Katwijk (Zuid-Holland)

**Katwijk**
Gemeente in Nederland
	(Details) (Details)
Situering
Provincie	Zuid-Holland
Coördinaten	52° 12′ NB, 4° 24′ OL
Algemeen
Oppervlakte	31,15 km²
- land	24,75 km²
- water	6,4 km²
Inwoners ; (1 januari 2024)	66.960? ; (2705 inw./km²)
Bestuurscentrum	Katwijk
Kernen	Rijnsburg, Valkenburg; Katwijk-Noord; Katwijk aan Zee; Katwijk aan den Rijn
Belangrijke verkeersaders	A44 N206
Politiek
Burgemeester (lijst)	C.L. Visser (CDA)
Bestuur	DURF; SGP; ChristenUnie
Economie
Gemiddeld inkomen (2019)	€ 25.600 per inwoner
Gem. WOZ-waarde (2019)	€ 290.000
WW-uitkeringen (2014)	27 per 1000 inw.
Overig
Postcode(s)	2220-2239
Netnummer(s)	071
CBS-code	0537
CBS-wijkindeling	zie wijken en buurten
Website	www.katwijk.nl
	; Bevolkingspiramide (2023)
Portaal	Nederland

Topografische gemeentekaart van Katwijk, per juni 2023

Katwijk (uitspraak^ⓘ) is een kustplaats en gemeente in het noordwesten van de Nederlandse provincie Zuid-Holland. Katwijk is de grootste gemeente in de Duin- en Bollenstreek, met op 1 januari 2024 66.960 inwoners (bron: CBS). Katwijk is na Den Haag de grootste badplaats qua inwoneraantal van zowel Zuid-Holland als Nederland. Katwijk fuseerde in 2006 met de aanliggende gemeenten Rijnsburg en Valkenburg tot een gemeente.

Geschiedenis en etymologie

Katwijk is ontstaan aan de monding van de Oude Rijn. De naam is mogelijk afgeleid van de naam van de Germaanse stam de Chatten, en -wijk komt van het latijnse woord vicus dat woonplaats betekent. Kat- zou echter ook een verwijzing kunnen zijn naar het oud woord 'kat' dat een vissersboot aanduidde.^[2] In de Romeinse tijd was Katwijk van groot belang. Katwijk lag immers op een strategisch punt: de Rijn vormde de noordgrens van het Romeinse Rijk, de Neder-Germaanse Limes. Het legendarische Lugdunum Batavorum wordt vaak gesitueerd bij Leiden. Deze stad identificeert zich daarom al eeuwenlang met deze Latijnse naam. De legerplaats lag echter bij Katwijk. Hij werd gebouwd in de tijd van keizer Claudius (41-54). Lugdunum (thans Lyon) was de geboorteplaats van de keizer terwijl 'Batavorum' uiteraard slaat op de Bataven. De naam kan dus vertaald worden met 'Bataafs Lyon'. In het jaar 40 had keizer Caligula al een veldtocht gehouden die eindigde in Katwijk. Daar had hij zijn leger opgedragen een vuurtoren te bouwen en schelpen te verzamelen. De romeinse resten werden nog lang de toren van Kalla genoemd.^[3]

De Romeinse grens in Katwijk (Limes) is aangegeven met klinkers. Ook buiten deze grens zijn er opgravingen gedaan en in 2024-2026 worden er vlak bij de Romeinse grens sloopwerkzaamheden gedaan, een elektriciteitscentrale uitgebreid, en een nieuwe torenflat gebouwd. In dit gebied, rond de Piet Heinlaan, de Jan Evertsenlaan en de Industrieweg, zijn eerder menselijke resten gevonden en restanten van potten, bronzen voorwerpen en andere handgemaakte gebruiksvoorwerpen, van glas- en aardewerk, in 2013, uit de tweede eeuw na Christus.^[4]

De heilige Willibrordus landde in 690 met 11 missionarisen bij de monding van de Oude Rijn, waar nu Katwijk aan Zee ligt. Hij had altijd 11 gezellen bij zich, zoals Jezus met zijn apostelen. Van hieruit begon hij zijn geloof over te brengen naar de Friezen.

In 1224 wordt in een oorkonde van graaf Floris IV voor het eerst de naam Apud Rhenum Catwijck genoemd (bij de Rijn van Katwijk). Honderdvijftig jaar later wordt melding gemaakt van een visafslag op het strand van Katwijk aan Zee. Van oudsher is de plaats ook bekend onder de naam Beide Catwijcken en 't Zandt. De beide Katwijken en 't Zandt waren echter gescheiden heerlijkheden. Deze heerlijkheden zijn tussen 1340 en 1795 in het bezit geweest van het baronale huis Wassenaer. De bezitter van de heerlijke titel noemde zich daarna Van Wassenaer van Catwijck.

De Wassenaerse hegemonie doorbroken

Tussen 1546 en 1736 waren de heerlijkheden in het bezit de families Van Ligne en later Van Lyere (Liere/Lijere). Filips van Ligne erfde de heerlijkheden in 1544 van zijn moeder Maria van Wassenaer die gehuwd was geweest met Jacques van Ligne. Maria had de heerlijkheden op bijzondere wijze in haar bezit gekregen. Haar vader Jan van Wassenaer had namelijk geen mannelijke erfopvolger en heeft keizer Karel V verzocht goedkeuring te geven zijn dochter bij wijze van uitzondering erfgename te maken van de leenrechten. Het verzoek werd middels een persoonlijk briefje goedgekeurd. De familie Van Ligne was Spaansgezind en heeft weinig van de beide Katwijken en 't Sant kunnen profiteren. Tijdens de tachtigjarige oorlog zijn hun bezittingen in Holland tot tweemaal toe geconfisqueerd door de Staten van Holland. Lamoraal I van Ligne, zoon van Philips, heeft onder andere een brug over de oude Rijn en de Overrijn laten aanleggen, het veer op laten heffen en de tol laten verplaatsen naar Huijs 't Sant.

Na de vrede van Munster verkocht Claude Lamoral I van Ligne de beide heerlijkheden in 1654 aan Willem van Lyere (II). Een half jaar later kwam Willem te overlijden en werd zijn vrouw Maria van Reygersbergh vrouwe van Katwijk. Na haar overlijden in 1673 kwamen de heerlijkheden in het bezit van haar zoon Willem van Lyere (III) De beide Katwijken en 't Sandt bleven tot 1736 in het bezit van de familie van Lyere. De familie Van Lyere heeft onder andere de brug over de Oude Rijn laten vervangen door een stenen brug met drie bogen en de buitenplaats het Hof van Katwijk laten aanleggen. Willem van Lyere (II) en Maria van Reygersbergh liggen begraven in het praalgraf in de Dorpskerk in Katwijk aan den Rijn.

De periode onder de families de Ligne en Van Lyere kenmerken zich door een groeiende economie mede dankzij de visvangst. In Katwijk aan Zee bevond zich de visafslag en in Katwijk aan den Rijn vond men veel visserijgerelateerde nijverheid zoals lijnbanen en rokerijen. Ook is er sprake van bierstekerijen, blekerijen, pannenbakkerijen en herbergen. Kenmerkend voor de bloei van de gemeente was de Bank van Leening die in 1644 is ingesteld door Frederik Hendrik, prins van Oranje. Voor een plattelandsdorp was dat een bijzonderheid.

Gemeentewapen

Bij Koninklijk besluit van 20 februari 1817 kreeg Katwijk een gemeentewapen. Het wapen bestaat uit een zilveren schild, met daarop een blauw Andreaskruis. (Sint Andreas is van oudsher de beschermheilige van de vissers.)

Tijdens de Tweede Wereldoorlog is een deel van de bebouwing in Katwijk aan Zee door de Duitsers afgebroken. Het ging om een 200 meter brede strook huizen langs de kust die moesten verdwijnen om plaats te maken voor de Atlantikwall. Pas na de oorlog kreeg de boulevard zijn huidige aangezicht.^[5]

Per 1 januari 2006 zijn de buurgemeenten Rijnsburg en Valkenburg samengevoegd met Katwijk. De nieuwe gemeente is doorgegaan onder de naam Katwijk.

Van 1812 tot 1817 was Valkenburg ook onderdeel van de gemeente Katwijk, dat toen bestond uit Katwijk aan Zee, Katwijk aan den Rijn en heerlijkheid 't Zand (ook wel 't Sant).

Kernen

De gemeente Katwijk telt vijf kernen en landelijk gebied:

Kern	Inwoners (2020)
Katwijk aan Zee	17.810
Rijnsburg	16.650
Katwijk-Noord	13.230
Katwijk aan den Rijn	11.575
Valkenburg	6.145
Landelijk gebied Katwijk	330
Totaal gemeente Katwijk	65.753
Bevolking van Katwijk in de periode 1990 t/m 2007

Bron: CBS Kerncijfers wijken en buurten, 2020

Het vissersdorp Katwijk aan Zee en het meer agrarische Katwijk aan den Rijn waren vroeger gescheiden plaatsen maar behoorden tot dezelfde gemeente. Katwijk aan Zee is uit Katwijk aan den Rijn ontsproten nadat de Rijnmond in de 12e eeuw verzandde en visserij vanuit Katwijk aan den Rijn niet meer mogelijk was. Pas na de Tweede Wereldoorlog zijn de beide dorpen aan elkaar gegroeid. Het gemeentehuis vindt men in Katwijk aan den Rijn, aan de grens van Katwijk aan Zee. De voormalige burgemeesterswoning bevindt zich tegenover het gemeentehuis, net in Katwijk aan Zee.

Ten noorden van Katwijk aan Zee vindt men Katwijk-Noord, dat bestaat uit naoorlogse nieuwbouw. Volgens de wijkindeling van de gemeente Katwijk is dit de vijfde wijk van de gemeente.

Ten oosten van Katwijk aan de Rijn ligt Rijnsburg en ten zuiden Valkenburg. Al deze kernen zijn aan elkaar gegroeid en vormen sinds 2006 één gemeente. De oude kernen hebben hun identiteit tot op heden goed bewaard, mede dankzij wijkgebonden verenigingsleven (voetbal en Oranjeverenigingen), kerkgemeenschappen, dorpshuizen en historische genootschappen. In Katwijk aan Zee spreekt men soms nog een oud en oorspronkelijk dialect, het Katwijks (zie ook Strand-Hollands), dat door de hechte vissersgemeenschap in dit voormalige dorp behouden kon blijven. Dit dialect is uitgebreid wetenschappelijk onderzocht aan de Universiteit van Leiden.^[6]

De oude kernen Katwijk aan Zee, Katwijk aan den Rijn, Rijnsburg en Valkenburg hebben met elkaar gemeen dat ze alle langs de Rijnmond zijn ontstaan. In 2022 is de oplevering gepland van de eerste woningen van een nieuwe woonwijk van 5.600 woningen op de plek van het voormalige Vliegkamp Valkenburg ten zuiden van de N206/Tjalmaweg. De wijk zal de naam Valkenhorst krijgen.

Politiek

Samenstelling gemeenteraad

De gemeenteraad van Katwijk bestaat sinds 2005 uit 33 zetels. Hieronder de behaalde zetels per partij bij de gemeenteraadsverkiezingen sinds 1982:

Gemeenteraadszetels
Partij	1982	1986	1990	1994	1998	2002	2005*	2010	2014	2018	2022^[7]
DURF	-	-	-	-	-	-	-	-	-	3	9
CDA	10	10	9	6	7	7	10	8	7	7	7
SGP	5	4	-	-	-	4	5	5	6	5	5
ChristenUnie	-	-	-	-	-	5	6	6	6	5	4
PvdA	2	4	2	2	3	2	2	2	2	2***	3
VVD	3	2	1	2	4	2	3	5	2	3	2
GemeenteBelangen	-	-	-	-	-	5	7	7	4	3	1
Kies Katwijk	-	-	-	-	-	-	-	-	2	1	1
D66	-	-	-	-	-	-	-	-	1	1	1
Hart voor Katwijk	-	-	-	-	-	-	-	-	3	3	-
RPF	3	3	3	6	4	-	-	-	-	-	-
GPV-SGP	-	-	6	5	5	-	-	-	-	-	-
Gemeentebelangen-D66	1	-	3	3	2	-	-	-	-	-	-
GroenLinks	-	-	1	2	1	-	-	-	-	-	-
Protestants-Christelijk Katwijk**	-	-	-	-	1	1	-	-	-	-	-
Centrumdemocraten	-	-	-	1	-	-	-	-	-	-	-
Bakens Verzetten Katwijk	-	-	-	-	-	1	-	-	-	-	-
Vrije Lijst	1	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-
Totaal	25	25	25	27	27	27	33	33	33	33	33

*Herindelingsverkiezingen door de fusie met Rijnsburg en Valkenburg

**Deed in 1998 mee onder de naam Lijst-Zwaan

Zetelverdeling 2022

3

1

4

7

5

2

9

3 1 1 1 4 7 5 2 9

De 33 zetels zijn als volgt verdeeld:

■ PvdA: 3

■ D66: 1

■ GemeenteBelangen: 1

■ KiesKatwijk: 1

■ CU: 4

■ CDA: 7

■ SGP: 5

■ VVD: 2

■ DURF: 9

***De PvdA is tijdens de coalitieonderhandelingen uiteengevallen. De PvdA bleef achter met één zetel, de andere zetel ging naar Fractie Smits.

College van burgemeester en wethouders

Het college 2022-2026 bestaat uit een coalitie van DURF, SGP en ChristenUnie. De samenstelling van het college is als volgt:^[8]^[9]

Burgemeester: C.L. (Cornelis) Visser, CDA;
- Veiligheid (coördinerend portefeuillehouder), crisisbeheersing, toezicht en handhaving, brandweer, regio (gemeenteoverstijgende samenwerking), integriteit, volksfeesten en evenementen, asielzoekerscentrum, dienstverlening (publiekszaken), juridische zaken, digitalisering, privacy en informatisering
Wethouder: S. (Sonny) Spek, DURF;
- Duurzaamheid, cultuur (incl. cultuurbedrijf, kunst), accommodatiebeleid, sport, energietransitie, jongeren- en jeugdbeleid, participatie en bestuursstijl, communicatie, emancipatie, integratie, dierenwelzijn, vastgoed (incl. parkeergarages)
Wethouder: J.C. (Jacco) Knape, SGP;
- Onderwijs, economie (incl. Unmanned Valley, Greenport, regionale economische samenwerking, detailhandel, bedrijventerreinen, visserij, toerisme en citymarketing, markt en toeristenmarkt, recreatie (incl. strand)), openbare ruimte (leefomgeving, onderhoud wegen en bruggen, beheer en onderhoud buitenruimte, groenbeleid, speelplaatsen, milieubeheer), monumenten en erfgoed, grondexploitatie, financiën
Wethouder: I.G. (Gerard) Mostert, ChristenUnie;
- Ruimtelijke ordening, volkshuisvesting, Valkenhorst, armoedebestrijding, mobiliteit (incl. parkeren, binnenwater, havens, ov, fietsen), omgevingswet, water
Wethouder: E. (Emile) Soetendal, DURF;
- Sociaal domein (incl. werk en inkomen, WMO, jeugdzorg, kinderopvang, voorschoolse en vroegschoolse educatie, arbeidsmarkt en aansluiting onderwijs, beschermd wonen, volksgezondheid, toegankelijkheid), personeel en organisatie, grondstoffenbeleid, gebiedsgericht werken
Gemeentesecretaris: R. (Ray) Jie Sam Foek.
- Eerste adviseur van het college van burgemeester en wethouders, algemeen directeur van de gemeentelijke organisatie

Wijkraden

De vijf kernen van gemeente Katwijk hebben allemaal een eigen wijkraad. De wijkraden zijn ingesteld nadat Katwijk, Rijnsburg en Valkenburg in 2006 fuseerden. De wijkraden hebben als doel een bijdrage leveren aan de eigen identiteit, de herkenbaarheid van de eigen kern en het vervullen van een klankbordfunctie en signaleringsrol met betrekking tot ontwikkelingen in de kern. De wijkraden bestaan uit inwoners die op enigerlei wijze maatschappelijk betrokken zijn binnen de wijk. De wijkraden dienen als klankbord en hebben de mogelijkheid het college van burgemeester en wethouders gevraagd en ongevraagd te adviseren. Er zijn wijkraden voor Rijnsburg, Valkenburg, Katwijk aan Zee, Katwijk aan den Rijn en Katwijk-Noord.

Zusterstad

Siegen (Duitsland). Sinds 1963 zusterstad van Rijnsburg. De stedenband is na de gemeentelijke herindeling in 2006 van de gemeente Rijnsburg op de gemeente Katwijk overgegaan.

Cultuur

Toerisme

De gemeente Katwijk heeft de volgende monumenten en attracties:

Natuur en recreatie

het strand
het Valkenburgs meer
de Zuid- en Noordduinen behoren tot het Nationaal Park Hollandse Duinen
Landgoed de Pan van Persijn
Zwembad Aquamar (vernieuwd van ca. 2018-2020)
Katwijk is per boot bereikbaar en heeft een jachthaven in Rijnsburg en in Katwijk aan Zee

Musea

het Katwijks Museum
het Rijnsburgs Museum
het Torenmuseum in Valkenburg
het Spinozahuisje in Rijnsburg
Space Expo (Noordwijk)
Stoomtrein Katwijk Leiden en het Nationaal Smalspoormuseum
de Vuurbaak (toegankelijk in de zomermaanden)

Cultuur

Katwijk is het begin-, en eindpunt van vele Limes-wandelingen.
de historische kernen van Katwijk aan Zee, Rijnsburg, Valkenburg en Katwijk aan den Rijn
In de theaterhangar op voormalig vliegkamp Valkenburg wordt sinds oktober 2010 de musical 'Soldaat van Oranje' opgevoerd. Dit is sinds 2013 de langst lopende voorstelling van Nederland.
In de zomer vinden er diverse traditionele volksfeesten plaats:
- De paardenmarkt van Rijnsburg
- De Oranjefeesten in Katwijk aan den Rijn
- De paardenmarkt van Valkenburg (de oudste paardenmarkt van Nederland)
- Oranjerock
In de zomer vinden er diverse culturele evenementen plaats aan de kust, zoals Katwijk en plein Air, Haringrock, Oranjerock en het Noordzee zomerfestival
In de zomer vindt het Rijnsburgs bloemencorso plaats
In de winter is er sinds 2018 het WarmWinterFest, en kleinschalig cultureel festival

Monumenten

de Andreaskerk, plaatselijk ook bekend als "Oude Kerk" of "Witte Kerk" (gedurende de zomermaanden toegankelijk op dinsdag)
de Nieuwe Kerk (Katwijk), met een orgel van Jan van den Heuvel
de Dorpskerk, de oudste kerk van Katwijk met het praalgraf van Willem van Lyere
de Parochiekerk H. Johannes de Doper, de enige rooms-katholieke kerk te Katwijk
korenmolen De Geregtigheid
Universel Murad Hassil, een Soefi-tempel in de (Zuid)duinen
Toren en Nederlands Hervormde kerk, Burgemeester Koomansplein Rijnsburg

Voor een lijst van rijksmonumenten, gemeentelijke monumenten en oorlogsmonumenten, zie:

Lijst van rijksmonumenten in Katwijk (gemeente)
Lijst van oorlogsmonumenten in Katwijk
Lijst van gemeentelijke monumenten in Katwijk (Katwijk lijst 1)
Lijst van gemeentelijke monumenten op en rond Vliegkamp Valkenburg (Katwijk lijst 2)

Zang- en Muziekverenigingen

Muziekvereniging Harmonie Katwijk, Katwijk, opgericht in 1896
Muziekvereniging Uitspanning na Inspanning (UNI), Katwijk, opgericht in 1900
Christelijk Oratorium Koor Hallelujah, opgericht op 30 maart 1900 en op 31 maart 2000 koninklijk onderscheiden
Valkenburgs' Harmonie, Valkenburg, opgericht in 1902
C.O.V. Excelsior, opgericht op 31 maart 1910, ontbonden in 2023
Chr. Gemengd Koor Cantate Deo, opgericht in 1943
Katwijks Christelijk Mannenkoor Jubilate, opgericht op 11 november 1953 in Katwijk aan Zee
Chr. Muziekvereniging Door Vriendschap Sterk (DVS), Katwijk, opgericht in 1953
Flora Band, Rijnsburg, opgericht in 1968
Kamerkoor Cantilene, opgericht in 1980
Christelijk Gemengd Koor "Immanuël", opgericht in 1993
Mannenzanggroep Sion, opgericht in 1994
Jongerenkoor Dvoted, Katwijk, opgericht in 2018
Pop4Shore
Kattuks Volk
Mare Canto (CJV/YMCA Koor)

Kunst in de openbare ruimte

In de gemeente zijn diverse beelden, sculpturen en objecten geplaatst in de openbare ruimte.

Graffiti

Katwijk kent een rijke graffiticultuur. Enkele graffiti-artiesten zijn verenigd in het collectief "Ga Legaal", dat met steun van de gemeente een aantal vrije graffiti-plaatsen onderhoudt. Het betreffen hier de Wall of Fame, een speciaal ten bate van graffiti geplaatste muur aan de Noordduinseweg (nabij SCUM) en de muren onder de Nieuwe Roversbrug. Veel graffiti-artiesten maken hier gebruik van om hun kunsten tentoon te stellen. Daarnaast organiseert Ga Legaal geregeld activiteiten met betrekking tot graffiti. Zo zijn de beschilderingen in het tunneltje bij de Wilgenhoek en bij de fietserstunnel langs de Koningin Julianabrug op deze manier tot stand gekomen, en wordt voor het jonge, aanstormende graffiti-talent jaarlijks een workshop georganiseerd tijdens de Zomercarroussel. Voorheen werd zo af en toe de vuurtoren van Katwijk in plastic ingepakt en voorzien van graffiti. Dankzij deze projecten is de graffiti-overlast in de rest van Katwijk beperkt.

Omroep

Katwijk heeft een eigen lokale omroep, RTV Katwijk. Voor de fusie in 2006, had Rijnsburg een eigen radiostation.

Verkeer en vervoer

Katwijk is gelegen aan de A44. Dwars door de gemeente loopt de provinciale weg N206.

Katwijk moet het als gemeente met meer dan 65.000 inwoners stellen zonder treinverbinding. Vroeger reden er wel trams in Katwijk. In 1881 opende de RSTM een stoomtramlijn tussen het westen en het oosten van Katwijk. Later werd deze lijn verlengd naar Leiden. In 1911 werd de tramlijn geëlektrificeerd en tot 1960 heeft de Blauwe Tram van de NZH die dienst uitgevoerd, waarna deze door een busdienst is vervangen. Zie ook: Tramlijn Leiden - Katwijk en Openbaar vervoer in Katwijk.

Sindsdien rijden er in Katwijk alleen bussen. Behalve de buslijnen 38, 430, 431 en 432 naar Leiden, rijden er ook bussen naar Noordwijk, Den Haag en Lisse, via Noordwijk. Het enige railvervoer in gemeente Katwijk is te vinden bij de Stoomtrein Valkenburgse Meer.

In de in 2007 verschenen Brede Structuurvisie staan plannen vermeld voor een nieuwe ringweg, die nodig is vanwege de sterke groei van Katwijk. Omdat, gezien de ligging, de ringweg niet helemaal rondom Katwijk kan gaan, zal de westkant van de ring over de huidige Provincialeweg (thans N206-Noord) lopen. De zuidkant zal over de huidige Ir. Tjalmaweg (N206-Zuid) lopen, die hiervoor verbreed moet worden. De huidige A44 zal de oostkant van de ring worden en de noordzijde zal een nieuw aan te leggen verbindingsweg worden die de A44 weer met de Provincialeweg verbindt. Doel hierbij is het (toenemende) verkeer uit de kernen te weren en tevens om verkeer van en naar de randgemeenten snel naar de A44 te leiden.

Parkeren aan de Boulevard van Katwijk aan Zee is sinds de opening van de (betaalde) parking met 670 plaatsen van Kustwerk Katwijk eenvoudiger geworden.

Sport en recreatie

Katwijk is de thuishaven van drie topclubs in het amateurvoetbal: VV Katwijk, Quick Boys en Rijnsburgse Boys spelen in de Tweede Divisie op het hoogste amateurniveau. Daarnaast is de gemeente de thuishaven van de lager spelende voetbalclubs FC Rijnvogels (Derde divisie) en Valken '68 (Eerste klasse).

Het Nederlands Elftal heeft decennia lang getraind op sportpark Nieuw Zuid in Katwijk, de thuisbasis van Quick Boys. Oranje verliet in 2018 de trainingslocatie in Katwijk en vertrok naar het nieuwe onderkomen in Zeist. Overigens is Quick Boys met meer dan 2.800 leden de grootste amateurclub van Nederland.

Er kan in zwembad Aquamar gezwommen worden bij Z&PC Katwijk. Katwijk is ook de thuishaven van basketbalvereniging Grasshoppers, verschillende tennisverenigingen, volleybalvereniging RVV, Hockeyclub Catwyck, tafeltennisvereniging TTV Rijnsoever, atletiekvereniging Rijnsoever, Handbal vereniging Rijnsoever, Tennisclub KLTV, badmintonvereniging KBC, korfbalvereniging Madjoe, te Rijnsburg en turnverenigingen SKR in Katwijk, DWS in Rijnsburg en Valken in Valkenburg. Op vechtsport- en vechtkunstgebied zijn er ook voldoende verenigingen zoals Karatevereniging Dojo Osaka, Budo Gym Katwijk, Krav Maga en Combat Fitness Katwijk en kickboksvereniging Kamakura Katwijk. Het indertijd landelijk bekende Kamakura kickboksgala in zalencentrum Tripodia is niet meer vanwege sluiting Tripodia. Ook zijn er diverse fitnesscentra (low-budget & high-standard). Katwijk kent verder ook twee damverenigingen, de Katwijkse Damclub (KDC) en de Rijnsburgse Damclub (RDC). De laatste speelt ook in de landelijke competitie in de op een na hoogste klasse. Ook kent Katwijk een schietvereniging, de grootste surfclub van Nederland en een groot skatepark naast het parkeerterrein Noordduinen. Tevens is de Katwijkse Darts Vereniging (KDV) gevestigd in Sporthal Cleijn Duin.

De Europese wandelroute E9, ter plaatse ook North Sea Trail of Hollands Kustpad geheten loopt door Katwijk.

Geboren in Katwijk (ZH)

Gert Aandewiel (1969), voetballer en voetbaltrainer
Hendrik van Beelen (1979), voetballer
Cees Bergman (1952-2017), popmuzikant en songwriter
Mia Bruyn-Ouwehand (1895-1968), schrijfster
Carla van der Does (1957-2015), triatlete
Jaap van Duijn (1990), voetballer
Dirk van Duijvenbode (1992), darter
Pieter Groen (1808-1902), visser en ontdekkingsreiziger
Kees Guijt (1953-2012), voetballer en voetbaltrainer
Arno Kamminga (1995), zwemmer
Kees Kraayenoord (1972), gospelzanger
Pim Langeveld (1969), voetballer
Dirk Kuijt (1980), voetballer
Esther Ouwehand (1976), politica (fractievoorzitter PvdD)
Floris Schaap (1965), voetballer en voetbaltrainer
Jeffrey Talan (1971), voetballer
Ricky Talan (1960-2015), voetballer
Charley Toorop (1891-1955), kunstschilderes en lithografe
Cees Varkevisser (1943), nationaal grootmeester dammen
John Vooijs (1979), zanger
Cees de Vreugd (1952-1998), slager en powerlifter (deelnemer Sterkste Man)
Teunis van der Zwart (1964), hoornist
Gerrit Vooys (1947), voetballer

Records

De hervormde gemeente van Katwijk aan Zee, die bestaat uit een tiental wijkgemeenten, was in ieder geval tot zij zich in 2004 bij de Protestantse Kerk in Nederland aansloot de grootste hervormde gemeente van Nederland, met in 2000 ca. 21.000 leden,^[10]
Het orgel van de Nieuwe Kerk is het op twee na grootste van Nederland.
In Katwijk is sinds 1967 de grootste loempiafabriek van Europa gevestigd. De loempiafabriek is eigendom van Ecotone (voorheen Wessanen en daarvoor Duif) met het merk Beckers.
Katwijk is de grootste Nederlandse plaats en gemeente zonder spoorverbinding; er rijden alleen bussen.
In 1972 werd de eerste supermarkt Digros (toen nog Digros Multimarkt) in Katwijk geopend. Tot eind 20e eeuw bleef dit het grootste filiaal van Nederland, tot Noordwijk-Binnen uitbreidde. Digros valt onder de supermarktketen Dirk van den Broek, vanaf juni 2014 Dirk, waarna de naam Digros ook verdween.^[11]
In Katwijk staat de Universel Murad Hassil (beter bekend als de soefitempel). Dit is naast de soefitempel van Kaapstad de enige tempel ter wereld van de Internationale Soefi Beweging.
Katwijk heeft de meeste Oranjeverenigingen van Nederland, te weten vier.

Telecommunicatie

Katwijk was een van de zeven plekken waar de Transatlantische communicatiekabel TAT-14 Europa binnenkwam.^[12] De kabel verbond Nederland met Denemarken, Duitsland, Frankrijk, het Verenigd Koninkrijk en de Verenigde Staten. De kabel is aangelegd in 2001 en bij Katwijk ontmanteld^[13] in december 2021.