Pavel Vranický

Pavel Vranický
Pavel Vranický
Algemene informatie
Volledige naam	Pavel Vranický
Bijnaam	Paul Wranitzky; Pavel Vranitzký
Geboren	30 december 1756
Geboorteplaats	Nová Říše
Overleden	26 september 1808
Overlijdensplaats	Wenen
Land	Tsjechië
Werk
Genre(s)	symfonische muziek, opera
Beroep	componist, dirigent, violist
Instrument(en)	viool
(en) AllMusic-profiel (en) Discogs-profiel (en) MusicBrainz-profiel
Portaal    Muziek

Pavel Vranický (ook: Pavel Vranitzký en ook: Paul Wranitzky) (Nová Říše (Duits: Neureich), bij Telč in Moravië, 30 december 1756 – Wenen, 26 september 1808) was een Tsjechisch componist, dirigent en violist. Hij is de broer van de componist Antonín Vranický.

Levensloop

Vranický was eigenlijk voorbestemd voor een theologisch beroep, omdat hij zijn basisopleiding in het gymnasium van de Jezuïeten in Jihlavy kreeg waar hij ook les kreeg voor viool, orgel en zang. Van 1770 tot 1772 studeerde hij taalkunde, retoriek, poëzie en Latijn en vanaf 1772 aan de universiteit van Olomouc filosofie later ook theologie en geneeskunde. Hij vertrok naar Wenen en evenals andere Tsjechische componisten werd in de hoofdstad van het toenmalige keizerrijk Oostenrijk-Hongarije zijn naam op Duits veranderd in Vranitzký of Paul Wranitzky, soms ook Wranizky of Wranizki. In Wenen studeerde hij verder bij de componist en kapelmeester van het hof van Zweden Johann Martin Kraus, die in 1783 te gast was in Wenen.

Vranický speelde in het muziekleven van Wenen een prominente rol. Sinds 1784 als muzikale directeur voor Vorst Johann Baptist Esterházy en vanaf 1785 directeur van het nieuw opgerichte orkest van het Kärtnerthortheater in Wenen was de componist met Wolfgang Amadeus Mozart, Joseph Haydn en Ludwig van Beethoven bevriend. Bijvoorbeeld bestond Joseph Haydn erop, dat Vranický in 1799 en 1800 uitvoeringen van zijn werk Schöpfung dirigeerde. Ook Ludwig van Beethoven was van de dirigeer vakmanschap van Vranický overtuigd, omdat ook hij erop bestond, dat Vranitzký de première van zijn eerste symfonie zal dirigeren. Vranický was ook secretaris van de Gesellschaft der Musikkünstler in Wenen en was in deze functie mede-initiator van de sociale hulpfonds Unterstützender Verein für Witwen und Weisen von Musikkünstlern.

Evenals Wolfgang Amadeus Mozart was Vranický lid van de Vrijmetselaar loge "Zur gekrönten Hoffnung" in Wenen.

Als componist heeft hij een aanzienlijk oeuvre met tien opera's, 51 symfonieën, 56 strijkkwarteten (soms zijn er zelfs 73 vermeld) en een groot aantal andere werken voor orkest, harmonieorkest en kamermuziek. Zijn opera Oberon uit 1789 was destijds een zeer populair werk en geïnspireerde de bekende Oostenrijkse dichter Emanuel Schikaneder (eigentlijk: Johann Joseph Schickeneder) tot het schrijven van "Die Zauberflöte" in het midden van de 1790er jaren. Hij was ook geacht aan het hof en zo schreef hij de Krönungs Symphonie für Franz II. in 1792.

Composities

Werken voor orkest

• 1792 Krönungs Symphonie für Franz II.
• 1797 Grande sinfonie caractéristique pour la paix avec la République française en do-mineur, voor piano, en strijkers, op. 31
• Concert D-groot, voor fluit en orkest
• Concert C-groot, voor cello en orkest, op. 27
• Concert C-groot, voor fluit, hobo en orkest, op. 39
• Ouverture C-groot
• Symfonie - A Magyar Nemzet Öröme, op. 2
• Symfonie in C groot, op. 11
  1. Adagio maestoso. Vivace assai
  2. Larghetto con moto. Affetuoso
  3. Finale. Allegro
• Symfonie D groot, op. 16 no. 3
• Sinfonie "La Chasse" D groot, op. 25
• Symfonie in D groot, op. 36
  1. Adagio. Allegro molto
  2. Russe. Allegretto
  3. Polonese
  4. Finale. Largo. Rondo. Allegro
• Symfonie in D groot, op. 52
  1. Adagio maestoso. Allegro molto
  2. Adagio
  3. Menuetto
  4. Finale. Vivace assai
• Symfonie in D-groot, op. 58
• Symfonie in c-klein, zonder opus-nummer
  1. Grave. Allegro assai
  2. Adagio
  3. Allegretto
  4. Presto

Muziektheater

Opera

Voltooid in	titel	aktes	première	libretto
1789	Oberon, König der Elfen	3 bedrijven	7 november 1789, Wenen, Wiedner Theater	Friederike Sophie Seyler naar Christoph Martin Wieland, bewerkt van Karl Ludwig Giesecke
1790-1791	Der dreifache Liebhaber / L'Armant de trois jeunes filles		3 februari 1791, Berlijn, Koninklijk Theater	spoorloos verdwenen
1792	Rudolph von Felseck of: Die Schwarzthaler Mühle, ook bekend als La Tempestà	spoorloos verdwenen	6 oktober 1792, Wenen, Burgtheater	Josef Korompay
1793	Merkur, der Heiratstifter (of: "Der Geiz im Geldkasten")	2 bedrijven	21 februari 1793, Wenen, Theater in der Leopoldstadt
1793	Die Post-Station	2 bedrijven	1793, Wenen	S. F. Küstner
1794-1795	Das Maroccanische Reich		vermoedelijk Wenen
1795	Die gute Mutter	2 bedrijven	11 mei 1795, Wenen, Kärtnerthortheater	Johann Baptist von Alxinger
na 1796	Medea		na 1796, Wenen	Joachim Perinet?
1798	Johanna von Montfaucon	5 bedrijven	25 januari 1799, Wenen, Kärtnerthortheater	August von Kotzebue
1799	Der Schreiner	1 akte	18 juli 1799, Wenen, Kärtnerthortheater	August von Kotzebue
1804	Das Picknick der Götter	2 bedrijven	12 februari 1804, Wenen, Schloss Schönbrunn
1804	Das Mitgefühl	1 akte	21 april 1804, Wenen, Kärtnerthortheater	Georg Friedrich Treitschke
1805	Die Erkenntlichkeit met betrekking op de opera "Azémia" ou "Les Sauvages" van Nicolas-Marie Dalayrac		22 juli 1805, Wenen, Kärtnerthortheater	Sébastian Gallet

Operette

Voltooid in	titel	aktes	première	libretto
1791	Walmir und Gertraud of Man kann es ja probieren	3 bedrijven	1791 (vermoedelijk in) Wenen	Johann Benjamin Michaelis
1793-1794	Das Fest der Lazaronen	2 bedrijven	4 februari 1794, Wenen, Theater in der Leopoldstadt	Joachim Perinet

Balletten

Voltooid in	titel	aktes	première	libretto	choreografie
1794	Die Weinlese of: La vendemmia of: Les Vendanges		16 oktober 1794, Wenen, Hoftheater	Antonio Muzzarelli
1795	Zephir und Flora		5 september 1795, Wenen, Hoftheater
1796	Das Waldmädchen of: La selvaggia		23 september 1796, Wenen, Kärtnerthortheater	Giuseppe Traffieri
1797	Cyrus und Tomyris
1797	Die Luftfahrer	spoorloos verdwenen	23 februari 1797 Wenen, Hoftheater	Giuseppe Traffieri
om 1800	Zemire und Azor			Francesco Clerico naar Jéan François Marmontel?
1800	Die Waise der Berghöhle of: Der Zauber der beiden Bildnisse (samen met: T. Weigl jr.)	3 bedrijven	14 maart 1800, Wenen, Burgtheater	Francesco Clerico
1801	Das Urteil des Paris	2 bedrijven	13 juli 1801, Wenen, Hoftheater	Gaetano Gioja
1803-1804	Der Raub der Sabinerinnen of: L'Enlèvement des Sabines	5 bedrijven	20 maart 1804, Wenen, Hoftheater	Sébastian Gallet
1804-1805	Zufriedenheit mehr als Reichtum of: Der Tyroler Jahrmarkt (samen met: T. Weigl jr. en Michael Umlauff [1781-1842])		23 februari 1805, Wenen, Hoftheater	Sébastian Gallet
1806	Zelina und Gorano of: Die Morlakenhochzeit	2 aktes	19 april 1806, Wenen, Hoftheater	Gaetano Gioja
	Das listige Bauernmädchen
	Die geraubte und wiedereroberte Braut
	L'amore paterno

Toneelmuziek

• 1795 Rollas Tod - tekst: August von Kotzebue
• Achmet und Zenide - tekst: August Wilhelm Iffland
• Die Dienstpflicht
• Die Rache
• Jolantha
• Siri-Brahe

Kamermuziek

• 1787 Zes Kwartetten, op. 4
• 1791 Strijkkwartet no. 27 in Bes-groot, op. 15 no. 3
• 1793 Strijkkwartet in Si bemol majeur, op. 16 no. 1
• 1793 Strijkkwartet in Mi bemol majeur, op. 16 no. 2
• 1793 Strijkkwartet in Ré majeur, op. 16 no. 3
• 1793 Strijkkwartet in Fa majeur, op. 16 no. 4
• 1793 Strijkkwartet in Do majeur, op. 16 no. 5
• 1793 Strijkkwartet in Ré mineur, op. 16 no. 6
• 1798-1799 Drie duos concertants, voor twee fluiten
• Kwartet in G-groot, voor fluit, viool, altviool en cello, op. 28 no. 1
• Kwartet in C-groot, voor fluit, viool, altviool en cello, op. 28 no. 2
• Kwartet in a-klein, voor fluit, viool, altviool en cello, op. 28 no. 3
• Partita in Es groot, voor blazers
• Piano Trio in G groot
• Sextet no. 3 in Es groot, voor fluit, hobo en strijkkwartet
• Sextet no. 4 in C groot, voor fluit, hobo en strijkkwartet
• Sextet no. 6 in d klein, voor fluit, hobo en strijkkwartet
• Strijkkwartet in Do-majeur, op. 23 no. 1
• Strijkkwartet in ré mineur, op. 23 no. 2
• Strijkkwartet in Mi bemol majeur, op. 23 no. 4
• Strijkkwartet in Sol majeur "Koning van Pruisen", op. 23 no. 5
• Strijkkwartet in Fa majeur, op. 23 no. 6
• Strijkkwartet, op. 32 no. 1
• Strijkkwartet, op. 32 no. 2
• Strijkkwartet, op. 32 no. 3
• Strijkkwartet, op. 32 no. 4
• Strijkkwartet, op. 32 no. 5
• Strijkkwartet, op. 32 no. 6
• Hobotrio C-groot

Werken voor koor

• Kanony, voor kinderkoor
  1. Co je slyset ve vzduchu (Wat jij hoort in de lucht)
  2. Jak sladka to melodie (Hoe aantrekkelijk is de melodie)
  3. Krasne se to posloucha (Mooi om te horen)
  4. Toto jsou kanony (Dit zijn canons)

Externe link

• (en) Biografie