Jozef De Beenhouwer

Jozef De Beenhouwer

Jozef De Beenhouwer (Brasschaat, 26 maart 1948) is een Vlaamse pianist, muziekpedagoog en musicoloog.

Biografie

Hij kreeg zijn eerste pianolessen op vijfjarige leeftijd van zijn grootvader. Reeds als kind bouwde hij een grote repertoirekennis op, met een bijzondere voorliefde voor de muziek van Robert Schumann. Vanaf 1964 studeerde hij bij Lode Backx, eerst privé; later, na voltooiing van zijn studie aan de Katholieke Universiteit Leuven (diploma van apotheker, 1970), aan de Muziekkapel Koningin Elisabeth te Argenteuil (graduaat, 1974) en aan het Koninklijk Vlaams Muziekconservatorium (Hoger Diploma voor piano, summa cum laude (= grootste onderscheiding), 1975). Een andere belangrijke invloed op Jozef De Beenhouwer was David Kimball, bij wie hij tussen 1991 en 1998 in Firenze privé-onderricht volgde.

Als solist, zowel in recitals als met orkest, heeft hij opgetreden in een groot aantal concertzalen en heeft hij radio- en tv-opnamen gemaakt in vele Europese landen (België, Nederland, Duitsland, Zweden, Portugal, Frankrijk, Oostenrijk, Zwitserland, Italië, Tsjechoslowakije...), in Zuid-Korea en in de Verenigde Staten. Als liedbegeleider heeft hij gewerkt o.a. met Ria Bollen, Nina Stemme, Robert Holl en Werner Van Mechelen. Ook als kamermusicus is hij actief, zowel met Belgische musici (zoals de klarinettist Walter Boeykens, de violist Guido Deneve, de altviolist Leo Deneve, de cellist Edmond Baeyens en het Spiegelkwartet) als met internationale partners (zoals het Panochakwartet, de violisten Ning Kam en Alexander Kramarov, de altviolist Hartmut Lindemann, de cellist Marien van Staalen, de pianist Daniel Blumenthal; met de violist Kees Hülsmann en de cellist Marien van Staalen vormt hij het Robert Schumann Trio.

Gedurende tien jaar (1986–1996) was hij officieel begeleider in de Koningin Elisabethwedstrijd voor viool en zang.

Regelmatig is hij te gast op het Brahms-Festival te Mürzzuschlag (Oostenrijk).

Jozef De Beenhouwer heeft opnamen gemaakt van werk van Johannes Brahms, Hans Pfitzner, Franz Schubert, en van de Duitse romantische componist Ludwig Schuncke, wiens Sonate in g hij als eerste vertolkte. Maar hij wordt internationaal vooral erkend als Schumann-specialist. Hij is erin geslaagd, op basis van een moeilijk te ontcijferen en door elkaar gehaald manuscript, een onvoltooide Concertsatz in d-klein uit 1839 van Robert Schumann te reconstrueren en te voltooien (wereldpremière Wenen, 1986, samen met de Wiener Symphoniker o.l.v. Peter Gülke.) Hij voltooide en orkestreerde een Konzertsatz in f-klein uit 1847 van Clara Schumann (wereldpremière Zwickau, 1992, samen met het Orchester des Theaters Zwickau o.l.v. Albrecht Hofmann). Hij maakte de eerste volledige opname van het piano-solowerk van Clara Schumann. Hij zetelt regelmatig in de jury van de "Internationale Robert Schumann Klavier-Wettbewerb" en wordt vaak gevraagd als jurylid voor internationale pianoconcours.

Jozef De Beenhouwer is daarnaast ook bekend om zijn inzet voor Belgische, in het bijzonder Vlaamse componisten, van wie hij regelmatig werk programmeert (ook als dat onuitgegeven is en hij het manuscript moet ontcijferen), uitgeeft en opneemt (zie de bibliografie en discografie). Er zijn dan ook componisten die werk aan hem opdragen, zoals Victor Legley.

Jozef De Beenhouwer was van 1983 tot 2013, het jaar van zijn verplichte pensionering, docent piano aan het Koninklijk Vlaams Muziekconservatorium te Antwerpen, als opvolger van zijn leraar Lode Backx. Daar doceerde hij ook kamermuziek. Ook na zijn pensioen bleef hij er tot 2020 als gastprofessor verantwoordelijk voor de liedklas, samen met de mezzo Lucienne Van Deyck.

Van 1990 tot 2015 was Jozef De Beenhouwer artistiek directeur van de "Middagconcerten" in Brussel.

Jozef De Beenhouwers belangstelling gaat, behalve naar muziek, ook uit naar andere kunstvormen. Hij is met name zeer vertrouwd met de literatuur van de Duitse Romantiek (die van groot belang is voor de kennis van Robert Schumann en voor zijn pedagogisch werk in de liedklas), alsook met de schilderkunst. Zijn monografie over Henry Luyten geldt als het standaardwerk over die schilder, en hij publiceerde ook een boek over Henry Luytens schilderschool.

Op 30 november 2019 speelde Jozef De Beenhouwer (ter nagedachtenis van Clara Schumann, die toen 200 jaar geleden geboren werd) op de hommagedag "An Clara" in deSingel in Antwerpen.

Prijzen en eerbewijzen

• Jozef De Beenhouwer kreeg twee Caecilia-prijzen: in 1984 voor opnamen van Peter Benoit en in 1986 voor opnamen van Joseph Ryelandt. (De Caeciliaprijs is een prijs die wordt toegekend door de Vereniging van de Belgische Muziekpers.)
• Voor al zijn verdiensten voor het werk van Robert en Clara Schumann kreeg hij in 1993 de Robert-Schumann-Preis der Stadt Zwickau.
• Op 29 november 2010 kreeg hij de Klara Carrièreprijs als "[e]en uitstekend pianist en internationaal erkend als Schumann-specialist [die] … altijd graag en met overtuiging de Vlaamse componisten onder de aandacht gebracht [heeft]."
• Klara vierde Jozef De Beenhouwers 70ste verjaardag door op 26 maart 2018 in al zijn muziekprogramma’s (behalve de jazzprogramma’s) opnamen van De Beenhouwer uit te zenden, een twaalftal in de loop van de dag.
• Op 12 maart 2019 verleende het Peter Benoit Fonds zijn Prijs Peter Benoit aan Jozef De Beenhouwer "voor zijn veelvuldige en uitzonderlijke kwaliteiten als uitvoerder, editor en navorser en omdat hij zijn hele loopbaan bijzondere aandacht schenkt aan de klavier- en kamermuziek van Vlaamse componisten."

Bibliografie (selectie)

Muziekuitgaven en werken over muziek

• Robert Schumann "Konzertsatz für Klavier und Orchester d-moll." Rekonstruiert und ergänzt von Jozef De Beenhouwer. (PB 5181.) Wiesbaden: Breitkopf und Härtel, 1988.
• Clara Schumann "Konzertsatz für Klavier und Orchester f-Moll." Ergänzt und instrumentiert von Jozef De Beenhouwer. (PB 5280.) Wiesbaden: Breitkopf & Härtel, c1994.
• Uitgave van werken van Victor Legley, Joseph Ryelandt, Marinus de Jong, August de Boeck (alle bij CeBeDeM); van Peter Benoit (Peter Benoit Fonds, Antwerpen en Musikproduktion Höflich, München) en van Ernst Krenek (in "Gezelliana").
• Jozef De Beenhouwer & Frank Teirlinck, red. August De Boeck (1865–1937), Componist (Merchtem: Gemeente Merchtem, 2011; ISBN 9789081778107. De Beenhouwer is tevens auteur van ruim 1/3 van het tweede gedeelte van het boek, gewijd aan de bespreking van De Boecks 'Werken'. — Op 23 juni 2012 kreeg dit boek een Gouden Label van Klassiek Centraal.
• August De Boeck "Concerto pour piano et orchestre: Bewerking van het concerto voor Hans-klavier door Jozef De Beenhouwer" (2018) en "Liederen op Franse gedichten" (2021), allebei München: Musikproduktion Höflich.

Andere

• Henry Luyten (1859–1945) (Antwerpen: MIM, 1995; ISBN 90 341 0857 0)
• ‘Institut des Beaux Arts Henry Luyten’ te Brasschaat: Een Terugblik na Honderd Jaar (Brasschaat: Pandora, 2008; ISBN 97890-5325-293-2)

Discografie (selectie)

• Clara Schumann Volledige werken voor pianosolo (cpo 99 758-2)
• Clara Schumann Complete Songs (met Miriam Alexandra, sopraan, en Peter Gijsbertsen, tenor) (Musikproduktion Dabringhaus und Grimm MDG 903 2114-6)
• Clara Schumann Piano Transcriptions (Musikproduktion Dabringhaus und Grimm MDG 903 2115-6)
• Robert en Clara Schumann Liebesfrühling; 3 liederen en 8 duetten van Robert; 9 liederen van Clara (met Peter Gijsbertsen, tenor, en Liesbeth Devos, sopraan) (Phaedra CD 292036)
• Robert Schumann Kreisleriana – Chopin-Variationen – Fantasiestücke, op. 111 – Gesänge der Frühe (Phaedra CD 292 007)
• Robert Schumann Carnaval – Kinderscenen – Waldszenen (Phaedra CD 292 018)
• Robert Schumann Dichterliebe – Ausgewählte Lieder (met Robert Holl) (Preiser 93403)
• Robert Schumann Pianokwintet in Es, op. 44, & Pianokwartet in Es, op. 47 (met het Panochakwartet) (Phaedra CD 292020)
• Robert Schumann Arabeske, op. 18 – Fantasiestücke, op. 12 – Humoreske, op. 20 – Thema mit Variationen "Geistervariationen" (Phaedra CD 292037)
• Johannes Brahms Klavierstücke, op. 76, 118 & 119 (Phaedra CD 292012)
• Johannes Brahms Vioolconcerto (in Brahms’ eigen arrangement voor viool & piano; wereldpremiere op cd) & Hungaarse dansen nrs. 2, 4 & 15 (in Joachim’s bewerking voor viool & piano), met Maria Milstein, viool; Rhapsodie op. 79 no. 2 (cd "Hauskonzert bei Brahms", Brahms Museum, Mürzzuschlag)
• Hans Pfitzner Pianotrio's (met Robert Schumann Trio) (CPO 999 735-2)
• Franz Schubert Arpeggione-Sonate (op de Conrad Graf-Hammerflügel uit het Beethoven-Haus te Bonn; met Alfred Lessing, arpeggione) (FCD 368 392)
• Franz Schubert 19 liederen (met Peter Gijsbertsen) (Phaedra 292032)
• Franz Schubert Die Winterreise (met Werner Van Mechelen) (DRK 237139)
• Ludwig Schuncke Pianowerken (Schuncke-Archiv 001)
• Henri Duparc Extase: Complete Songs (met Peter Gijsbertsen, tenor, en Liesbeth Devos, sopraan) (Phaedra CD 292040)
• Richard Strauss "Ich trage meine Minne” Liederen (met Peter Gijsbertsen, tenor) (Phaedra CD 292035)
• Jean Louis Nicodé Cellosonate nr. 2 (met Marien van Staalen) (Phaedra CD 92017)
• Richard Wagner Wesendonck-Lieder en Gösta Nystroem Sånger vid havet (met Nina Stemme) (Phaedra CD 92040)
• Liedrecital "De kern van alle dingen", 21 liederen van Edgar Tinel, Peter Benoit, Gustave Huberti, Arthur Verhoeven, Arthur Meulemans en Robert Holl met Robert Holl (Phaedra 92088)
• Peter Benoit Liedcycli “De Liefde in het Leven” en "Liefdedrama" (met Werner Van Mechelen) en "Uit Henriëtte’s Album" (Phaedra CD 92026/2)
• Peter Benoit Vertelsels en Balladen, op. 34 (Poketino 926682-2)
• Jan Blockx Pianokwintet (met het Ensor-kwartet) (Phaedra CD 92016)
• August De Boeck Cellosonate (met Marien van Staalen) (Phaedra CD 92017)
• August De Boeck Sept Mélodies (naar gedichten van Jeanne Cuisinier) (met Nina Stemme) (Phaedra CD 92040)
• August De Boeck Pianomuziek (Phaedra CD 92064)
• August De Boeck Concerto voor piano en orkest in C (met het Janáček Filharmonisch Orkest uit Ostrava, onder leiding van Ivo Venkov) (Phaedra CD 92071)
• August De Boeck "A Bouquet of French and Flemish Songs" (32 liederen) (with Liesbeth Devos) (Phaedra CD 92075)
• Jef Van Hoof Liederen (met Ria Bollen) (Gailly 87 006)
• Jef van Hoof 30 liederen (met Peter Gijsbertsen en Wilke te Brummelstroete) (Phaedra 92090)
• Marinus de Jong Pianoconcerto nr. 1 (met het BRTN-orkest o.l.v. Silveer van den Broeck) – Indiaanse Taferelen uit “The Song of Hiawatha” voor 2 piano’s (met Daniel Blumenthal) – Zes Preludes – Ballade "Ex Vita Mea" (Phaedra CD 92034)
• Marinus de Jong Scherzo-Idylle uit Hiawatha’s Lied: – Nocturno "Schemeravond op Esschenhof" – Drie Schilderijen uit een Tentoonstelling van V. Van Gogh (Phaedra CD 92015)
• Marinus de Jong Sonate "Pacis, Doloris et Amoris" – Gaudeamus & Meditatio, op. 8 (beide met de violiste Ning Kam); Sonate nr. 3 – Nocturne "De vertorte Blomme" – 2 walsen en 2 etudes (Phaedra CD 92061)
• Lodewijk Mortelmans Liederen (met Werner Van Mechelen) en pianomuziek (Phaedra CD 92019)
• Joseph Ryelandt Sonates nrs 2, 4 & 7 – Phantasiestücke, op. 9 – Suite "En Ardenne" – Six Nocturnes – Prélude et Fugue, op. 49 – Préludes op. 62 & op. 96 (Gailly 87 001-2)
• Joseph Ryelandt Pianokwintet en Pianosextet “Ach Tjanne” (met het Spiegel-kwartet) (Phaedra CD 92055)
• Verder pianomuziek van Paul Gilson, Joseph Jongen, Victor Legley en Ernest van der Eyken

Externe links

• Muziekcentrum Vlaanderen - biografie Jozef De Beenhouwer
• Robert Schumann Preis
• Producties van Jozef De Beenhouwer voor deSingel (inclusief programmabrochures)

Bronnen

• Jacob Baert "Jozef De Beenhouwer: Zingende noten" Ambrozijn 36 #2 (2018–2019):8–14
• Carl De Strycker "Jozef De Beenhouwer: Nog steeds Clara Schumann-pionier" De Nieuwe Muze 2019 #1:14–17
• Michel Deruyttere "Jozef De Beenhouwer: Van receptuurtafel naar vleugelpiano" Stethoscoop aan de haak: Witte jassen gaan vreemd Gent: Beefcake Publishing, 2020, pp. 33–41 (ISBN 9789493111226)