Gerrit Kouwenaar
| Gerrit Kouwenaar | ||||
|---|---|---|---|---|
| ||||
Gerrit Kouwenaar in 1978
| ||||
| Algemene informatie | ||||
| Volledige naam | Gerrit Kouwenaar | |||
| Geboren | 9 augustus 1923 | |||
| Geboorteplaats | Amsterdam | |||
| Overleden | 4 september 2014 | |||
| Overlijdensplaats | Amsterdam[1] | |||
| Land |  Nederland
| |||
| Werk | ||||
| Jaren actief | 1941 - 2008 | |||
| Dbnl-profiel | ||||
| ||||
Gerrit Kouwenaar (Amsterdam, 9 augustus 1923 – aldaar, 4 september 2014) was een Nederlands dichter, prozaschrijver, vertaler en journalist. Hij maakte deel uit van de Vijftigers.
Biografie[bewerken | brontekst bewerken]
Kouwenaar debuteerde in de Tweede Wereldoorlog met een aantal clandestiene uitgaven, waaronder Vroege voorjaarsdag, en met bijdragen in illegale bladen als Parade der Profeten. Hij kreeg daarvoor een half jaar gevangenisstraf. Van 1945 tot 1950 was hij kunstredacteur van dagblad De Waarheid, toen de grootste krant van Nederland. Daarna was hij freelancer voor Vrij Nederland en redacteur van het literaire blad Podium. Later recenseerde hij beeldende kunst voor Het Vrije Volk en werd redacteur van het toonaangevende culturele tijdschrift De Gids.
Hij was ook verbonden aan het tijdschrift Reflex en kwam in contact met de Experimentele Groep in Holland en later met het experimentele, internationale kunstenaarsgezelschap Cobra. In 1949 publiceerde hij samen met de Cobra-schilder Constant Goede morgen haan, een combinatie van gedichten en tekeningen (Peinture-mots). Was hij aanvankelijk nog vooral een sociaal en politiek bewogen experimentele dichter, later was zijn werk meer gericht op het taalgebruik in de poëzie. Kouwenaar streefde naar poëzie die autonoom is en voor zichzelf spreekt. Een gedicht beginnend met "Ik lig als een schip op de rede" is in baksteen vereeuwigd aan de Panamalaan, Amsterdam.
Hij maakte ook talrijke vertalingen van toneelstukken, onder meer van Brecht, Dürrenmatt, Hochhuth, Weiss, Kroetz, Sartre, Tennessee Williams, Stoppard, Osborne en Pinter. Hij verzorgde onder meer de Nederlandse vertaling van Sprung ins Leben van Ludwig Kunz, Der Himmel zahlt keine Zinsen van Richard Kaufmann en ook van De Kaukasische Krijtkring, De weerstaanbare opkomst van Arturo Ui en Leven van Galilei van Brecht.
De schilder en dichter David Kouwenaar (1921-2011) was een oudere broer van hem. Gerrit was van 1948 tot 1954 getrouwd met illustratrice en dichteres Tientje Louw.[2]
Kouwenaar overleed op 91-jarige leeftijd en werd begraven op Zorgvlied.[3]
Prijzen[bewerken | brontekst bewerken]
- 1958 - Poëzieprijs van de gemeente Amsterdam voor De mensen zijn geen goden
- 1961 - Poëzieprijs van de gemeente Amsterdam voor Zou een hand
- 1962 - Jan Campert-prijs voor De stem op de 3e etage
- 1963 - Poëzieprijs van de gemeente Amsterdam voor Zonder namen
- 1967 - Henriette Roland Holst-prijs voor zijn gehele oeuvre
- 1967 - Martinus Nijhoff Prijs voor zijn toneelvertalingen
- 1970 - P.C. Hooft-prijs voor zijn gehele oeuvre
- 1989 - Prijs der Nederlandse Letteren voor zijn gehele oeuvre
- 1997 - VSB Poëzieprijs voor De tijd staat open
- 2004 - Karel van de Woestijneprijs voor Totaal witte kamer
- 2005 - KANTL-prijs voor poëzie voor Totaal witte kamer
- 2009 - Prijs voor Meesterschap van de Maatschappij der Nederlandse Letterkunde
Bibliografie[bewerken | brontekst bewerken]
- 1941 - Vroege voorjaarsdag
- 1946 - Uren en sigaretten (twee novellen)
- 1949 - Goede morgen haan (gedichten met tekeningen van Constant Nieuwenhuijs)
- 1950 - Negentien-nu (roman)
- 1951 - Ik was geen soldaat (roman)
- 1953 - Achter een woord (gedichten)
- 1955 - Vijf 5-tigers (bloemlezing)
- 1956 - Hand o.a. (gedichten)
- 1956 - Val, bom (proza) (herziene versie in 1963)
- 1957 - De ondoordringbare landkaart
- 1958 - Het gebruik van woorden
- 1960 - De stem op de 3e etage (gedichten)
- 1960 - Gedichten 1960 (gedichten)
- 1961 - Weg verdwenen (gedichten)
- 1962 - Zonder kleuren (gedichten)
- 1962 - Zonder namen (gedichten) (herziene versie in 1965)
- 1964 - Sinaia (gedichten)
- 1964 - St. Helena komt later
- 1965 - Autopsie/anoniem (gedichten)
- 1969 - Honderd gedichten (gedichten)
- 1971 - Data/decors (gedichten)
- 1974 - Landschappen en andere gebeurtenissen (gedichten)
- 1978 - Volledig volmaakte oneetbare perzik (gedichten)
- 1980 - Mijn ervaring met kleine kinderen
- 1982 - Gedichten 1948-1978 (gedichten)
- 1982 - Het blindst van de vlek
- 1987 - Het ogenblik: terwijl
- 1989 - Een eter in het najaar (Een keuze uit eigen werk)
- 1991 - Een geur van verbrande veren
- 1993 - Er is geen elders waar het anders is
- 1996 - De tijd staat open
- 1998 - Een glas om te breken
- 1998 - Helder maar grijzer
- 2002 - Totaal witte kamer
- 2005 - Het bezit van een ruïne
- 2008 - Vallende stilte (een keuze uit eigen werk)
- 2014 - Mijn dood
- 2023 - Verzamelde gedichten (samenstelling Mirjam van Hengel)
Literatuur[bewerken | brontekst bewerken]
- Kusters, Wiel (2023). Morgen wordt het voor iedereen maandag; de oorlog van Gerrit Kouwenaar
- Fortuin, Arjen (2023). Men moet: biografie van Gerrit Kouwenaar. Querido.
- Franssen, Gaston (2008). Gerrit Kouwenaar en de politiek van het lezen. Vantilt, Nijmegen. ISBN 978-90-7750-393-5. Ook versch. als proefschrift Utrecht. Over de ontvangst van zijn werk.
- Sötemann, A.L. (1998). Verzen als leeftocht: over Gerrit Kouwenaar. Historische Uitgeverij, Groningen. ISBN 90-6554-374-0.
- Kusters, Wiel (1986). De killer: over poëzie en poëtica van Gerrit Kouwenaar. Querido, Amsterdam. ISBN 90-214-7210-4 en ISBN 90-214-7209-0 (geb.). Ook verschenen als proefschrift (Utrecht, 1986).
Externe link[bewerken | brontekst bewerken]
Bronnen, noten en/of referenties
|
