Waddinxveen
Gemeente in Nederland 
| |||
|---|---|---|---|
.png)
| |||
| Situering | |||
| Provincie |  Zuid-Holland
| ||
| Coördinaten | 52° 2′ NB, 4° 38′ OL | ||
| Algemeen | |||
| Oppervlakte | 29,40 km² | ||
| - land | 27,77 km² | ||
| - water | 1,63 km² | ||
| Inwoners (31 januari 2023) |
32.690? (1177 inw./km²) | ||
| Bestuurscentrum | Waddinxveen | ||
| Belangrijke verkeersaders | A12 A20 N207 N453 | ||
| Station(s) | Waddinxveen, Waddinxveen Triangel, Waddinxveen Noord | ||
| Politiek | |||
| Burgemeester (lijst) | Evert Jan Nieuwenhuis (SGP) | ||
| Economie | |||
| Gemiddeld inkomen (2012) | € 26.900 per huishouden | ||
| Gem. WOZ-waarde (2014) | € 232.000 | ||
| WW-uitkeringen (2014) | 34 per 1000 inw. | ||
| Overig | |||
| Postcode(s) | 2740 - 2743 | ||
| Netnummer(s) | 0182 | ||
| CBS-code | 0627 | ||
| CBS-wijkindeling | zie wijken en buurten | ||
| Amsterdamse code | 10081 | ||
| Website | www.waddinxveen.nl | ||
 Bevolkingspiramide (2022) | |||
| |||
Waddinxveen (
uitspraak (info / uitleg)) is een plaats en gemeente in de Nederlandse provincie Zuid-Holland op korte afstand van Gouda. De gemeente heeft 32.690 inwoners (31 januari 2023, bron: CBS). Het dijkdorp ontstond in de 13e eeuw als veenontginning op de westoever van de Gouwe.
Waddinxveen is vooral bekend vanwege de hefbrug uit 1936 over de Gouwe. Verder staat Waddinxveen van oudsher bekend om de meubelmakers en stroopwafelbakkerijen. In het zuiden van de gemeente ligt een deel van de Zuidplaspolder. In het noorden vormt het Gouwebos en het natuurgebied de Voorofsche Polder een groene zone tussen Waddinxveen en Boskoop. In het uiterste zuiden ligt rondom een veenplas het Natuurgebied 't Weegje met voet-, fiets- en natuurpaden.
Verder staat in Waddinxveen het kunstwerk De Vergeten Plek van kunstenares Eline Ouwendijk. Het markeert sinds 1996 een bijzonder eilandje aan de Mina Druckerhoeve in de wijk Zuidplas van Waddinxveen. Het is een kunstwerk voor het laagste polderpeil in Nederland: 7,10 meter onder NAP (Normaal Amsterdams Peil).
Geschiedenis[bewerken | brontekst bewerken]
Op 20 april 1233 verkocht Floris IV, graaf van Holland, voor 200 Hollandse ponden een gebied woest veen langs de Gouwe aan Nicolaas van Gnepwijk, Herbaren van Aalsmeer en Woubrecht. Het gebied kreeg de naam 'Waddinxvene'. Deze gebeurtenis is de aanleiding geweest tot de viering van het 750-jarig bestaan van Waddinxveen in 1983. 20 april 1233 zou derhalve kunnen worden beschouwd als de ‘geboortedatum’ van Waddinxveen. Toch is het niet zeker of dit de werkelijke ontstaansdatum is van het dorp.
Wat nu Waddinxveen is, waren vroeger drie kernen: Noord-Waddinxveen, (gemeente Noord-Waddinxveen) gelegen aan de Dorpstraat, Zuid-Waddinxveen (gemeente Zuid-Waddinxveen) gelegen bij de brugkerk en de hefbrug, en Zuid Gouwekade (gemeente Broek, Thuil en 't Weegje) gelegen bij de Sint Victorparochie aan de Zuidkade. In 1870 kwamen alle kernen in één gemeente te liggen. Door latere uitbreidingen kwamen ze tegen elkaar aan te liggen. Kaarten tot in het begin van de 20ste eeuw, onderscheiden de kernen met de toponiemen Oude Dorp (Noord-Waddinxveen) en Brug (Zuid-Waddinxveen). Aan de hand van de verschillende concentraties met oude bebouwing is nog te zien dat het oorspronkelijk om drie aparte kernen gaat. Het oudste van de drie oorspronkelijke dorpen is Noord-Waddinxveen. Door uitbreiding van zowel de Zuidplas als de noordelijke plassen zocht een gedeelte van de bewoners hun heil nabij de Gouwe. Op deze manier ontstonden de andere twee kernen.
Oorsprong van de naam[bewerken | brontekst bewerken]
Er is onduidelijkheid over de precieze oorsprong van de naam Waddinxveen. De oudst bekende vermelding van de plaatsnaam, uit 1233, is zoals gezegd 'Waddinxvene'. Er is een theorie die zegt dat de naam is afgeleid van de persoonsnaam '(van de) Wadding', waarbij de plaats is gelegen in het 'veen van Wadding'. Een andere mogelijkheid is dat de plaatsnaam is ontstaan uit een aanduiding voor water, afgeleid van 'wadde'. Vóór de Tweede Wereldoorlog werd de naam geschreven als 'Waddingsveen', zoals meer plaatsen in Nederland met de 'x' toen met 'gs' (of 'ks') werd geschreven.
Stedelijke ontwikkeling[bewerken | brontekst bewerken]
Rond 1980 was de eerste fase van de nieuwbouwwijk Zuidplas gereed, gelegen in het zuidwesten van Waddinxveen, nadat eind jaren 60 al nieuwbouwwijken tot stand waren gekomen in het westelijk en noordelijk deel van de gemeente. Vrij bijzonder is de Ontmoetingskerk (1969) aan de Groensvoorde voor protestanten én katholieken samen. In 1975 werd winkelcentrum de Passage geopend, tussen hefbrug en station in. In 2014 is een nieuw winkelcentrum gebouwd, op het oude terrein van voetbalclub CVV Be Fair, genaamd winkelcentrum Gouweplein. De voetbalvereniging verhuisde al in de zomer van 2008, de andere verenigingen volgen later. Het centrum biedt plaats aan onder andere een bibliotheek, winkels en horeca. Ook is er ruimte voor sociale woningbouw en koopwoningen en onder het centrum bevindt zich een grote parkeergarage.
In Waddinxveen-Zuid, tussen de wijk Zuidplas, de Zuidelijke Rondweg en de spoorlijn in, is een nieuwe woonwijk gepland. Deze draagt de naam Triangel. Deze woonwijk zal volgens planning in fasen worden gebouwd, met de laatste fase in 2025. Aan deze wijk is het derde station van Waddinxveen gebouwd, station Waddinxveen Triangel.
De gehuchten binnen de gemeente Waddinxveen zijn Bloemendaal en Middelburg (dat trouwens slechts gedeeltelijk binnen de gemeentegrenzen van Waddinxveen valt, gedeeltelijk binnen Alphen aan den Rijn en gedeeltelijk Bodegraven-Reeuwijk).
Politiek en bestuur[bewerken | brontekst bewerken]
Burgemeester en wethouders[bewerken | brontekst bewerken]
Sinds 6 november 2017 is Evert Jan Nieuwenhuis (SGP) burgemeester van Waddinxveen. Door een bestuurlijke crisis begin september 2020 tussen de wethouders van VVD en PvdA/GroenLinks over het woonbeleid had Waddinxveen korte tijd geen wethouders. Na krap twee maanden kwam er eind oktober een nieuw college van B&W van PCW, CDA en Weerbaar Waddinxveen.
Gemeenteraad[bewerken | brontekst bewerken]
Behaalde zetels per partij bij de gemeenteraadsverkiezingen sinds 1994:
| Partij | 1994 | 1998 | 2002 | 2006 | '2010 | 2014 | 2018 | 2022 |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| PCW | 5 | 5 | 5 | 5 | 6 | 6 | 5 | 7 |
| VVD | 4 | 6 | 3 | 4 | 5 | 3 | 4 | 4 |
| CDA | 4 | 3 | 4 | 4 | 3 | 3 | 3 | 4 |
| D66 | 3 | 2 | 2 | 1 | 2 | 4 | 3 | 3 |
| Weerbaar Waddinxveen | - | - | 4 | 2 | 2 | 3 | 3 | 3 |
| PvdA / GL | 3 | 5 | 3 | 5 | 3 | 2 | 3 | 2 |
| Overige | 2 | - | - | - | - | - | - | - |
| Totaal | 21 | 21 | 21 | 21 | 21 | 21 | 21 | 23 |
Fusieplannen[bewerken | brontekst bewerken]
In november 2007 hebben de Gedeputeerde Staten van de provincie Zuid-Holland een mogelijke fusie van Waddinxveen met de toenmalige gemeentes Rijnwoude en Boskoop afgewezen. Aanvankelijk wilde de gemeente Boskoop dat Waddinxveen bij de fusie betrokken zou worden, maar met name vanuit Waddinxveen was hier weerstand tegen. De gemeenten Boskoop en Rijnwoude zijn opgeheven en vallen onder de gemeente Alphen aan den Rijn. De provincie had hierna plannen voor een verdere samenwerking of een eventuele fusie tussen Waddinxveen en Gouda. In 2012 zijn de fusiebesprekingen met Gouda beëindigd nadat in een lokaal referendum op 2 maart 2011 92,4% van de Waddinxveners (opkomst 72%) zich tegen de fusie had uitgesproken.
Stedenband[bewerken | brontekst bewerken]
Waddinxveen heeft een jumelage met de stad Pelhřimov in Tsjechië. Vanuit het Coenecoop College vinden er ieder jaar uitwisselingsprojecten plaats waarbij Nederlandse scholieren van de school een week in Tsjechië verblijven en vice versa. In 2008 zijn er echter geen leerlingen uit Tsjechië naar Waddinxveen gekomen.
Gemeentelijke ontwikkelingen: biomassacentrales[bewerken | brontekst bewerken]
De gemeente gaf in juli 2018 groen licht voor plannen om drie biomassacentrales (‘BMC’) met een capaciteit van ieder 14,9 MW in Waddinxveen te laten bouwen.[1][2]
Biomassacentrales halen hun energie uit biomassa. De plannen zijn om lokale biomassa (bermgras, houtsherds, groenteloof en slootvegetatie) te gebruiken voor de energieopwekking. De gemeente ziet graag dat deze BMC’s worden gebouwd. Als argumenten voert zij aan: dat er extra energie en warmte kan worden opgewerkt op een duurzame manier. Warmte door BMC’s wordt gezien als een werkbaar alternatief voor warmte uit aardgas, waarvan de beschikbaarheid terugloopt. Voor de regio waarin zich veel glastuinbouwbedrijven bevinden moet volgens de gemeente een alternatief worden gevonden voor aardgaswarmte. BMC’s zouden dit alternatief bieden.
Onder de bewoners is beperkt draagvlak. Een deel van de bewoners ziet vooral de nadelen (toename fijnstof en verkeersstromen) en hoewel voor één BMC al een vergunning was verleend zijn bewoners een petitie gestart tegen de bouw van alle drie de BMC’s.
Na jaren van procedures en het beperkte draagvlak onder de bevolking heeft het bedrijf dat de 3 centrales zou bouwen, in oktober 2022 aangegeven af te zien van de bouw ervan.
Verkeer en vervoer[bewerken | brontekst bewerken]
Waddinxveen ligt aan verschillende uitvalswegen. Via de N453 en de N207 zijn de A12 en de A20 te bereiken. Binnen Waddinxveen en de provincie Zuid-Holland zijn er plannen voor een provinciale, dan wel gemeentelijke ringweg. Een concreet plan is bijvoorbeeld de Westrandweg. Een Boskoops idee is de hoofdweg door het Gouwebos, ten noorden van Waddinxveen, zodat het Boskoopse centrum en daarmee de monumentale Hefbrug veel minder verkeer richting bijvoorbeeld het ITC-terrein te verwerken krijgt. Vanuit Waddinxveen bestaat hiertegen weerstand, omdat het nut voor het dorp van deze weg als vrij beperkt wordt gezien. Er bestaan plannen voor het aanpassen van de N207 (Henegouwerweg), het doortrekken van de N219 richting de toekomstige Westrandweg en het eventueel verbinden van de Zuidelijke Rondweg met de verlengde N219.
De spoorlijn Gouda - Waddinxveen - Alphen aan den Rijn (enkelspoor) werd in 1934 aangelegd en in 1956 geëlektrificeerd. Waddinxveen heeft sindsdien twee stations en wel Waddinxveen (1934) en Waddinxveen Noord (1973). In 2018 is het derde station geopend ten zuiden van het huidige station Waddinxveen, namelijk station Waddinxveen Triangel. Ook is de plaats te bereiken door middel van de streekbus 175 en de Qliners 382 en 384 van Arriva.
Sport[bewerken | brontekst bewerken]
Waddinxveen telt twee voetbalclubs, te weten CVV Be Fair en ASW (ASW is in 2010 ontstaan uit de fusie van de clubs WSE en VV Waddinxveen). Verder zijn er verenigingen in verscheidene takken van sport, zoals aikido, badminton (Invictus), hockey (HC Waddinxveen), tafeltennis (Kwiek), korfbal (W.K.V. Korbis), atletiek (SC antilope), tennis (TV De Gouwe Smash, TV Be Fair, TV Waddinxveen), basketbal (Bouncers Basketball), turnen (TOOS), volleybal (Timios), waterpolo (Z&PC de Gouwe) en dansen (TOOS, Da Danza). Tot 2017 was er ook een handbalvereniging (Rowah). Ook is er een land-scouting (Sint Victor) en een water-scouting (Klimop) in Waddinxveen. Verder heeft Waddinxveen sinds 1 januari 1974 een reddingsbrigade waar kinderen kunnen leren hoe ze zichzelf en anderen kunnen redden. Aan de noordwest kant van Waddinxveen ligt het van 2000 - 2017 aangelegde Bentwoud. Dit is een natuur- en recreatiegebied van 800 hectare wat zich uitstekend leent voor recreatief of sportief wandelen, (hard)lopen en fietsen. Ook is in dit gebied een golfbaan aanwezig.
Onderwijs[bewerken | brontekst bewerken]
Enkele basisscholen zijn de Dick Brunaschool en de Theo Thijssen (openbare scholen), de PC Prins Willem Alexanderschool, de NH Bethelschool, de NH Rehobothschool, GBS Kleurrijk (voorheen De Leilinde), de Regenboogschool, de CBS TOV (voorheen Koningin Beatrixschool) en de Kardinaal Alfrink School. In Waddinxveen is ook een school voor voortgezet onderwijs, het Coenecoop College. Deze school heeft een vmbo-, havo- en vwo-afdeling. In Boskoop is een locatie waar de onderbouw kan worden gevolgd.
Natuur en recreatie[bewerken | brontekst bewerken]
Binnen de gemeentegrens liggen de volgende natuur- en recreatiegebieden:
- Gouwebos
- Park- en bosgebied
- Voorofsche Polder
- Veenweidegebied van het Zuid-Hollands Landschap
- 't Weegje
- Natuurgebied rondom de gelijknamige veenplas
- Bentwoud
- Bosgebied, het oostelijk deel valt binnnen de gemeente
- Vredenburghzone
- Natuur- en recreatiegebied in ontwikkeling
Cultuur[bewerken | brontekst bewerken]
Monumenten[bewerken | brontekst bewerken]
In de gemeente zijn er een aantal rijksmonumenten, gemeentelijke monumenten en oorlogsmonumenten, zie:
- Lijst van rijksmonumenten in Waddinxveen
- Lijst van gemeentelijke monumenten in Waddinxveen
- Lijst van oorlogsmonumenten in Waddinxveen
Kunst in de openbare ruimte[bewerken | brontekst bewerken]
In de gemeente Waddinxveen zijn diverse beelden, sculpturen en objecten geplaatst in de openbare ruimte, zie:
Speelgoed[bewerken | brontekst bewerken]
Waddinxveen was zo'n 200 jaar lang een centrum voor de speelgoedfabricage. Ruwweg van 1780 tot 1980 werd er houten speelgoed gemaakt: hobbelpaarden, duwpaarden, trekpaardjes, allerlei soorten transportwagens, locomotieven, ophaalbruggen, pakhuizen, poppenmeubilair, tollen en kegels. Het begon als huisnijverheid, later werden er fabrieken gebouwd.
Na de tweede wereldoorlog blijven in Waddinxveen twee belangrijke speelgoedfabrikanten over: Sliedrecht en Okkerse. Vanaf 1940 maakte Okkerse gebruik van het merk ‘Okwa’, een afkorting van Okkerse Waddinxveen. Piet Marée was als ontwerper aan deze fabriek verbonden.[3]
Onderzoek heeft uitgewezen dat houten figuren die zijn aangetroffen op/bij deze voertuigen uit de 19e eeuw, zoals passagiers, conducteurs en honden, vervaardigd werden in Val Gardena (Grödnertal), Italië. Al sinds de 18e eeuw werd speelgoed uit Gröden in heel Europa gedistribueerd.[4][5]
Bekende inwoners[bewerken | brontekst bewerken]
Geboren in Waddinxveen[bewerken | brontekst bewerken]
- Sharon den Adel, zangeres
- Mark van den Akker, radio-dj
- Bert Berghoef, politicus
- Wim Bron, voetballer
- Anne van Gent (1926-2022), politicus
- Roald van Hout, voetballer
- Ton Koops, beeldhouwer
- Jan van Leeuwen, informaticus
- Dora Lindeman, zangeres
- Sanne te Loo, schrijfster van prentenboeken en illustratrice
- Chardine Sloof, biatlete
- Joël Sloof, biatleet
- Luciën Sloof, biatleet
- Mark Vanderloo, model
- Peter Verheul, grafisch ontwerper
- Tjark de Vries, roeier
- Robert Westerholt, gitarist
Overleden in Waddinxveen[bewerken | brontekst bewerken]
- Ad de Jager, politicus en onderwijsdeskundige.
Aangrenzende gemeenten[bewerken | brontekst bewerken]
| Aangrenzende gemeenten | ||||
|---|---|---|---|---|
| Alphen aan den Rijn | Bodegraven-Reeuwijk | |||
|
||||
| Zuidplas | Gouda | |||
Bronnen, noten en/of referenties
|
