Beugen

**Beugen**
Dorp in Nederland
	;
Situering
Provincie	Noord-Brabant
Gemeente	Boxmeer
Coördinaten	51° 40′ NB, 5° 56′ OL
Algemeen
Oppervlakte	10,6 km²
- land	10,06 km²
- water	0,54 km²
Inwoners ; (2023-01-01)	1.930 ; (182 inw./km²)
Woningvoorraad	733 woningen
Overig
Postcode	5835
Netnummer	0485
Woonplaatscode	1214
Detailkaart
	Beugen in 1865
Portaal	Nederland

Beugen is een dorp in de gemeente Boxmeer, in de Nederlandse provincie Noord-Brabant. De plaats ligt hemelsbreed 20 kilometer ten zuiden van Nijmegen en 17 kilometer ten noorden van Venray. Tot 1942 maakte Beugen deel uit van de gemeente Beugen en Rijkevoort. In dat jaar werd deze gemeente gesplitst en kwam Rijkevoort bij de gemeente Wanroij, om in 1994 eveneens bij de gemeente Boxmeer te worden gevoegd.

Op 1 januari 2023 telde Beugen 1.930 inwoners.

Toponymie

De naam Beugen is afgeleid van 'Beughem' (of 'Bougheim') wat de omschrijving is voor een nederzetting ('heim') in de 'bocht' van de Maas. De oudste schriftelijke vermelding stamt uit 1294. Toen was de spelling: Boghene. Ook de benamingen Boghen, Boeghen en Bughine kwamen in latere documenten voor.

Geschiedenis

Het oorspronkelijk grondgebied besloeg 1057 ha en omvatte een smalle strook die doorliep van de Maas tot bijna aan het dorp Wanroij en die een aantal buurtschappen omvatte, waaronder Startwijk, Helbroek, Toven, Walsert, Papenvoort, Rijkevoort, Hoogeind en Laageind. De structuur van de secundaire wegen toont dit nog aan. Deze komen voorbij Walsert en Laageind uit op de doorgaande wegen naar Wanroij, respectievelijk Haps.

Beugen was de hoofdkern en de buurtschap Rijkevoort ontwikkelde zich, als ontginningsdorp, uiteindelijk eveneens tot een zelfstandig kerkdorpje.

Hoewel er in Beugen overblijfselen van bewoning uit de prehistorie en de Romeinse tijd zijn gevonden, ving de geschreven geschiedenis pas in 1294 aan. In 1320 was er al sprake van een windmolen, die toen eigendom was van Otto van Cuijk. Vanaf 1340 beschikte Beugen over een eigen schepenbank.

Bestuurlijk behoorde Beugen tot het Land van Cuijk.

Omstreeks 1420 werd in Beugen een eenvoudig driebeukig parochiekerkje gebouwd. De kerk werd in 1879 gerestaureerd en kreeg toen gemetselde gewelven. In 1931-1932 werd de kerk sterk vergroot door Hendrik Christiaan van de Leur. Hiertoe werd een omgang achter het apsis gemaakt en ook werd een dwarspand toegevoegd, zodat de kerk een kruiskerk werd. Dit was de Maria Ten Hemelopneming kerk. De kerk werd echter in 1944 door de bezetter opgeblazen. Het schip en de toren gingen verloren. Van 1955-1957 werd een nieuwe toren gebouwd die leek op zijn voorganger, maar forser werd, en ook de kerk werd vergroot en de zijbeuken werden breder gemaakt. Architect was wederom H.C. van de Leur. De vernieuwde kerk werd in 1955 ingezegend.

Landbouw werd vooral langs de Maas bedreven maar, naarmate de ontginningen vorderden, ook meer en meer in de broekgebieden ten westen van het dorp. Een extra probleem was het voorkomen van grote ijzeroerbanken in de bodem, wat een slechte afwatering veroorzaakte. Daarom verwijderde men de oersteen, die gebruikt werd als bouwmateriaal en als ijzererts. Op basis daarvan ontstonden kleine ijzersmelterijen. Ook werd het erts tot in de 19e eeuw uitgevoerd naar ijzergieterijen, zoals die van Tegelen. In Beugen zelf waren veel smederijen, die hang-en-sluitwerk en siersmeedwerk voor muurankers en hekken produceerden.

In 1785 telde Beugen en Rijkevoort ongeveer 1000 inwoners, in 1900 waren dat er 1631. In 1942 waren het er 2561.

In 2008 werd begonnen met de aanleg van een groot bedrijventerrein, Sterckwijck geheten, tussen de snelweg A77 en de kom van het dorp. Dit grootschalige terrein is gerelateerd aan de plaats Boxmeer en hier is ook het Boxmeerse Maasziekenhuis en het ROC De Leigraaf geprojecteerd.

Bezienswaardigheiden

Windmolen "Martinus", een beltmolen uit 1868.

Maria Ten Hemelopneming kerk, uit 1955-1957 met in het koor nog enkele 16e-eeuwse muurresten. Er zijn in de kerk een 20-tal 19e-eeuwse heiligenbeelden aanwezig, waaronder dat van de Heilige Cunera, die in Beugen bijzondere verering geniet. De kerk had een orgel van Franciscus Cornelius Smits uit 1840, maar dat werd in 1944 verwoest. Sinds 1963 heeft de kerk een Verschueren-orgel.

Natuur en landschap

Direct ten noordwesten van het dorp ligt het natuurgebied De Vilt, een oude Maasarm. De Oeffeltse Raam stroomt door dit gebied. In het oosten ligt een weidegebied: "Oeffeltse Weiden" en "Boxmeerse Weiden", grenzend aan de Maas. Voorts is er een afwisselend landbouwgebied. Ten zuiden van Beugen rukt de bebouwing van Boxmeer op.