Autocratie

Een autocratie (Grieks, αὐτοκρατία: αὐτός zelf - κρατείν heersen) is een regeringsvorm, waarbij ongelimiteerde politieke macht wordt uitgeoefend door één persoon.

Een keizer bijvoorbeeld, die zijn macht ontleent aan het erven van deze titel, wordt pas als autocraat (in plaats van als vorst) betiteld, wanneer zijn macht groter wordt dan historisch of wettelijk gerechtvaardigd is. Ook een dictatuur, waarin één leider het voor het zeggen heeft, is een autocratische regeringsvorm, zij het dat 'dictatuur' een iets zwaardere term is.

Een aristocratie of oligarchie lijkt enigszins op een autocratie, maar daar wordt de macht door meerdere mensen uitgeoefend, zij het een gering aantal.

Kenmerken autocratie

In een autocratie is sprake van systematische onderdrukking of repressie van tegenstanders van de dictator en van andersdenkenden, bijvoorbeeld door ze gevangen te nemen of zelfs te vermoorden. Een dergelijke dictatuur wordt daarnaast geassocieerd met misstanden, zoals zelfverrijking door de dictator. Omdat er geen controle op de dictator bestaat is de mogelijkheid van machtsmisbruik volop aanwezig.

Autocratie staat tegenover democratie, waarin machthebbers worden gecontroleerd door een volksvertegenwoordiging.

In naam 'democratische instellingen' kunnen in werkelijkheid niet onafhankelijk zijn of, zoals in Iran of Myanmar, in macht overschaduwd worden door niet-gekozen instellingen.

Ook in functionerende democratieën geldt dat ministeries vaak over meer personeel en expertise beschikken dan een parlement. Er bestaan tussenvormen tussen een daadwerkelijke democratie en een absolute dictatuur.

Soms, zoals bij Adolf Hitler in nazi-Duitsland en Vladimir Poetin in Rusland, kan een dictator op democratische wijze aan de macht gekomen zijn. Eenmaal aan de macht schakelden zij de democratische instituties geleidelijk uit.

Voorbeelden 21e eeuw

Enkele voorbeelden van 21e eeuwse autocraten zijn Viktor Orbán in Hongarije, Nayib Bukele in El Salvador, Narendra Modi in India, Recep Tayyip Erdoğan in Turkije en Nicolás Maduro in Venezuela.

Zie ook

• Usurpatie

Bronnen, noten en/of referenties

· ·

Staats- en regeringsvormen