Leidse Rijn
Dit artikel gaat over het kanaal de Leidse Rijn. Zie Leidsche Rijn voor de Utrechtse Vinex-wijk en Leidse Rijn (waterschap) voor het gelijknamige waterschap
| Leidse Rijn | ||||
|---|---|---|---|---|
[[Bestand: |266px|alt=Leidse Rijn]]
| ||||
| Lengte | 13 km | |||
| Jaar ingebruikname | 1381; 1665 | |||
| Van | Stadsbuitengracht | |||
| Naar | Oude Rijn, Harmelen | |||
| Loopt door | Utrecht, De Meern, Harmelen | |||
| ||||
De Leidse Rijn vroeger ook Leidse Vaart, is een kanaal in de Nederlandse provincie Utrecht, sinds de middeleeuwen gegraven ter vervanging van de kronkelige Oude Rijnloop. De Leidse Rijn heeft een lengte van 13 km. De Leidse Rijn loopt langs de plaatsen De Meern en Harmelen.
Nog in Utrecht kruist de Leidse Rijn het Merwedekanaal en het Amsterdam-Rijnkanaal.
Het kanaal eindigt bij Harmelen. Daar sluit het aan op de Oude Rijn, uiteindelijk stroomt deze bij Katwijk de zee in.
Geschiedenis
Sinds het begin van onze jaartelling werd de oude loop van de Rijn tussen Utrecht en Harmelen steeds slechter bevaarbaar. Het actiever worden van de Lek als afvoerrichting van het Rijnwater, de uiteindelijke afdamming van de Kromme Rijn in 1122, en het actiever worden van de Vecht als hoofdafvoer voor de Kromme Rijn leidden tot een langzame dichtslibbing van de Oude Rijn, temeer daar deze vanaf Utrecht door zeer vlak terrein stroomde en sterk meanderde.
Al in de vroege middeleeuwen (ca 700) wordt daarom de Vleutense Vaart van Utrecht (ter hoogte van het Leidseveer) naar de oude Rijnloop bij Vleuten (ter hoogte van Den Hoet) gegraven. De Vleutense Vaart wordt tot belangrijkste vaarroute Utrecht-Leiden.[1]
Omdat het gedeelte Vleuten-Harmelen uiteindelijk ook te smal en kronkelig is, wordt in 1381 het Oude Rijn kanaal gegraven. Dit kanaal loopt, ten dele gebruik makend van oudere rivierlopen, van Harmelen via De Meern en het buurtschap Oudenrijn tot Huis te Voorn, dan de oude rivierloop volgend tot aan het huidige park Oog in Al in Utrecht, verder noordwaards langs de huidige Billitonkade tot aan de Vleutense Vaart nabij het landgoed Jaffa (huidige Vleutenseweg).
In het kader van de stadsuitbreidingeplannen van de Utrechtse burgemeester Hendrick Moreelse wordt in 1662-1665 een nieuwe Leidse Vaart gegraven, van het Leidseveer naar de 'Trechter Weyde', waar de Oude Rijn een bocht naar het noordoosten maakte.[2]. Op de plaats waar het nieuwe kanaal aansluit op de Oude Rijn bouwt jonker Everard Meyster een landgoed genaamd Oog in Al.
Uiteindelijk wordt de naam Leidse Vaart of Leidse Rijn gebruikelijk voor het hele verdere traject Utrecht-Harmelen.
- ↑ Waterlopen in Utrecht: Vleutense Vaart
- ↑ Waterlopen in Utrecht: Leidse Rijn