Pityusenhagedis
| Pityusenhagedis IUCN-status: Gevoelig[1] (2008) | |||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| |||||||||||||||||
| Koppeltje, mannetje boven | |||||||||||||||||
| Taxonomische indeling | |||||||||||||||||
| |||||||||||||||||
| Soort | |||||||||||||||||
| Podarcis pityusensis Bosca, 1883 | |||||||||||||||||
Afbeeldingen op  Wikimedia Commons
| |||||||||||||||||
Pityusenhagedis op  Wikispecies
| |||||||||||||||||
| |||||||||||||||||
De pityusenhagedis[2] (Podarcis pityusensis) is een hagedis uit de familie echte hagedissen (Lacertidae).
Uiterlijke kenmerken[bewerken | brontekst bewerken]
De pityusenhagedis kan ongeveer twintig centimeter lang worden inclusief de staart die anderhalf keer zo lang is als het lichaam. De hagedis heeft een slanke lichaamsbouw, lange tenen en een vrij stompe kop. Er zijn twee kleurvariaties: die van Formentera en die van Ibiza.[3] Op Mallorca komen beide varianten voor, maar zijn daar geïntroduceerd, zie onder verspreiding. De Formentera-variant heeft een witte of groene basiskleur met donkerbruine tot zwarte dunne vlekkenrijen op de rug en flanken. In de paartijd kleuren de dieren jade-groen en oranje op de buik en keel, met name de mannetjes. De Ibiza-variant heeft een beige of geelbruine tot bruine rug, en roodbruine flanken. Ze kunnen 6 jaar oud worden.
Levenswijze[bewerken | brontekst bewerken]
Het voedsel bestaat uit insecten en andere ongewervelden maar ook plantaardige delen worden gegeten.Omdat de hagedis naar voedsel zoekt en gevoerd kan worden met fruit is het een bezienswaardigheid op veel eilanden.[3]
De vrouwtjes zetten eieren af, dit zijn er een tot vier per legsel. De eieren worden afgezet in holletjes of onder stenen.
Verspreiding en habitat[bewerken | brontekst bewerken]
De hagedis leeft in het westelijke deel van de Balearen, de Pityusen genaamd en alleen op Ibiza en Formentera en enkele kleine omliggende eilandjes.[4] De hagedis is geïntroduceerd op Mallorca en is hier waarschijnlijk drie eeuwen geleden door smokkelaars meegebracht. De pityusenhagedis is een typische muurhagedis die op muren en rotswanden klimt en komt ook voor in door de mens aangepaste omgevingen zoals agrarische gebieden, stortplaatsen en tuinen. De hagedis leeft in het grootste deel van zijn areaal in onherbergzame gebieden, zoals rotseilanden langs de kust waar geen planten groeien.[3]
Beschermingsstatus[bewerken | brontekst bewerken]
Door de internationale natuurbeschermingsorganisatie IUCN is de beschermingsstatus 'gevoelig' toegewezen (Near Threatened of NT).[5]
Naam en indeling[bewerken | brontekst bewerken]
Deze soort wordt soms ook wel Ibiza(muur)hagedis genoemd, een verbastering uit het Engels. De soort werd voor het eerst wetenschappelijk beschreven door Eduardo Boscá y Casanoves in 1883. Oorspronkelijk werd de naam Lacerta muralis var. pityusensis gebruikt.
De pityusenhagedis is nauw verwant aan de balearenhagedis (Podarcis lilfordi), die veel uiterlijke overeenkomsten vertoont. Ook wat betreft de levenswijze delen beide soorten bepaalde kenmerken zoals het deels plantaardige menu, wat ongebruikelijk is voor echte hagedissen.
Doordat de pityusenhagedis twee kleurvariaties kent die verspreid voorkomen onder de verschillende ondersoorten, gaan er stemmen op om deze soort te verdelen herverdelen in twee nieuwe soorten: de Formentera- en de Eivissa-variant. Eivissa is de lokale naam voor Ibiza. Er zijn 24 ondersoorten die voornamelijk verschillen in verspreidingsgebied;[4]
.
Externe links[bewerken | brontekst bewerken]
- (en) – Cold-Blooded Cannibals: Extreme Adaptations to Island Life, een korte documentaire over de pityusenhagedis.
- (de) – Archief van afbeeldingen en video's van de pityusenhagedis
- (en) – Enkele afbeeldingen van de pityusenhagedis.
Bronvermelding[bewerken | brontekst bewerken]
| Bronnen, noten en/of referenties
Referenties
Bronnen
|