Makemake
| Makemake | ||||
|---|---|---|---|---|
| ||||
De dwergplaneet Makemake met de maan S/2015 (136472) 1
| ||||
| Symbool | .svg){kind=small}
| |||
| Type | Dwergplaneet | |||
| Datum ontdekking | 31 maart 2005 | |||
| Ontdekt door | Michael Brown | |||
| Vernoemd naar | een god in de mythologie van de Rapa Nui, de bewoners van Paaseiland | |||
| Fysische gegevens | ||||
| Aantal (bekende) manen | 1 | |||
| Diameter | 1430 km | |||
| Massa | 3×1021 kg (0,05% aarde) | |||
| Valversnelling | 0,36 m/s2 | |||
| Rotatietijd | ±6 u | |||
| Albedo | 77% | |||
| Baangegevens | ||||
| Perihelium | 5,77 × 109 km (38 AE) | |||
| Aphelium | 7,89 × 109 km (73 AE) | |||
| Excentriciteit (e) | 0,15802
| |||
| Periode (P) | 309 jaar | |||
| Inclinatie (i) | 28,98°
| |||
| Waarnemingsgegevens | ||||
| Schijnbare helderheid | 16,7 mag | |||
| Afstand tot de zon | 6,83 × 109 km (46 AE) | |||
| Atmosferische gegevens | ||||
| Temperatuur | 30-35 K | |||
| ||||
(136472) Makemake (uitspr. Ma-ke-ma-ke; symbool: )[1] is een dwergplaneet van circa 1430 kilometer diameter in de Kuipergordel, ontdekt op 31 maart 2005 met de Spitzer Space Telescope door het team van Michael Brown. Zijn ontdekking werd bekendgemaakt op 29 juli 2005. De ontdekking van Makemake kwam pas na de ontdekking van andere, zwakkere objecten uit de Kuipergordel.
In 2015 werd haar eerste maan ontdekt door ruimtetelescoop Hubble. Voorlopig draagt deze maan de naam S/2015 (136472) 1.[2]
Naamgeving
[bewerken | brontekst bewerken]Makemakes voorlopige aanduiding was 2005 FY9. Van de ontdekkers had hij de bijnaam Easter bunny (Paashaas) gekregen. De dwergplaneet werd namelijk ontdekt op 31 maart 2005, een dag die in dat jaar net na Pasen viel. In juli 2008 is de naam Makemake en de status van dwergplaneet toegekend; het definitieve catalogusnummer 136472 kreeg hij al wat eerder. De naam is afgeleid van de mythologie van de Rapa Nui, de bewoners van het Paaseiland. Makemake was daarin de schepper van de mensheid.
Kenmerken
[bewerken | brontekst bewerken]Makemake heeft een magnitude (relatieve helderheid) van 16,7, en is daardoor al zichtbaar met een grote amateurtelescoop. Ze is maar net iets minder helder dan Pluto, die een magnitude van 15 heeft. Pluto en Makemake zijn samen de helderste objecten in de Kuipergordel. De diameter is ongeveer 50% tot 75% van die van Pluto, met een equatoriale middellijn van 1430 km en een polaire middellijn van 1502 km[3]. Makemake is van de bekende objecten in de Kuipergordel de derde in grootte, na Eris en Pluto. De grootte is vergelijkbaar met die van Haumea, maar Makemake is iets helderder. Volgens Brown is het oppervlak vergelijkbaar met dat van Pluto.[4]
Het object heeft een omlooptijd rond de zon van 309 jaar en draait in ongeveer 6 uur om zijn as. De baan is enigszins excentrisch en geïnclineerd.
Analyse van het spectrum van het door Makemake gereflecteerde zonlicht laat zien dat het oppervlak grotendeels maar niet geheel uit methaanijs bestaat. De overige bestanddelen zijn mogelijk stikstofijs, koolmonoxideijs en het edelgas argon.[5]
Geen atmosfeer
[bewerken | brontekst bewerken]Dat deze dwergplaneet geen atmosfeer heeft is ontdekt op 22 november 2012. Dit is opmerkelijk aangezien de soortgelijke dwergplaneet Pluto wel over een atmosfeer beschikt. Een onderzoeksteam onder leiding van José Luis Ortiz (Instituto de Astrofísica de Andalucía, CSIC, Spanje), combineerde waarnemingen van drie telescopen van de ESO-sterrenwachten in Chili met de gegevens van kleine telescopen in het zuiden van Amerika om Makemake te observeren tijdens een overgang voorlangs een kleine verre ster. Het licht van deze ster 'verdween' en 'verscheen' zeer abrupt. Als Makemake over een atmosfeer zou beschikken, zou de ster geleidelijker 'uitdoven' als ze ervoor schoof, als gevolg van de verstrooiing van licht door deeltjes in de atmosfeer. Ortiz concludeerde hieruit dat de dwergplaneet geen atmosfeer van betekenis heeft.
Externe links
[bewerken | brontekst bewerken]- (en) (136472) Makemake in de JPL Small-Body Database
- (en) MPEC listing for 2005 FY9
- ↑ JPL/NASA, What is a Dwarf Planet?. Jet Propulsion Laboratory (22 april 2015). Gearchiveerd op 22 januari 2022. Geraadpleegd op 19 januari 2022.
- ↑ Hubble ontdekt nieuw maantje vlakbij Pluto. Gearchiveerd op 25 december 2019.
- ↑ (nl) Dwergplaneet Makemake heeft geen atmosfeer. ESO (21 november 2012). Geraadpleegd op 22 november 2012.
- ↑ (en) www.gps.caltech.edu (blog van Brown)
- ↑ (en) The Astronomical Journal, 133:526Y530, 2007 februari
· 
· 
