Lode Wils
Lodewijk (Lode) Jan Wils (Antwerpen, 18 maart 1929) is een Belgisch historicus en hoogleraar.
Biografie[bewerken | brontekst bewerken]
In 1939 begon Wils zijn humaniora aan het Onze-Lieve-Vrouwcollege in Antwerpen, maar moest in de oorlog overstappen naar het Koninklijk Atheneum Antwerpen. Hij werd lid van de Christelijke Volkspartij en ontplooide activiteiten bij de Antwerpse jongerenafdeling. Van 1945 tot 1951 studeerde hij aan de Katholieke Universiteit Leuven en werd er licentiaat in de geschiedenis en doctor in de rechten. In 1951 werd hij studiemeester in de Koninklijke Athenea van Hasselt en Deurne. In 1954 verdedigde hij een proefschrift over Jan Baptist David en werd zo ook doctor in de geschiedenis. In 1956 richtte hij mee de Vlaamse Volksbeweging op maar bleef er slechts korte tijd actief. Hij woonde ook enkele lezingen bij van de Stichting Lodewijk de Raet.
In 1958 werd hij benoemd tot leraar aan de Koninklijke Athenea van Antwerpen en Hoboken. Van 1959 tot 1965 was hij secretaris van de Antwerpse afdeling van de Katholieke Vlaamse Hogeschooluitbreiding en uitgever van de Verhandelingen van deze vereniging.
Hoogleraar[bewerken | brontekst bewerken]
In 1961 werd hij deeltijds assistent met leeropdracht aan de KU Leuven. In 1965 werd hij voltijds docent aan de pas opgerichte afdeling van de universiteit in Kortrijk en ook de eerste 'rector' aldaar. Na de splitsing van de Leuvense universiteit in 1968 (waar hij een tegenstander van was) kwamen er een lesopdrachten vrij in Leuven waardoor hij aldaar gewoon hoogleraar werd. In 1975 verhuisde hij met zijn gezin (waaronder zijn dochter Kaat Wils) definitief naar Heverlee.
Wils was een opvallende hoogleraar die polemiek niet uit de weg ging. Hij had vastomlijnde meningen over wat een van de hoofdonderwerpen van zijn onderzoek en onderwijs was: de Vlaamse Beweging binnen de Belgische staatsstructuur. Hij verwerpt het Vlaams-nationalisme omdat hun rol in de Vlaamse Beweging nefast en schadelijk is voor het doel zelf dat het nastreefde. Hij veroordeelde het separatisme in scherpe bewoordingen en meende dat de in België bereikte federalisering voldoende ver ging. Het doel, zoals hij het formuleerde, was de natuurlijke ontplooiing van de Vlamingen, naar eigen aard en in de eigen taal, binnen het Belgische kader. Hij leidde een groep historici op die binnen en buiten de universiteit zijn ideeën verder uitdiepten. Zelf bleef hij tot lang na zijn emeritaat een invloedrijke stem die geen blad voor de mond neemt.[1]
In 1970 kwam hij op voor de CVP bij de gemeenteraadsverkiezingen in Kortrijk. Dat jaar werd hij door CVP West-Vlaanderen voorgedragen als lid van de raad van beheer van de Belgische radio en televisie wat hij bleef tot hij in 1979 bestuurder werd van de Katholieke Radio en Televisie Omroep. In 1993 legde hij dit mandaat neer en zegde ook publiekelijk zijn lidmaatschap van het Davidsfonds op vanwege de toenemende anti-Belgische koers (maar bleef wel publiceren bij de uitgeverij van dit cultuurfonds).
Auteur[bewerken | brontekst bewerken]
In 1994 ging hij op emeritaat en brak door als auteur met een boek over de Flamenpolitik tijdens de Eerste Wereldoorlog. Op vraag van Leo en Mia Van Cauwelaert bestudeerde Wils het leven en werk van hun vader Frans Van Cauwelaert. Hij baseerde zich voornamelijk op het omvangrijke archief in het Letterenhuis in Antwerpen. Het resultaat werd een vijfdelige biografie die tussen 1998 en 2009 werd gepubliceerd bij Houtekiet:
- 1998: De Messias van Vlaanderen. Frans van Cauwelaert, 1880-1910
- 2001: Frans van Cauwelaert en de barst in België, 1910-1919
- 2003: Frans van Cauwelaert afgewezen door koning Albert I. Een tijdbom onder België
- 2005: Burgemeester van Cauwelaert, schepper van Nederlandstalig Vlaanderen, 1923-1932
- 2009: Frans van Cauwelaert, triomf, val en wederopstanding, 1932-1961
Deze grondige geschiedenis van de Vlaamse Beweging werd in 2017 in één boek uitgegeven door Uitgeverij Doorbraak: Frans van Cauwelaert. Politieke biografie.
Bibliografie[bewerken | brontekst bewerken]
Wils heeft het grootste deel van zijn gepubliceerde oeuvre gewijd aan de Vlaamse Beweging. Hij bracht daarbij veel nieuwe en soms controversiële inzichten aan. Naast monografieën schreef hij over politiek en maatschappij vanuit historisch perspectief in tijdschriften zoals Kultuurleven, Dietsche Warande en Belfort, Vrijheid en Recht (orgaan van de Christelijke Unie van leraars in het rijksonderwijs), Nova & Vetera (tijdschrift van het katholiek middelbaar onderwijs), de Gids op Maatschappelijk Gebied, Wetenschappelijke Tijdingen, Onze Alma Mater, Ons Erfdeel, De Leiegouw, Belgisch Tijdschrift voor Nieuwste Geschiedenis en Revue du Nord.
- Kanunnik Jan David en de Vlaamse Beweging van zijn tijd, 1957
- De politieke oriëntering van de Vlaamse Beweging 1840-1857, 1959
- De liberale Antwerpse dagbladen, 1857-1864, 1962
- Het ontstaan van de Meetingpartij te Antwerpen en haar invloed op de Belgische politiek, 1963
- De oorsprong van de christen-democratie, 1963
- (red.) De houding van de politieke partijen tegenover de Vlaamse Beweging in de 19de eeuw, 1972
- Flamenpolitik en activisme. De Vlaamse Beweging tegenover België tijdens de Eerste wereldoorlog, 1974
- De Vlaamse Beweging in het kader van de nationale bewegingen, Leuven, Acco, 1977
- (red.) Kopstukken van de Vlaamse Beweging. Jan Van Rijswijck, Adolf Pauwels, Louis Franck, 1978
- Honderd jaar Vlaamse Beweging. Geschiedenis van het Davidsfonds, 3 delen, Leuven, 1987-1989
- The Flemish Movement. A documentary history 1780-1990, 1992
- De koninklijke functie historisch doorgelicht, in: Kultuurleven, 1992
- De geschiedschrijving van het activisme, in: Wetenschappelijke Tijdingen, 1992
- Van Clovis tot Happart. De lange weg van de naties in de Lage Landen, 1992
- (red.) Ethnic groups and language rights, 1993
- Vlaanderen, België, Groot-Nederland. Mythe en geschiedenis, 1994
- De Daensistische Christene Volkspartij, in: Kultuurleven, 1994
- Het koninkrijk België: een vooruitstrevend land : taal speelt relatief laat een rol in de vorming van een nationaal bewustzijn, in: Intermediair, 1994
- Flamenpolitik verscheurde de Vlaamse Beweging : Vlaamsgezinden verlangden naar het België van voor de oorlog, in: Intermediair, 1994
- Joris van Severen: een aristocraat verdwaald in de politiek, Leuven, Davidsfonds, 1994
- Vlaanderen en Wallonië doen aan opbod : Waalse Beweging is reactie op de Vlaamse, die weer op de Waalse reageert, in: Intermediair, het weekblad voor de actieve professional, 1995
- Vlaams-nationalisme en Nieuwe Orde, in: Wetenschappelijke Tijdingen, 1995
- Koning Albert I en het Vlaams minimumprogramma, in: Wetenschappelijke Tijdingen, 1995
- Wil Vlaanderen de weg op van Kroatië ? : Vlaams-nationalisme had ondemocratisch karakter vanaf ontstaan, in: Intermediair, 1995
- Histoire des Nations Belges, 1996
- Anarchie, que ton règne arrive !, in: Kultuurleven, 1996
- Een pleidooi tegen het nationalisme, in: Kultuurleven, 1996
- Het Verenigd Koninkrijk van koning Willem I 1815-1830 en de natievorming, in: Bijdragen en mededelingen betreffende de geschiedenis der Nederlanden, 1997
- Natie en geschiedenis : een gevaarlijke cocktail ?, in: Kultuurleven, 1998
- Flor Grammens, de man van de daad, in: Wetenschappelijke Tijdingen, 1999
- Beproefde samenwerking : katholieken en vrijzinnigen in de Vlaamse beweging, 1860-1914, in: Wetenschappelijke Tijdingen, 1999
- Waarom Vlaanderen Nederlands spreekt, Leuven, Davidsfonds, 2001
- De Belgische Revolutie en de natievorming, in: Wetenschappelijke Tijdingen, 2001
- Geijl en Pirenne, in: Wetenschappelijke Tijdingen, 2001
- Naar de barst in België : over Le grand siècle de la nationalité belge, van Jean Stengers en Eliane Gubin, in: Bijdragen tot de eigentijdse geschiedenis, 2003
- Vanwaar komen de moderne naties ?, in: Wetenschappelijke Tijdingen, 2004
- Wanneer, en in hoever, is de Waalse beweging Waals geworden ?, in: Wetenschappelijke Tijdingen, 2004
- Van Clovis tot Di Rupo. De lange weg van de naties in de Lage Landen, Leuven, uitg. Garant, 2005
- De Groot-Nederlandse beweging, in: Wetenschappelijke Tijdingen, 2005
- Leo Vindevogel en de intrede van de nationalisten in de Oost-Vlaamse Bestendige Deputatie, in: Wetenschappelijke Tijdingen, 2005
- Elias, of Het gevecht met de democratie, in: Wetenschappelijke Tijdingen, 2006
- Het officiële taalgebruik in Vlaanderen in de negentiende eeuw, in: Wetenschappelijke Tijdingen, 2008
- Van de Belgische naar de Vlaamse natie : een geschiedenis van de Vlaamse beweging, Leuven, Acco, 2009, ISBN 9789033474170
- De ideologische barst van België : van Leopold I tot Albert II, in: Wetenschappelijke Tijdingen, 2009
- Onverfranst, onverduitst? Flamenpolitik, activisme, Frontbeweging, Pelckmans, 2014.
- Op zoek naar een natie. Het ontstaan van Vlaanderen binnen België, Polis, 2020.
- Vlaamse beweging, sociale beweging?, Ertsberg, 2023.
Erkenning[bewerken | brontekst bewerken]
- Antwerpse Provinciale Prijs voor geschiedenis en volkskunde
- 1998-2000: Driejaarlijkse Pil-van Gastelprijs voor Geschiedenis voor De Messias van Vlaanderen. Frans van Cauwelaert 1880-1910 en Frans van Cauwelaert en de barst in België 1910-1919
- 2019: Ereteken van de Vlaamse Gemeenschap
Externe link[bewerken | brontekst bewerken]
- Wils, Lode (eigenlijk Lodewijk) door Bart De Wever in de Encyclopedie van de Vlaamse Beweging
Bronnen, noten en/of referenties
|