Poeldijk
Plaats in Nederland 
| |||
|---|---|---|---|
  | |||
| Situering | |||
| Provincie |  Zuid-Holland
| ||
| Gemeente |  Westland
| ||
| Coördinaten | 52° 2′ NB, 4° 13′ OL | ||
| Algemeen | |||
| Oppervlakte | 1,52 km² | ||
| Inwoners (2021-01-01) |
7.110[1] (4.678 inw./km²) | ||
| Overig | |||
| Postcode | 2685 | ||
| Woonplaatscode | 2661 | ||
| Detailkaart | |||
| |||
| Poeldijk binnen de gemeente Westland | |||
| |||
Poeldijk (Westlands: Duh Poeluk) is een kerkdorp in de voormalige gemeente Monster, in de huidige gemeente Westland. Poeldijk heeft ongeveer 7.110 inwoners (1 januari 2021) en ligt grofweg tussen Monster, Honselersdijk, Wateringen en Den Haag in.
Geschiedenis[bewerken | brontekst bewerken]
Poeldijk is ontstaan langs de noordelijke dijk van de Gantel rond het jaar 1000. De naam komt van het water dat ontstond achter de dam nadat de Gantel was afgedamd. Het dorp bestond uit een verzameling boerderijen langs de dijk en in de dertiende eeuw kreeg het een eigen kapel. De oudste vermelding van de naam 'Poeldiic' stamt uit 1280. Het gebied hoorde bij de heerlijkheid Monster en viel onder de parochie van Monster.[2] Begin zeventiende eeuw werd langs de Wateringseweg het landhuis Torenzicht gebouwd.
Het gebied bestaat uit veen, wat een vruchtbare bodem is voor de tuinbouw. Vanaf de achttiende eeuw werd er tuinbouw en later glastuinbouw bedreven. Nadat rond 1897 verwarmde kassen waren geïntroduceerd groeide Poeldijk uit tot een centrum van druiventeelt. In Poeldijk staat sinds 1930 een standbeeld ter nagedachtenis van Franciscus Verburch, waarvan lang gedacht is dat hij de grondlegger was van de Westlandse druiventeelt. Hier is echter geen bewijs voor. Het standbeeld werd gemaakt door August Falise. Pastoor Verburch bediende een schuilkerk in Poeldijk en vandaaruit ook andere dorpen in de omgeving.[3]
De rooms-katholieke Sint-Bartolomeüskerk wordt ook wel de 'kathedraal van het Westland' genoemd. Deze forse laat-neogotische kruisbasiliek verrees in 1924-1926 naar een uit 1913 daterend ontwerp van architect Nicolaas Molenaar sr. De kerk verving een voorganger uit 1849-1850.
In 1883 werd Poeldijk voor het eerst per spoor bereikbaar. De Westlandsche Stoomtramweg Maatschappij ging rijden tussen Loosduinen en Poeldijk, en vandaar naar Naaldwijk of s-Gravezande. In 1905 volgt verlenging van s-Gravezande naar Hoek van Holland, en in 1912 van Naaldwijk naar Delft / Maassluis. De later opgerichte veiling krijgt ook een spooraansluiting. In 1965 sloot de lijn richting s-Gravezande, en in 1968 de lijn Loosduinen-Naaldwijk-Delft. Het fietspad naast de Nieuweweg ligt op de oude trambaan.[4]
Het dorp[bewerken | brontekst bewerken]
Poeldijk lag in een streek dat in lang vervlogen tijden door de Caninefaten werd bewoond en later Delfland en Westland zou gaan heten. Het is daar in de loop der eeuwen uit een paar boerderijen ontstaan, tussen een poelengebied en het kleine riviertje de Gantel. Het werd door een netwerk van sloten en vaarten omringd, waarover sinds mensenheugenis de schuiten voeren om groente en fruit naar de veiling te brengen. Daar woonden de tuinders, molenaars en boeren, met een hechte verbondenheid met het land en een diepgeworteld geloof in God. Daar was het ook, waar wij ‘s zomers visten en in de winter leerden schaatsen. Het was een goed katholiek dorp met vrome en diepgelovige mensen, die trouw naar de kerk gingen. Op iedere zondagmorgen waren er drie missen, waarbij de kerk afgeladen vol was en vooral de dienst met drie heren, die door het landelijk bekende Westlands mannenkoor feestelijk werd opgeluisterd. De preek kon belerend zijn en soms erg lang duren, vooral toen meneer pastoor wat ouder werd en halverwege zijn preek steeds weer van voren af aan begon en door de koster van de preekstoel moest worden afgehaald.
De kerk[bewerken | brontekst bewerken]
De kerk met zijn meer dan zeventig meter hoge toren werd de kathedraal van het Westland genoemd en was de trots van onze streek. En niet zonder reden, want iedere steen ervan was met eigen kracht en zweet en tranen opgebracht. De talrijke gepolychromeerde beelden en rijke wandschilderingen dwongen bij iedereen de nodige eerbied af. Wanneer de klokken één keer per jaar op het middernachtelijk uur in de Kerstnacht allemaal tegelijk feestelijk beierden, sprongen de harten van de mensen op en gingen zij zielsgelukkig ter kerke. Omdat het uurwerk tot in de wijde omtrek zichtbaar was en je de slagen van de klok op ieder vast kwartier kon horen, werd de indeling van de dag voor de mensen grotendeels door de kerk bepaald. Zo ging het leven voort, met alle kerkelijke feestdagen, op zijn tijd een processie en af en toe de intocht van een nieuwe priester. Dat zou nog eeuwen zo blijven, ware het niet dat de beeldenstorm van de jaren zestig ook daar zijn vernietigende werk heeft verricht.
Ons huis[bewerken | brontekst bewerken]
We woonden in een huis met een eendje boven de deur, dat tijdens de oorlog was gebouwd. We keken uit op een kolenloods waarachter een smal spoorlijntje, waarover de producten naar de stad werden gebracht. Aan het einde van de straat stond een hoge rij populieren, die bij weer en wind dreigend heen en weer deinden, en een paar stappen verder een loodkleurig standbeeld van meneer pastoor, die de druiventeelt in de streek op gang had gebracht. Daarachter lag het veilinggebouw met zijn loodsen, waar wij van lege kratten hutten bouwden, zolang we daar niet werden weggejaagd. Achter ons huis lag een grote moestuin van wel honderd meter diep, die door een sloot van een tuinderij werd afgescheiden. Daar vingen we goudkevertjes en vlinders in de zomer en werden de jonge katjes verdronken, als er weer een nieuw nest geboren was, totdat die moestuin in de jaren vijftig werd onteigend omdat daar nieuwe huizen werden gebouwd.
(Uit: Simon Koene. De geschiedenis van mijn jeugd)
Veiling Westland[bewerken | brontekst bewerken]
Veiling Westland, ooit de grootste groenteveiling ter wereld, was gevestigd in Poeldijk, maar is inmiddels gesloten. Het veilinggebouw van de oude Groentenveiling van Poeldijk, die opging in Veiling Westland uit 1929, werd in zakelijk-expressionistische stijl ontworpen door architect Egbert Reitsma en is een rijksmonument. Op het voormalige veilingterrein, inmiddels het ABC-terrein, zijn veel bedrijven gevestigd die actief zijn in de groente- en fruithandel en aanverwante ondernemingen zoals verpakkings- en transportbedrijven.
Tot 2004 was Poeldijk onderdeel van de gemeente Monster en daarna van de gemeente Westland.
Geboren in Poeldijk[bewerken | brontekst bewerken]
- Leon Herckenrath (gedoopt 6 mei 1800 - 12 september 1861), zakenman en later burgemeester van Monster.
- Simon Koene (30 maart 1946), als beeldend kunstenaar een van de belangrijkste etsers van Nederland en schrijver van het boek 'De Tekenles' uit 2023. Koene werd geboren in een groot gezin van elf kinderen in de Julianastraat op nummer 29. Van 1979 tot 2011 was hij docent aan de Koninklijke Academie voor Beeldende Kunsten in Den Haag. Zijn gehele etsoeuvre bevindt zich in de collectie van het Rijksmuseum.
- Leo Duyndam (2 januari 1948 - 26 juli 1990), Nederlands wielrenner
- Hidde de Brabander (1980), patissier en televisiekok
- Stefan Huisman (22 december 1983), voetballer
- Mandy Mulder (3 augustus 1987), zeilster, winnares zilveren medaille op de Zomerspelen van Beijing.
- Tessa van Zijl (5 april 1996), handbalster
- Lennard Hofstede (29 december 1994), wielrenner
Afbeeldingen[bewerken | brontekst bewerken]
-
Sint-Bartolomeüskerk aan de Gantel
-
Standbeeld van Franciscus Verburch (in carnavalstijd)
-
Verkeersbord en kassen
-
Kassen aan de Wateringseweg
.jpg)
Zie ook[bewerken | brontekst bewerken]
Bronnen, noten en/of referenties
|
· 
· 