Kars (stad): verschil tussen versies
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
Versie 38594445 van RomaineBot (overleg) teruggeplaatst. |
|||
| Regel 1: | Regel 1: | ||
{{wiu|1=|2=2013|3=12|4=08}} |
|||
{{Infobox plaats in Turkije |
{{Infobox plaats in Turkije |
||
| land = Turkije |
| land = Turkije |
||
| Regel 13: | Regel 12: | ||
| image = Kars Panorama.JPG |
| image = Kars Panorama.JPG |
||
| caption = Panorama van Kars |
| caption = Panorama van Kars |
||
| image1 = Kars |
| image1 = Kars kalesi.jpg |
||
| caption1 = Citadel van Kars |
| caption1 = Citadel van Kars |
||
| image2 = Kars 1828.jpg |
| image2 = Kars 1828.jpg |
||
| Regel 24: | Regel 23: | ||
| lon_dir = E |
| lon_dir = E |
||
}} |
}} |
||
'''Kars''' ( |
'''Kars''' (Armeens: Ղարս, Կարս; ''Ghars'', Azerbeidzjaans: ''Qars'', Koerdisch: ''Qers'') is een stad die thans in het uiterste oosten van [[Turkije]] ligt, maar vele eeuwen tot [[Armenië]] behoorde. De stad telt ruim 130.000 inwoners en is de hoofdstad van de gelijknamige [[Kars (provincie)|provincie]]. Ze ligt op enkele tientallen kilometers van het Turks-Armeens-Georgische drielandenpunt. Kars ontwikkelde zich in de negentiende eeuw tot een Russisch-Turkse twistappel en telde van oudsher vele nationaliteiten onder haar inwoners, waaronder vooral Armeniërs. Kars ligt op 1750 m hoogte aan de gelijknamige [[Kars (rivier)|rivier]]: de oude stad met de citadel op de noordelijke oever en een jonger, lager gelegen stadsdeel op de zuidelijke. De stad heeft een vliegveld en sinds 1992 een universiteit. |
||
==Geschiedenis== |
==Geschiedenis== |
||
Kars behoorde tot het middeleeuwse |
Kars behoorde tot het middeleeuwse Armeense koninkrijk, toen het in 1064 door de Turkse [[Seltsjoeken]] werd ingenomen. Zij bouwden in 1152 de citadel, het symbool van de stad. |
||
In 1514 kwam Kars aan het [[Ottomaanse Rijk]]. De stad weerstond in 1731 een Perzische belegering en pareerde in 1807 de eerste van een reeks [[Tsaristisch Rusland|Russische]] aanvallen. In 1828 volgde een geslaagde Russische aanval, die echter niet leidde tot de definitieve annexatie van de stad. Die kwam er in 1855 tijdens de [[Krimoorlog]] evenmin. |
In 1514 kwam Kars aan het [[Ottomaanse Rijk]]. De stad weerstond in 1731 een Perzische belegering en pareerde in 1807 de eerste van een reeks [[Tsaristisch Rusland|Russische]] aanvallen. In 1828 volgde een geslaagde Russische aanval, die echter niet leidde tot de definitieve annexatie van de stad. Die kwam er in 1855 tijdens de [[Krimoorlog]] evenmin. |
||
| Regel 36: | Regel 35: | ||
Tijdens de [[Kaukasuscampagne]], die deel uitmaakte van de [[Eerste Wereldoorlog]], was Kars opnieuw een Russisch-Turkse twistappel. De Turken wisten de stad begin 1918 in te nemen en de [[Vrede van Brest-Litovsk]] wees de stad op 3 maart 1918 weer aan het Ottomaanse Rijk toe. Eind 1918 werd Kars de hoofdstad van de Turksgezinde [[Zuidwest-Kaukasische Republiek]], maar dankzij Brits ingrijpen kwam de stad medio 1919 aan de [[Democratische Republiek Armenië]], die een jaar eerder uit tsaristisch Rusland was voortgekomen. Tijdens de [[Turks-Armeense Oorlog]] (september-december 1920) werd Kars op 30 oktober door de Turken ingenomen. De meeste Armeense inwoners sloegen op de vlucht. De verdragen van [[Verdrag van Alexandropol|Alexandropol]] (Gyumri) en [[Verdrag van Kars|Kars]] wezen de stad eind 1920 resp. eind 1921 aan het Ottomaanse Rijk toe, dat kort daarop de republiek Turkije werd. |
Tijdens de [[Kaukasuscampagne]], die deel uitmaakte van de [[Eerste Wereldoorlog]], was Kars opnieuw een Russisch-Turkse twistappel. De Turken wisten de stad begin 1918 in te nemen en de [[Vrede van Brest-Litovsk]] wees de stad op 3 maart 1918 weer aan het Ottomaanse Rijk toe. Eind 1918 werd Kars de hoofdstad van de Turksgezinde [[Zuidwest-Kaukasische Republiek]], maar dankzij Brits ingrijpen kwam de stad medio 1919 aan de [[Democratische Republiek Armenië]], die een jaar eerder uit tsaristisch Rusland was voortgekomen. Tijdens de [[Turks-Armeense Oorlog]] (september-december 1920) werd Kars op 30 oktober door de Turken ingenomen. De meeste Armeense inwoners sloegen op de vlucht. De verdragen van [[Verdrag van Alexandropol|Alexandropol]] (Gyumri) en [[Verdrag van Kars|Kars]] wezen de stad eind 1920 resp. eind 1921 aan het Ottomaanse Rijk toe, dat kort daarop de republiek Turkije werd. |
||
==Klimaat== |
|||
Kars heeft een continentaal steppeklimaat, met koude en sneeuwrijke winters en hete en droge zomers. Er is een grote temperatuurverschillen tussen zomer en winter en tussen dag en nacht. Zeker 120 dagen van het jaar is de stad bedekt met sneeuw. |
|||
{{Tabel weergemiddelden |
|||
| locatie = Kars |
|||
| bron = Weatherbase: [http://www.weatherbase.com/weather/weatherall.php3?s=82171&refer=&units=metric&cityname=Kars-Turkey ] |
|||
<!-- gemiddelde minima en maxima --> |
|||
| jan_gem_min= -31.6 | jan_gem_max= 8.4 |
|||
| feb_gem_min= -33.1 | feb_gem_max= 8.8 |
|||
| mrt_gem_min= -30.2 | mrt_gem_max= 18.8 |
|||
| apr_gem_min= -18.4 | apr_gem_max= 24 |
|||
| mei_gem_min= -6 | mei_gem_max= 27 |
|||
| jun_gem_min= -2.8 | jun_gem_max= 31.4 |
|||
| jul_gem_min= 1.8 | jul_gem_max= 35.4 |
|||
| aug_gem_min= 1.6 | aug_gem_max= 35.4 |
|||
| sep_gem_min= -3.8 | sep_gem_max= 32.4 |
|||
| okt_gem_min= -15.8 | okt_gem_max= 26.8 |
|||
| nov_gem_min= -29.4 | nov_gem_max= 19 |
|||
| dec_gem_min= -30.4 | dec_gem_max= 13.2 |
|||
}} |
|||
==Geografie== |
|||
Kars is gelegen op ongeveer 1768 meter hoogte op een [[hoogplateau]] in het oostelijke bergland van Turkije. Ten noorden van Kars liggen de districten Susuz, Arpaçay en Akyaka, ten oosten bevindt zich het land Armenië, ten westen liggen Erzurum en Selim en in het zuiden Digor en Kagizman. De afstand naar grotere steden vanuit Kars is als volgt: |
|||
{| class="wikitable" width=375 style="margin:0.5em;" align="left" |
|||
! colspan=4 |de afstand naar andere binnenlandse steden |
|||
|- |
|||
|-style="background:#E6E6FA;" |
|||
| style="background:#E6E6FA"; align="left" | '''Route''' |
|||
| align="right" | '''Afstand''' |
|||
|- |
|||
| align="left" | '''Kars'''- Ardahan |
|||
| align="right" | 93 km. |
|||
|- |
|||
| align="left" | '''Kars'''-[[Iğdır |Iğdır]] |
|||
| align="right" | 140 km. |
|||
|- |
|||
| align="left" | '''Kars'''-[[Erzurum |Erzurum]] |
|||
| align="right" | 202 km. |
|||
|- |
|||
| align="left" | '''Kars'''-[[Erzincan (merkez)|Erzincan]] |
|||
| align="right" | 390 km. |
|||
|- |
|||
| align="left" | '''Kars'''-[[Ankara |Ankara]] |
|||
| align="right" | 1064 km. |
|||
|- |
|||
| align="left" | '''Kars'''-[[İstanbul |İstanbul]] |
|||
| align="right" | 1426 km. |
|||
|- |
|||
| align="left" | '''Kars'''-[[İzmir]] |
|||
| align="right" | 1702 km. |
|||
|} |
|||
==Verkeer== |
==Verkeer== |
||
Kars heeft een vliegveld en beschikt over een directe treinverbinding via [[Erzurum (stad)|Erzurum]] met [[Ankara]]. De treinverbinding met [[Gjoemri]] in Armenië is sinds 1994 buiten gebruik, sinds de grens tussen beide landen gesloten werd. Eind 2007 werd een begin gemaakt met de aanleg van een spoorlijn naar [[Achalkalaki (stad)|Achalkalaki]] in Georgië, waarmee een internationale verbinding met [[Tbilisi]] en [[Bakoe]] moet ontstaan die Armenië omzeilt. |
|||
[[Bestand:Kars Airport.JPG|thumb|right|Luchthaven van Kars]] |
|||
Kars heeft sinds 1988 een eigen vliegveld. Jaarlijks zijn er 2650 vluchten (exclusief internationale vluchten) en worden ongeveer 300.000 reizende passagiers geteld. Sinds de renovatie in de lente van 2007 was het vliegveld tijdelijk gesloten. Tegenwoordig heeft de stad een nieuw en groter vliegveld. |
|||
Kars beschikt over een directe treinverbinding via [[Erzurum (stad)|Erzurum]] met [[Ankara]]. De treinverbinding met [[Gjoemri]] in Armenië is sinds 1994 buiten gebruik, sinds de grens tussen beide landen gesloten werd. Eind 2007 werd een begin gemaakt met de aanleg van een spoorlijn naar [[Achalkalaki (stad)|Achalkalaki]] in Georgië, waarmee een internationale verbinding met [[Tbilisi]] en [[Bakoe]] moet ontstaan die Armenië omzeilt. Daarnaast bevindt zich in het centrum van Kars ook een grote busstation, waarmee reizigers ook met de bus kunnen reizen naar [[Istanboel]], [[Izmir]], Ankara, Erzurum etc. |
|||
==Cultuur== |
|||
[[Bestand:Dance volksdans.jpg|miniatuur|Kars Volksdansen]] |
|||
Kars heeft een rijke cultuur, vanaf 9000 voor Christus zijn er vele volkeren geweest die hier hebben geleefd. De sporen die ze hebben achtergelaten zijn tot heden nog waarneembaar. Daarom zijn er ook veel verschillende tradities, gewoonten en volksculturen die bijdragen aan de culturele mozaïek. Typerende instrumenten uit de omgeving van Kars zijn de [[darboeka]], fluit, accordeon en klarinet. Deze diversiteit in de regio komt voort uit een heleboel verschillende etnische achtergronden, bijvoorbeeld: de [[Azeri (volk)|Azeri's]] spelen liever accordeon terwijl de [[Koerden]] meer plezier hebben met drums en fluiten. |
|||
===Literatuur=== |
|||
De roman Sneeuw (2003; oorspronkelijk Turkse titel: Kar, 2002) van [[Orhan Pamuk]] speelt zich geheel af in Kars. |
|||
==Bezienswaardigheden== |
|||
===Museum van Kars=== |
|||
Grootste museum van Kars bevindt zich in het centrum. Het is geopend in 1981 en worden objecten tentoongesteld op twee verdiepingen. |
|||
Archeologische werken van Kars en de in omliggende streek, evenals voorwerpen ontdekt door de opgravingen van de middeleeuwse Armeense stad Ani werden hier verzameld. Nadat het nieuwe museumgebouw werd voltooid werden de werken hier tentoongesteld. |
|||
Vondsten uit de Bronstijd tot de dag van vandaag zijn te zien. In de eerste verdieping is er ook een etnografie afdeling. |
|||
===Historische Russische gebouwen=== |
|||
Deze huizen zijn een voorbeeld van de Russische architectuur. Kars bleef 40 jaar onder doe Russische soevereiniteit tijdens de 1877-1878 Ottomaanse - Russische Oorlog. [[Bestand:Kars evleri.jpg|thumb|right|Historische Russische gebouwen]] |
|||
In 1890 brachten de Russen Nederlandse ingenieurs om brede en loodrechte straten te maken. Er werden huizen gebouwd met Baltische stijl van 2 of 3 verdiepingen. Aan de buitenkant van deze gebouwen waren vaak bijzondere ornamenten te zien. |
|||
===Heilige Apostelen Kerk=== |
|||
De kathedraal van Kars (Turks: Apostelen Kerk, Armeens: Սուրբ Առաքելոց Եկեղեցի Sowrb Arakyelots 'Yekyeghyets a), ook bekend als de Heilige Apostelen Kerk of Kumbet Moskee is een 10e-eeuwse Armeense kerk in Kars, Turkije . Het diende ook als de Kars Museum tussen 1969 en 1980 en op verschillende tijdstippen heeft het gediend als een een Ottomaanse moskee, een Russische kathedraal en als depot. Momenteel wordt het gebruikt als een Turkse moskee. |
|||
===Citadel van Kars=== |
|||
Het Kasteel van Kars (Turks: Kars Kalesi), ook bekend als de [[citadel (bouwwerk)|Citadel]], zit aan de top van een rotsachtige heuvel met als uitzicht Kars . De muren dateren uit de Bagratuni Armeense periode maar waarschijnlijk nam zijn huidige vorm tijdens de dertiende eeuw, toen Kars werd geregeerd door de Zak'arid dynastie. De muren dragen kruisen op verschillende plaatsen , waaronder een khachkar met een gebouw inscriptie in het Armeens op het meest oostelijke toren. Tegen de negentiende eeuw had de citadel haar defensieve doel had verloren. Er werden een reeks andere verdedigingswerken gebouwd rondom Kars - dit nieuwe defensieve systeem bleek een belangrijke rol te hebben tijdens het beleg van Kars in 1855 . |
|||
===Ani=== |
|||
[[Ani (stad)|Ani]] is een Armeense ruïnestad in Oost-Anatolië in [[Turkije]]. De stad ligt op een 1338 meter hoog plateau, aan de grens met Armenië. De stad wordt grotendeels omringd door een dieper liggende rivier. Ani ligt zo'n 40 kilometer ten zuidoosten van de stad Kars. |
|||
Door de vele stenen kerken die binnen de muren te bewonderen waren werd Ani destijds De stad der duizend kerken genoemd. |
|||
[[Bestand:Ani Inside Cathedral.JPG|thumb|right|Ani (Kars)]] |
|||
[[Bestand:Kars magazasi.jpg|thumb|right|Winkelcentrum in Kars]] |
|||
[[Bestand:Kars, church and mosque.jpg|thumb|left|Een kerk en moskee in het centrum van Kars]] |
|||
===Overige bezienswaardigheden=== |
|||
* [[Kasteel van Kars]] (''Kars Kalesi'') |
|||
* [[Kathedraal van Kars]] (''Surb Arak'elots Yekeghetsi'', tegenwoordig een moskee onder de naam Kümbet Camii) |
|||
* ''Ahmet Tevfik Paşa Konağı'' |
|||
* Stenen brug (''Taşköprü'') |
|||
* [[Hamam van Topchuoglu]] (''Topçuoğlu Hamamı'') |
|||
* [[Hamam van Ilbeoglu]] (''İlbeyoğlu Hamamı'') |
|||
* [[Hamam van Mazlumaga]] (''Mazlumağa Hamamı'') |
|||
* Huis van [[Namık Kemal]] (''Namık Kemal Evi'') |
|||
* [[Beylerbeyipaleis]] (''Beylerbeyi Sarayı'') |
|||
* Landhuis van Pasha (''Paşa Konağı'') |
|||
* [[Arap Baba-begraafplaats]] (''Arap Baba Şehitliği'') |
|||
* [[Yusuf Pasha-moskee]] (''Yusuf Paşa Camii'') |
|||
* [[Evliyamoskee]] (''Evliya Camii'') |
|||
* [[Graftombe van Ebul Hasan-i Harakani]] (''Ebul Hasan-i Harakani Türbesi'') |
|||
* [[Fethiyemoskee]] (''Fethiye Camii'') |
|||
* Landhuis van [[Gazi Ahmet Muhtar Pasha]] (''Gazi Ahmet Paşa Konağı'') |
|||
* Museum van Kars (''Kars Müzesi'') |
|||
* Toeristisch informatiekantoor (''Kars Kültür ve Turizm İl Müdürlüğü'') |
|||
* Algemeen ziekenhuis van Kars (''Kars Devlet Hastanesi'') |
|||
<br clear=all> |
|||
{{Commonscat|Kars}} |
{{Commonscat|Kars}} |
||
Versie van 17 dec 2013 23:59
Stad in Turkije 
| |||
|---|---|---|---|
  | |||
| Situering | |||
| Regio | Oost-Anatolië | ||
| Provincie | Kars | ||
| Coördinaten | 40° 36′ NB, 43° 5′ OL | ||
| Algemeen | |||
| Inwoners | 130.000 | ||
| Hoogte | 1750 m m | ||
| Foto's | |||
| |||
| Panorama van Kars | |||
| |||
| Citadel van Kars | |||
| |||
| Russische belegering van 1828 | |||
| |||
Kars (Armeens: Ղարս, Կարս; Ghars, Azerbeidzjaans: Qars, Koerdisch: Qers) is een stad die thans in het uiterste oosten van Turkije ligt, maar vele eeuwen tot Armenië behoorde. De stad telt ruim 130.000 inwoners en is de hoofdstad van de gelijknamige provincie. Ze ligt op enkele tientallen kilometers van het Turks-Armeens-Georgische drielandenpunt. Kars ontwikkelde zich in de negentiende eeuw tot een Russisch-Turkse twistappel en telde van oudsher vele nationaliteiten onder haar inwoners, waaronder vooral Armeniërs. Kars ligt op 1750 m hoogte aan de gelijknamige rivier: de oude stad met de citadel op de noordelijke oever en een jonger, lager gelegen stadsdeel op de zuidelijke. De stad heeft een vliegveld en sinds 1992 een universiteit.
Geschiedenis
Kars behoorde tot het middeleeuwse Armeense koninkrijk, toen het in 1064 door de Turkse Seltsjoeken werd ingenomen. Zij bouwden in 1152 de citadel, het symbool van de stad.
In 1514 kwam Kars aan het Ottomaanse Rijk. De stad weerstond in 1731 een Perzische belegering en pareerde in 1807 de eerste van een reeks Russische aanvallen. In 1828 volgde een geslaagde Russische aanval, die echter niet leidde tot de definitieve annexatie van de stad. Die kwam er in 1855 tijdens de Krimoorlog evenmin.
De Kars Madalyasi, werd in 1855 door de Turkse sultan Abdülmecit (1839-1861) ingesteld. Deze campagnemedaille herdacht de succesvolle verdediging van de strategisch gelegen Kars. De Turken verdedigden de strategisch belangrijke vesting tegen een Russisch leger. De Turken werden bijgestaan door een klein Brits contingent onder Generaal William Fenwick Williams.
In 1878 werd Kars tijdens een nieuwe Russisch-Turkse oorlog wederom veroverd en bij het daaropvolgende Verdrag van San Stefano voor enkele tientallen jaren door tsaristisch Rusland ingelijfd. Veel mosliminwoners verlieten de stad, terwijl christelijke Armeniërs, Grieken en Russen kwamen. In de oblast Kars vormden in 1892 de Turken met 24% de grootste bevolkingsgroep, gevolgd door 21,5% Armeniërs, 15% Koerden, 14% (Azerbeidzsjaanstalige) Karakalpakken en 13,5% (Pontische) Grieken.
Tijdens de Kaukasuscampagne, die deel uitmaakte van de Eerste Wereldoorlog, was Kars opnieuw een Russisch-Turkse twistappel. De Turken wisten de stad begin 1918 in te nemen en de Vrede van Brest-Litovsk wees de stad op 3 maart 1918 weer aan het Ottomaanse Rijk toe. Eind 1918 werd Kars de hoofdstad van de Turksgezinde Zuidwest-Kaukasische Republiek, maar dankzij Brits ingrijpen kwam de stad medio 1919 aan de Democratische Republiek Armenië, die een jaar eerder uit tsaristisch Rusland was voortgekomen. Tijdens de Turks-Armeense Oorlog (september-december 1920) werd Kars op 30 oktober door de Turken ingenomen. De meeste Armeense inwoners sloegen op de vlucht. De verdragen van Alexandropol (Gyumri) en Kars wezen de stad eind 1920 resp. eind 1921 aan het Ottomaanse Rijk toe, dat kort daarop de republiek Turkije werd.
Verkeer
Kars heeft een vliegveld en beschikt over een directe treinverbinding via Erzurum met Ankara. De treinverbinding met Gjoemri in Armenië is sinds 1994 buiten gebruik, sinds de grens tussen beide landen gesloten werd. Eind 2007 werd een begin gemaakt met de aanleg van een spoorlijn naar Achalkalaki in Georgië, waarmee een internationale verbinding met Tbilisi en Bakoe moet ontstaan die Armenië omzeilt.
Zie de categorie Kars van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.