Marieke Lucas Rijneveld
| Marieke Lucas Rijneveld | ||||
|---|---|---|---|---|
| ||||
Rijneveld in 2022
| ||||
| Algemene informatie | ||||
| Volledige naam | Marieke Lucas Rijneveld | |||
| Geboren | 20 april 1991 | |||
| Geboorteplaats | Nieuwendijk | |||
| Land |  Nederland
| |||
| Beroep | schrijver, dichter | |||
| Werk | ||||
| Jaren actief | 2015-heden | |||
| Bekende werken | Kalfsvlies De avond is ongemak | |||
| Uitgeverij | Atlas Contact | |||
| Onderscheidingen | C. Buddingh'-prijs ANV Debutantenprijs Ida Gerhardt Poëzieprijs International Booker Prize | |||
| Website | ||||
| ||||
Marieke Lucas Rijneveld (geboren als Marieke Rijneveld, Nieuwendijk, 20 april 1991) is een Nederlandse schrijver en dichter. Als eerste Nederlandse schrijver won Rijneveld (samen met vertaalster Michele Hutchison) met het in het Engels vertaalde boek De avond is ongemak / The Discomfort of Evening in 2020 de International Booker Prize.[1]
Levensloop en werk[bewerken | brontekst bewerken]
Rijneveld groeide op in een gereformeerd boerengezin. Op negentienjarige leeftijd verhuisde Rijneveld naar Utrecht, studeerde daar een jaar Nederlands aan de docentenopleiding[2] en volgde vervolgens een opleiding aan de Schrijversvakschool in Amsterdam. Het werk van Rijneveld werd gepubliceerd in onder andere de VPRO Gids, De Revisor (in 2015-2016 was Rijneveld redacteur van het tijdschrift), Het liegend konijn, De Gids en Hollands Maandblad.
Rijneveld ontving de Hollands Maandblad Aanmoedigingsbeurs en het C.C.S. Crone-stipendium 2015. In juni 2015 verscheen de dichtbundel Kalfsvlies, die werd bekroond met de C. Buddingh'-prijs 2016 voor het beste poëziedebuut van het jaar.[3] Door de Volkskrant werd Rijneveld uitgeroepen tot literair talent van 2016.[4]
In 2018 verscheen de roman De avond is ongemak, die in de loop van het jaar een bestseller werd. Rijnevelds thematiek in dat boek is naar eigen zeggen beïnvloed door die van Jan Wolkers.[5][6][7] De Engelstalige uitgave door literair vertaler Michele Hutchison, The Discomfort of Evening, won op 26 augustus 2020 de International Booker Prize 2020.[8][9][10]
Fantoommerrie, de tweede dichtbundel, verscheen in februari 2019 en won de Ida Gerhardt Poëzieprijs 2020. In november 2020 verscheen de tweede roman Mijn lieve gunsteling, die in februari 2021 werd opgenomen op de longlist voor de Libris Literatuur Prijs.[11]
Rijneveld werkt twee dagen in de week op een melkveebedrijf.[12]
Een opdracht van Uitgeverij Meulenhoff om werk van de Amerikaanse dichteres Amanda Gorman uit het Engels te vertalen gaf Rijneveld eind februari 2021 terug, nadat op sociale media en in de Volkskrant[13] kritiek was geleverd op de keuze van Meulenhoff en Gorman voor een persoon met een blanke huidskleur waardoor er te weinig affiniteit werd verwacht met poëzie uit de afro-amerikaanse gemeenschap.[14] Ook het veronderstelde gebrek aan ervaring met spoken word-literatuur speelde een rol.[15] De kwestie leidde tot veel discussie en commentaren, waarop Rijneveld reageerde met het gedicht Alles bewoonbaar (Everything inhabitable).[16] Het gedicht werd in vertaling ook gepubliceerd in The Guardian en Frankfurter Allgemeine Zeitung.
De Vlaamse regisseur Ivo van Hove werkt eind 2021 aan een toneelbewerking van Rijnevelds boek Mijn lieve gunsteling. Het Internationaal Theater Amsterdam zal de opvoering voor zijn rekening nemen. Van Hove zegt in dit verband: Rijneveld behoort tot de schrijvers die het persoonlijke voor iedereen toegankelijk weten te maken. Rijneveld tracht de monoloog van de protagonist om te vormen tot een dialoog met inbreng van meerdere personages met behoud van de "meanderende" zinnen.[17]
In september 2021 maakte het CPNB bekend dat Rijneveld het boekenweekessay voor de Boekenweek van 2022 zal gaan schrijven.[18]
In zijn kersttoespraak 2022 haalde koning Willem-Alexander de laatste regels van het gedicht Alles bewoonbaar van Rijneveld aan. De koning noemde het gedicht een combinatie van inlevingsvermogen, hoop en geloof in onze toekomst samen.
Lucas[bewerken | brontekst bewerken]
Rijneveld wilde in groep drie van de basisschool graag een jongetje zijn en verzon toen Lucas, een fantasievriendje. Eenmaal op de middelbare school werd Rijneveld gepest vanwege een jongensachtig voorkomen en paste zich aan. Toen Rijneveld negentien jaar was, kwam dat jongensachtige terug; in 2010[19] voegde Rijneveld de naam Lucas toe als tweede voornaam. Twee citaten uit interviews over dit thema in 2018:
- "Ik voel me zowel jongen als meisje, een tussenmens."[12]
- "Het is niet zo dat ik denk Ik ben een jongen, meer dat ik me iets er tussenin voel. Ik neig meer naar het jongensachtige."[7]
Rijneveld vindt het jammer dat er in het Nederlands nog geen voornaamwoord is voor non-binaire mensen. Rijneveld gaf er enige tijd de voorkeur aan om in het Engels met het genderneutrale persoonlijk voornaamwoord 'they' aangeduid te worden.[20] Omdat er geen beter woord is koos Rijneveld ervoor om zich in het Nederlands te laten aanduiden met 'zij'.[21] Later, in januari 2022, liet Rijneveld weten zowel in het Engels als het Nederlands de mannelijke voornaamwoorden te verkiezen ('he'/'him' en 'hij'/'hem').[22][23][24]
Publicaties[bewerken | brontekst bewerken]
| Bibliografie | ||||
| Jaar | Titel | Uitgeverij | ISBN | Opmerkingen |
|---|---|---|---|---|
| 2015 | Kalfsvlies | Atlas Contact, Amsterdam | ISBN 9789025444105 | Dichtbundel |
| 2018 | De avond is ongemak | Atlas Contact | ISBN 9789025444112 | Roman |
| 2019 | Fantoommerrie | Atlas Contact | ISBN 9789025453459 | Dichtbundel |
| 2020 | Mijn lieve gunsteling | Atlas Contact | ISBN 9789025470142 | Roman |
| 2022 | Komijnsplitsers | Atlas Contact | ISBN 9789025471200 | Dichtbundel |
| 2022 | Het warmtefort | Stichting CPNB | ISBN 9789059658837 | Boekenweekessay |
Prijzen[bewerken | brontekst bewerken]
- 2012 - El Hizjra Literatuurprijs voor proza
- 2015 - C.C.S. Crone Stipendium
- 2016 - C. Buddingh'-prijs
- 2019 - ANV Debutantenprijs
- 2020 - Peter van Straaten Psychologieprijs voor De avond is ongemak. Samen met Esther Gerritsen en Yvonne Keuls.[25]
- 2020 - Ida Gerhardt Poëzieprijs voor Fantoommerrie[26]
- 2020 - International Booker Prize voor The Discomfort of Evening
- 2021 - Tzumprijs voor de beste literaire zin[27]
- 2021 - F. Bordewijk-prijs voor Mijn lieve Gunsteling
- 2022 - Prijs de Boon voor fictie en non-fictie
- Nominaties
- 2018 - Nominatie Libris Literatuur Prijs voor De avond is ongemak
- 2020 - Nominatie Herman de Coninckprijs voor Fantoommerrie
- 2021 - Nominatie Shortlist Libris Literatuur Prijs voor Mijn lieve Gunsteling
- 2022 - Nominatie de Boon voor fictie- en non-fictie voor Mijn lieve Gunsteling
Bestseller 60[bewerken | brontekst bewerken]
| Boeken met noteringen in de Nederlandse Bestseller 60 | Datum van verschijnen |
Datum van binnenkomst |
Hoogste positie |
Aantal weken |
Opmerkingen |
|---|---|---|---|---|---|
| De avond is ongemak | 2018 | 14-02-2018 | 1(3wk) | 52 | |
| Mijn lieve gunsteling | 2020 | 11-11-2020 | 5 | 21* | |
| Komijnsplitsers | 2022 | 26-01-2022 | 3 | 12 | |
| Het warmtefort | 2022 | 13-04-2022 | 1(3wk) | 6 | Boekenweekessay |
Bronnen, noten en/of referenties
|
. 