Bleskensgraaf
Plaats in Nederland 
| |||
|---|---|---|---|
 (Details) | |||
  | |||
| Situering | |||
| Provincie |  Zuid-Holland
| ||
| Gemeente |  Molenlanden
| ||
| Coördinaten | 51° 52′ NB, 4° 47′ OL | ||
| Algemeen | |||
| Oppervlakte | 12,72[1] km² | ||
| - land | 12,2[1] km² | ||
| - water | 0,53[1] km² | ||
| Inwoners (2023-01-01) |
2.935[1] (241 inw./km²) | ||
| Woningvoorraad | 1.110 woningen[1] | ||
| Overig | |||
| Woonplaatscode | 1980 | ||
| Detailkaart | |||
| |||
| Locatie in de voormalige gemeente Graafstroom | |||
| |||
Bleskensgraaf is een plaats in de gemeente Molenlanden in de Nederlandse provincie Zuid-Holland. Van 1986 tot 2013 was het onderdeel van de voormalige gemeente Graafstroom. Het dorp heeft een oppervlakte van 1272 hectare en ligt in het centrum van de Alblasserwaard. Op 1 januari 2023 telde Bleskensgraaf 2.935 inwoners en in 2012 telde de plaats 956 woningen.
Etymologie
[bewerken | brontekst bewerken]Het dorp kreeg zijn naam van een vroegere landheer, Willem van Blassekijn, een edelman in de Alblasserwaard. Door de jaren heen is de naam langzaam veranderd van Grauelant via onder andere Blaskens Graveland en Blassekijnsgraeve in Bleskensgraaf.[2]
Geschiedenis
[bewerken | brontekst bewerken]Bleskensgraaf is van oorsprong net als de andere dorpen langs de Alblas en de Graafstroom een dorp met lintbebouwing. Dat betekent dat de inwoners van oudsher hoofdzakelijk langs de Graafstroom woonden.
In 1513 werd Bleskensgraaf door de Geldersen met de grond gelijk gemaakt. De huizen in die tijd waren echter niet meer dan schamele optrekjes. De gemeente had rond 1840 een oppervlakte van 1.060 ha en had 550 inwoners. In 1855 werd Hofwegen aan de gemeente toegevoegd. In 1940 was de grootte 1.270 ha met 1.134 inwoners, in 2012 gegroeid naar 2.830. Behoorde achtereenvolgens tot de gemeenten Bleskensgraaf (1812-1985), Graafstroom (1986-2012) en Molenwaard (2013).[3]
Heerlijkheid
[bewerken | brontekst bewerken]
Bleskensgraaf is een heerlijkheid, die vroeger als een Arkelsleen beroering was aan de graaflijkheid van Holland. De ambachtsheerlijkheid Bleskensgraaf maakte oorspronkelijk deel uit van de heerlijkheid De Lek. De naam Bleskensgraaf is ontleend aan Willem van Blassekijn, die in de 13e eeuw heer van Blassekijns-ambacht was. In de archieven voorkomende oude benamingen zijn: Blassekijns-graveland, Blassekijns-graue en Blassekijnsgrave[4]. Bij de heerlijkheid hoorde het recht van visserij in de Graafstroom, dat ook de huidige heer nog bezit. De titel van de heerlijkheid is sinds 1816 in handen van de familie van der Elst (van Bleskensgraaf)[5].
De heerlijkheid kwam in 1706 in bezit van de Goudse burgemeester Gerard van Brandwijk en vervolgens van zijn gelijknamige zoon Gerard (1704-1762), die eveeneens burgemeester van Gouda was. De titel van de heerlijkheid is sinds begin 19e eeuw in handen van het geslacht Van der Elst (van Bleskensgraaf) die tot op heden het recht van visserij[6] in de Graafstroom heeft.[7] In 1855 werden de toenmalige gemeenten Bleskensgraaf en Hofwegen samengevoegd tot één gemeente met de naam Bleskensgraaf en Hofwegen.
Geografie
[bewerken | brontekst bewerken]Het dorp is gelegen aan het riviertje de Graafstroom. Zoals de naam al aangeeft is dit eigenlijk een gegraven kanaal, dat aansluit op het riviertje de Alblas. In het dorp is te zien hoe het rechte gegraven deel (de Graafstroom) ter hoogte van de Wijngaardseweg overgaat in de kronkelende rivier (De Alblas), die door Bleskensgraaf, Oud Alblas en Alblasserdam stroomt en daar in de Noord uitmondt. De Alblas slingert zich door het polderlandschap dat zo kenmerkend is voor de Alblasserwaard terwijl de Graafstroom kaarsrecht naar de Vuilendam loopt.
Bombardement
[bewerken | brontekst bewerken]Bleskensgraaf heeft een betrekkelijk nieuwe dorpskern. De oude kern is door een bombardement in de vroege morgen (6:25) van 12 mei 1940, dus twee dagen na het begin van de Duitse aanval op Nederland in 1940 en nog vóór het bombardement op Rotterdam, volledig verwoest. Men denkt dat het bombardement vanwege geparkeerde legerauto's van de terugtrekkende soldaten plaatsvond. Zeven mensen kwamen om het leven. Veertig huizen werden vernietigd. Het raadhuis is met de grond gelijk gemaakt, terwijl de Nederlands Hervormde kerk onherstelbare schade opliep. De wederopbouw begon snel en nam een aantal jaren in beslag. In september 1948 werd de nieuwe kerk officieel in gebruik genomen. De laatste fase van de wederopbouw werd afgerond met de opening van het gemeentehuis op 12 mei 1955.
Bouwwerken
[bewerken | brontekst bewerken]Oude gebouwen die er nog wel zijn, zijn de korenmolen De Vriendschap uit 1890 en twee wipmolens, genaamd De Hofwegensemolen en de Wingerdse Molen uit 1513, en vele oude boerderijen. Er zijn nog meer molens in Bleskensgraaf te vinden, zoals het restant van de molen van de buurtschap Gijbeland maar ook molen Het Haantje en De Tjasker. Deze molens staan in het weiland bij De Wingerdse Molen. De Tjasker bemaalt het weilandje en in Het Haantje wordt graan gemalen en schelpen, graan en nog veel meer gestampt.
Kerken
[bewerken | brontekst bewerken]Bleskensgraaf heeft twee kerken:
Afbeeldingen
[bewerken | brontekst bewerken]-
Het oorspronkelijke wapen van de heerlijkheid Bleskengraaf (18e eeuw) -
Wapen van de gemeente Bleskensgraaf en Hofwegen -
Gerard van Brandwijk, heer van Bleskensgraaf (1704- 1762) -
De beschadigde kerk na het bombardement -
-
Molen 'De Vriendschap' -
Links: Gemeentehuis van de gemeente Graafstroom Rechts: Huidige Nederlands Hervormde Kerk -
Hervormde kerk 2021
Geboren in Bleskensgraaf
[bewerken | brontekst bewerken]- Jan Aantjes (1920-2015), politicus
- Klaas Aantjes (1894-1951), politicus
- Willem Aantjes (1923-2015), politicus
- Gerrit van Dam (1922-1999), politicus
Zie ook
[bewerken | brontekst bewerken]- Lijst van burgemeesters van Bleskensgraaf
- Lijst van rijksmonumenten in Bleskensgraaf
- Lijst van gemeentelijke monumenten in Bleskensgraaf
Externe link
[bewerken | brontekst bewerken]- ↑ a b c d e Tabel: Bevolking; maandcijfers per gemeente en overige regionale indelingen, 1 januari 2023, Centraal Bureau voor de Statistiek, Voorburg/Heerlen
- ↑ Sijs, Nicoline van der (samensteller) (2010) Bleskensgraaf op Etymologiebank
- ↑ Bleskensgraaf. Historische Vereniging Binnenwaard. Geraadpleegd op 5 oktober 2025.
- ↑ van der Aa, A.J.. Aardrijkskundig woordenboek der Nederlanden, Volume 2.
- ↑ de Jong, Peter. Van macht naar folklore. Heerlijkheden in de provincie Zeeland na de Franse Tijd. Picture Publishers, p. 74-75. ISBN 9789492576873.
- ↑ Prins, Jan (2010). Visserijbedrijf West-Alblasserwaard. verenigingsblad ‘De Binnenwaard’ 2010
- ↑ Peter de Jong (2018). Van Macht naar Folklore - Heerlijkheden in Zuid-Holland na de Franse Tijd. Pictures Publishers, pp. 74-75. ISBN 9492576155.
· 
· 