Ard Schenk

	Ard Schenk
	Persoonlijke informatie
Volledige naam	Adrianus Schenk
Geboortedatum	16 september 1944
Geboorteplaats	Anna Paulowna
Geboorteland	Nederland
	Sportieve informatie
Specialisatie(s)	Allround
Trainer/coach	Anton Huiskes
Actieve jaren	1963-1974
	Medailleoverzicht
	Medailles
Olympische Winterspelen
Wereldkampioenschappen allround
Wereldkampioenschappen sprint
Europese kampioenschappen allround
Portaal	Schaatsen

Adrianus (Ard) Schenk (Anna Paulowna, 16 september 1944) is een Nederlands voormalig langebaanschaatser. Hij werd driemaal wereldkampioen allround bij de amateurs en eenmaal bij de profs. Daarnaast won hij drie gouden olympische titels en werd hij even vaak Europees kampioen bij de amateurs en een keer bij de profs.

De jaren dat Schenk zijn schaatssuccessen vierde, gaan door voor het tijdperk van 'Ard en Keessie'. Met Keessie wordt Kees Verkerk bedoeld, zijn belangrijkste Nederlandse rivaal op het ijs. Schenk en Verkerk waren tijdens hun schaatsloopbaan immens populair in Nederland en werden beschouwd als ware volkshelden.

Biografie[bewerken | brontekst bewerken]

Ard Schenk in 1965.

Media afspelen

Polygoon-journaal over de nationale kampioenschappen schaatsen in 1965.

Schenk werd geboren als zoon van de boer Klaas Schenk, die later coach van de Nederlandse schaatsploeg zou worden, en Elisabeth Bakker.

Hij maakte deel uit van een zeer sterke lichting, die in de jaren zestig opkwam. In 1965 debuteerde hij onder leiding van coach Anton Huiskes met een derde plaats bij de WK allround. Het jaar daarna werd hij Europees kampioen in dezelfde discipline, en aan het eind van het seizoen stond hij eerste op de wereldranglijst.

Aanvankelijk werd Schenk in Nederland overklast door Verkerk, die in 1966 wereldkampioen werd en in 1967 zowel het EK als het WK op zijn naam schreef. Ook kwam Schenk nog weleens ten val, zoals in 1967 bij de EK, in 1969 bij de WK en in 1972 bij de Olympische Spelen.

Vanaf 1970 was hij drie jaar achter elkaar de beste schaatser bij de amateurs ter wereld. In 1970 en 1972 combineerde hij de wereldtitel met de Europese. In 1971 werd hij wereldkampioen met winst op drie van de vier afstanden en reed hij dat seizoen op de 1500 meter in Davos voor het eerst onder de twee minuten, in 1972 won hij ze allemaal.

Bij de Olympische Spelen van 1972 in Sapporo vergooide hij met een val zijn kansen op de 500 meter, maar was daarna van zeldzame klasse: hij won het goud op de drie overige afstanden. Bij de 10.000 meter werd op aandringen van trainer Leen Pfrommer de startvolgorde gewijzigd, zodat Verkerk in plaats van Schenk als eerste zou starten. Verkerk had tot Schenk op het ijs verscheen op dat moment de beste tijd neergezet.^[1]

Schenk grossierde in wereldrecords: hij reed er achttien gedurende zijn carrière. Aan het eind van het seizoen 1970-1971 stonden alle records, behalve die op de 500 meter, kleine vierkamp en sprintvierkamp op zijn naam (1000, 1500, 3000, 5000, 10.000 meter, grote vierkamp).

Hij was ook de eerste die onder de vijftien minuten reed op de 10.000 meter en de 1500 meter binnen de twee minuten.

Aan het eind van het seizoen 1972 stapte hij, samen met een dozijn andere topschaatsers, over naar het nieuw opgestarte profcircuit van de International Speed Skating League en werd daar een keer wereldkampioen. Tot 1976 stond Schenk bovenaan de wereldranglijst aller tijden, de zogenaamde Adelskalender.

Na zijn actieve loopbaan was Schenk kort schaatsverslaggever bij Studio Sport. Later trad hij op als chef de mission van de Nederlandse afvaardiging bij de Olympische Winterspelen van 1992, 1994 en 1998. Sinds 1 november 2012 is hij ambassadeur van het schoonrijden.^[2] Van beroep was hij fysiotherapeut in Purmerend.

Hij verkocht zijn medailles en besteedde dit geld aan verschillende vakanties waaronder het maken van een trip door Amerika met een Ford Galaxie, die hij uiteindelijk aan de jeugd van New York heeft geschonken.

Onderscheidingen[bewerken | brontekst bewerken]

Hij werd vier maal gekozen tot Sportman van het jaar
Op 9 december 2005 kreeg Schenk uit handen van de voorzitter van NOC*NSF Erica Terpstra in de Oval Lingotto te Turijn samen met kunstrijdster Sjoukje Dijkstra, roeier Nico Rienks en judoka Anton Geesink de eerste Fanny Blankers-Koen Trofee uitgereikt.
Op 20 maart 2010 werd Schenk met Verkerk benoemd tot erelid van de KNSB.

Privéleven[bewerken | brontekst bewerken]

Schenk trouwde op 18 oktober 1975 te Amstelveen met Christine Schermeij, die zes weken later plotseling overleed aan hartklachten. Op 19 juli 2004 trad hij in het huwelijk met Carolien van der Heijden. Ze wonen in Grootschermer.

Records[bewerken | brontekst bewerken]

Persoonlijke records[bewerken | brontekst bewerken]

Afstand	Tijd	Datum	Baan
500 meter	38,9	15 januari 1971	Davos
1000 meter	1.18,8	20 februari 1971	Inzell
1500 meter	1.58,7	16 januari 1971	Davos
3000 meter	4.08,3	2 maart 1972	Inzell
5000 meter	7.09,8	4 maart 1972	Inzell
10.000 meter	14.55,9	14 maart 1971	Inzell

Wereldrecords[bewerken | brontekst bewerken]

Nr.	Afstand	Tijd	Datum	Baan
1.	1500 meter	2.06,2	26 januari 1966	Davos
2.	3000 meter	4.26,2	29 januari 1966	Inzell
3.	1500 meter	2.05,3	30 januari 1966	Inzell
4.	3000 meter	4.18,4	25 februari 1967	Inzell
5.	1000 meter	1.20,6	28 februari 1967	Inzell
6.	1000 meter	1.20,6	5 februari 1968	Davos
7.	3000 meter	4.12,6	15 januari 1971	Davos
8.	1500 meter	1.58,7	16 januari 1971	Davos
9.	Grote vierkamp	171,317	31 januari 1971	Oslo
10.	10.000 meter	15.01,6	14 februari 1971	Göteborg
11.	Grote vierkamp	171,130	14 februari 1971	Göteborg
12.	1000 meter	1.18,8	20 februari 1971	Inzell
13.	5000 meter	7.12,0	13 maart 1971	Inzell
14.	10.000 meter	14.55,9	14 maart 1971	Inzell
15.	Grote vierkamp	168,248	14 maart 1971	Inzell
16.	3000 meter	4.08,3	2 maart 1972	Inzell
17.	5000 meter	7.09,8	3 maart 1972	Inzell
18.	Grote vierkamp	167,420	5 maart 1972	Inzell

Wereldrecords laaglandbaan (officieus)[bewerken | brontekst bewerken]

Nr.	Afstand	Tijd	Datum	Baan
1.	1500 meter	2.07,2	22 januari 1966	Deventer
2.	10.000 meter	15.13,4	30 januari 1971	Oslo
3.	1500 meter	2.02,3	31 januari 1971	Oslo
4.	5000 meter	7.18,8	13 februari 1971	Göteborg
5.	10.000 meter	15.01,6	14 februari 1971	Göteborg
6.	10.000 meter	15.01,35	3 februari 1972	Sapporo

Adelskalender[bewerken | brontekst bewerken]

Ard Schenk heeft twee periodes aan de top van de Adelskalender gestaan: eerst van 30 januari 1966 tot 26 februari 1967 (394 dagen) en een tweede keer van 13 februari 1971 tot 13 maart 1976 (1.855 dagen). In totaal heeft Ard Schenk 2.249 dagen aan de top van de Adelskalender gestaan.

Hieronder staan de persoonlijke records (PR's) waarmee Ard Schenk aan de top van de Adelskalender kwam en de PR's die hij had staan toen hij van de eerste plek verdreven werd. Tevens zijn de gegevens weergegeven van de schaatsers die voor en na hem aan de top van de lijst stonden.

Datum	500 m	1500 m	5000 m	10.000 m	Punten	Voorganger / Opvolger
26-01-1966	41,6	2.06,9	7.38,6	15.47,8	177,150	Per Ivar Moe
30-01-1966	41,0	2.05,3	7.35,2	16.02,8	176,426
26-02-1967	40,7	2.04,2	7.35,2	15.51,2	175,180
28-02-1967	42,0	2.03,9	7.26,6	15.35,2	174,720	Kees Verkerk
03-02-1968	41,7	2.03,9	7.26,6	15.35,2	174,420	Kees Verkerk
05-02-1968	40,0	2.02,5	7.38,1	15.33,5	173,318	Magne Thomassen
07-02-1968	40,8	2.02,6	7.26,6	15.35,2	173,086	Kees Verkerk
16-01-1971	39,9	1.58,9	7.13,2	15.03,6	168,033	Kees Verkerk
13-02-1971	38,9	1.58,7	7.18,8	15.13,4	168,016
04-03-1972	38,9	1.58,7	7.09,8	14.55,9	166,241
13-03-1976	39,28	1.55,61	7.07,82	14.59,09	165,553	Hans van Helden^[3]

Resultaten[bewerken | brontekst bewerken]

Drie gouden medailles bij de Olympische Spelen van 1972.

Jaar	NK Allround	EK Allround	Olympische Spelen	WK Allround	WK Sprint	EK ISSL	WK ISSL
1964	2	-	13e 1500m	7e
1965	1	5e		3
1966	2	1		2
1967	2	15e		2
1968	1	6e	13e 500m 2 1500m	3
1969	3	4e		13e
1970	1	1		1	6e
1971	2	2		1	3
1972		1	34e 500m 1 1500m 1 5000m 1 10000m	1	3
1973						1	1
1974						6e

Medaillespiegel[bewerken | brontekst bewerken]

Kampioenschap	Goud 1	Zilver 2	Brons 3
NK Allround	3	4	1
EK Allround	3	1	0
Olympische Spelen	3	1	0
WK Allround	3	2	2
WK Sprint	0	0	2
EK Allround - ISSL	1	0	0
WK Allround - ISSL	1	0	0

Trivia[bewerken | brontekst bewerken]

Schenk en Verkerk kwamen voor het eerst tegen elkaar uit in Graft op 17 februari 1963. Zij troffen elkaar op de 10 kilometer. Schenk won die afstand, maar Verkerk het eindklassement. Op basis van die resultaten werden beiden opgenomen in de nationale kernploeg.
Zanger Johnny Hoes schreef over Schenk en Verkerk het lied "Ard en Keessie" waarmee hij in 1966 de hitparade haalde.
Sinds 1990 bestaat er de Ard Schenk Award die jaarlijks wordt uitgereikt.
In 2004 eindigde hij op nr. 114 in de verkiezing van de Grootste Nederlander.
In 2008 was er onder leiding van Schenk een commissie die in opdracht van de KNSB onderzoek deed naar hervormingen in de sportstructuur.
In 2009 verscheen Ard Schenk, de biografie van Bert Wagendorp, Wybren de Boer en Frans Oosterwijk. De eerste oplage (8.000 exemplaren) was binnen vier dagen uitverkocht.
In 2011 verscheen Je tweede jeugd begint nu van Schenk, samen met Edwin van den Dungen.
In 2020 eindigde Schenk op de 9e plek in de verkiezing van de beste Nederlandse Olympiër aller tijden, georganiseerd door het radioprogramma Langs de lijn en omstreken op NPO Radio 1.^[4]

Externe link[bewerken | brontekst bewerken]

Een avond met Ard en Keessie NPS 5 januari 2005

Bronnen, noten en/of referenties

↑ "Ard Schenk sjoemelde met schaatsloting in 1972" Algemeen Dagblad 11 november 2009
↑ "Schaatslegende Ard Schenk Ambassadeur Schoonrijden" LVS 1 november 2012
↑ Adelskalender pagina's van Evert Stenlund
↑ (nl) Ard Schenk: Apollo was ongenaakbaar, zelfs op ijs als schuurpapier. nos.nl. Geraadpleegd op 2 augustus 2020.

Bal, Rien and Van Dijk, Rob. Schaatskampioenen, alles over het seizoen 68-69. Amsterdam, the Netherlands: N.V. Het Parool, 1969.
Froger, Fred R. Topsporters: Ard Schenk * Kees Verkerk. Bussum, the Netherlands: Van Holkema & Warendorf, 1967.
___________ Winnaars op de schaats, Een Parool Sportpocket. Amsterdam, the Netherlands: N.V. Het Parool, 1968.
Koomen, Theo. 10 Jaar Topschaatsen. Laren (NH), the Netherlands: Uitgeverij Luitingh, 1971. ISBN 90-245-0114-8.
_________ Topschaatsen 1972. Laren (NH), the Netherlands: Uitgeverij Luitingh, 1972. ISBN 90-245-0152-0.
_________ Topschaatsen 3. Laren (NH), the Netherlands: Uitgeverij Luitingh, 1973. ISBN 90-245-0194-6.
Maaskant, Piet. Flitsende IJzers, De geschiedenis van de schaatssport. Zwolle, the Netherlands: La Rivière & Voorhoeve, 1967.
_________ Heya, Heya! Het nieuwe boek van de Schaatssport. Zwolle, the Netherlands: La Rivière & Voorhoeve, 1970.
Peereboom, Klaas. Van Jaap Eden tot Ard Schenk. Baarn, the Netherlands: De Boekerij, 1972. ISBN 90-225-0346-1.
Schenk, Ard and Racké, Fred. Ard Apart, mijn groei naar de top. Alkmaar, the Netherlands: Verenigde Noordhollandse Dagbladen, 1971.
Van Eyle, Wim. Een Eeuw Nederlandse Schaatssport. Utrecht, the Netherlans: Uitgeverij Het Spectrum, 1982. ISBN 90-274-9476-2.
Witkamp, Anton en Koning, Dolf (eds.). Schaatsgoud '72. Bussum, the Netherlands: Teleboek NV, 1972. ISBN 90-6122-204-4.

Bibliografische informatie
Digitale Bibliotheek voor de Nederlandse Letteren: sche119 International Standard Name Identifier: 0000 0003 9442 2994 Nederlandse Thesaurus van Auteursnamen Persoon ID: 139229892 Virtual International Authority File: 288929188 WorldCat Identities (via VIAF): 288929188

Aanvoerders van de Adelskalender mannen

Rudolf Ericson · Peder Østlund · Jaap Eden · Oscar Mathisen · Ivar Ballangrud · Michael Staksrud · Åke Seyffarth · Nikolaj Mamonov · Hjalmar Andersen · Boris Sjilkov · Dmitri Sakoenenko · Juhani Järvinen · Knut Johannesen · Jonny Nilsson · Per Ivar Moe · Eduard Matoesevitsj · Ard Schenk · Kees Verkerk · Magne Thomassen · Hans van Helden · Vladimir Lobanov · Jan Egil Storholt · Sergej Martsjoek · Vladimir Belov · Eric Heiden · Viktor Sjasjerin · Andrej Bobrov · Nikolaj Goeljajev · Michael Hadschieff · Eric Flaim · Johann Olav Koss · Falko Zandstra · Rintje Ritsma · Gianni Romme · Jochem Uytdehaage · Chad Hedrick · Sven Kramer · Shani Davis · Patrick Roest

	Olympisch kampioen
Schaatsen: 1500 meter mannen 1924: Clas Thunberg · 1928: Clas Thunberg · 1932: Jack Shea · 1936: Charles Mathiesen · 1948: Sverre Farstad · 1952: Hjalmar Andersen · 1956: Jevgeni Grisjin/Joeri Michajlov · 1960: Jevgeni Grisjin/Roald Aas · 1964: Ants Antson · 1968: Kees Verkerk · 1972: Ard Schenk · 1976: Jan Egil Storholt · 1980: Eric Heiden · 1984: Gaétan Boucher · 1988: André Hoffmann · 1992: Johann Olav Koss · 1994: Johann Olav Koss · 1998: Ådne Søndrål · 2002: Derek Parra · 2006: Enrico Fabris · 2010: Mark Tuitert · 2014: Zbigniew Bródka · 2018: Kjeld Nuis Schaatsen: 5000 meter mannen 1924: Clas Thunberg · 1928: Ivar Ballangrud · 1932: Irving Jaffee · 1936: Ivar Ballangrud · 1948: Reidar Liaklev · 1952: Hjalmar Andersen · 1956: Boris Sjilkov · 1960: Viktor Kositsjkin · 1964: Knut Johannesen · 1968: Fred Anton Maier · 1972: Ard Schenk · 1976: Sten Stensen · 1980: Eric Heiden · 1984: Tomas Gustafson · 1988: Tomas Gustafson · 1992: Geir Karlstad · 1994: Johann Olav Koss · 1998: Gianni Romme · 2002: Jochem Uytdehaage · 2006: Chad Hedrick · 2010: Sven Kramer · 2014: Sven Kramer · 2018: Sven Kramer Schaatsen: 10.000 meter mannen 1924: Julius Skutnabb · 1928: afgelast · 1932: Irving Jaffee · 1936: Ivar Ballangrud · 1948: Åke Seyffarth · 1952: Hjalmar Andersen · 1956: Sigge Ericsson · 1960: Knut Johannesen · 1964: Jonny Nilsson · 1968: Johnny Höglin · 1972: Ard Schenk · 1976: Piet Kleine · 1980: Eric Heiden · 1984: Igor Malkov · 1988: Tomas Gustafson · 1992: Bart Veldkamp · 1994: Johann Olav Koss · 1998: Gianni Romme · 2002: Jochem Uytdehaage · 2006: Bob de Jong · 2010: Lee Seung-hoon · 2014: Jorrit Bergsma · 2018: Ted-Jan Bloemen

Europees kampioen allround mannen

Voorganger:
Wim Cornelis

Chef de mission Nederland op de Olympische Winterspelen
1992-1998

Opvolger:
Leo Visser

[1] "Ard Schenk sjoemelde met schaatsloting in 1972" Algemeen Dagblad 11 november 2009

[2] "Schaatslegende Ard Schenk Ambassadeur Schoonrijden" LVS 1 november 2012

[3] Adelskalender pagina's van Evert Stenlund

[4] (nl) Ard Schenk: Apollo was ongenaakbaar, zelfs op ijs als schuurpapier. nos.nl. Geraadpleegd op 2 augustus 2020.

[1]

[2]

[3]

[4]