag valt op 4 oktober). De meeste scholieren, studenten en werkenden in en rond Leiden zijn deze dag dan ook vrij.
Tradities
Het feest bestaat uit vele tradities die ver teruggaan. Het feest wordt 's avonds op 2 oktober ingeluid met de taptoe: een optocht van vele Leidse verenigingen. De gehele viering is in Leiden en omstreken live te bekijken en beluisteren via radio, tv en internet. In de vroege ochtend van 3 oktober vinden de reveille en de traditionele uitreiking van gratis haring en wittebrood in de Waag plaats aan inwoners van Leiden. Dit verwijst naar het haring en wittebrood dat de watergeuzen de stad inbrachten direct na de bevrijding. De jaarlijkse herdenkingsdienst in de Pieterskerk stamt al uit 1574.'s Middags is er een grote optocht en 's avonds wordt het feest afgesloten met een vuurwerkspektakel. De grote kermis en de feestelijke warenmarkt gaan 1 of 2 oktober al open. Traditioneel wordt op 3 oktober in Leiden hutspot met klapstuk of rookworst gegeten. Een variatie op het gerecht dat een Leidse jongen volgens de traditie aantrof in het verlaten Spaanse legerkamp.
Tijdens de 350-ste viering van Leidens Ontzet op 3 oktober 1924 onthulde Koningin Wilhelmina een monument ter ere van de helden van 1574. Het monument aan het Plantsoen draagt de beeltenissen van Prins Willem van Oranje, Jan van Hout (stadssecretaris), Jan van der Does (legeraanvoerder) en Lodewijk van Boisot (geuzenvlootadmiraal).
Optocht
De optocht op 3 oktober heeft elk jaar een thema. Dat thema is een leidraad voor de aankleding van de wagens en de stoet. De thema's weerspiegelen uiteraard de tijdgeest. Enkele voorbeelden: Oosterse optocht (1935), Grote bedrijfsparade (1950), Het domein van de vrouw (1960), Europa in harmonie (1992), Grenzeloos feesten (2010) en Hollandsch Glorie (2013).
Afbeeldingen
-
Hutspot met jus en stooflap. Variant met aardappelen direct erdoorheen gestampt, waarbij tevens winterpeen is gebruikt in plaats van jonge wortelen. -
Haring & wittebrood, met uitjes -
Burgemeester Van Kinschot deelt haring uit (1960) -
Monument voor Leidens Ontzet (1924) -
Beeld door Wenckebach van Cornelis Joppenszoon die de Spaanse hutspot vindt -
Detail uit Gouds glas nr. 25 over Leids ontzet -
Leidse vlag wappert tijdens 3 oktoberfeest (2013)
Externe links
- Website 3 October Vereeniging
- Terwen, J.J. e.a (eds.) Jaarboekje Voor Geschiedenis en Oudheidkunde van Leiden en Omstreken vol. 66 (Leiden, 1974) m.n. 1-13.
- 3 oktober radio
