Naar inhoud springen

Portaal:Turkije

Uit Wikipedia, de vrije encyclopedie
 Hoofdpagina    Turkije van A tot Z    Meehelpen    Vragen?  
   Portaal Turkije   
Het portaal voor Turkije-gerelateerde artikelen

Turkije (Turks: Türkiye), officieel de Republiek Turkije (Türkiye Cumhuriyeti), is een land dat voor het grootste deel in Azië ligt, op het schiereiland Anatolië (of Klein-Azië) tussen de Middellandse Zee en de Zwarte Zee, echter om politieke en culturele redenen wordt het dikwijls tot Europa gerekend. Turkije is een democratische rechtsstaat, en parlementaire republiek met een president aan het hoofd. De hoofdstad en de regeringszetel van het land is Ankara.

Het oudste en westelijke deel van de grootste stad Istanboel, en het gebied ten westen daarvan ligt in Europa. Het Aziatische en het Europese deel worden gescheiden door de Dardanellen, de Zee van Marmara en de Bosporus, die gezamenlijk de Middellandse Zee met de Zwarte Zee verbinden.

Turkije wordt begrensd door Bulgarije, Griekenland, Georgië, Armenië, Azerbeidzjan, Iran, Irak en Syrië. Turkije heeft in totaal 6530 km kustlijn.

Turkije is lid van de G20, een groep die de 20 grootste economieën van de wereld bij elkaar brengt. Turkije is mede-oprichter van de Verenigde Naties, de Organisatie van de Islamitische Conferentie, de Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling en de Organisatie voor Veiligheid en Samenwerking in Europa. Het is ook een lid van de Raad van Europa sinds 1949 en lid van de NAVO sinds 1952. Sinds 2005 onderhandelen Turkije en de Europese Unie over toetreding van Turkije tot de EU. Volgens de CIA is Turkije een van de 34 ontwikkelde landen en de VN classificeert Turkije als een land met een hoge menselijke ontwikkeling. Volgens veel wetenschappers is Turkije een regionale macht met veel invloed in Centraal-Azië en Oost-Europa.

Uitgelicht artikel
onument van Anzac Cala; herdenkend de duizenden verloren Turkse en Anzac soldaten in Gallipoli
onument van Anzac Cala; herdenkend de duizenden verloren Turkse en Anzac soldaten in Gallipoli

De Slag om Gallipoli, in navolging van de Britten ook wel Dardanellencampagne genoemd, was een slag tijdens de Eerste Wereldoorlog, die duurde van maart 1915 tot januari 1916 en uitliep op een catastrofe voor de geallieerden.

De Britse Oorlogsraad kwam met het idee een derde front te openen in Turkije omdat men dacht dat de loopgravenoorlog in het westen geen snel vooruitzicht op een overwinning bood. Het tweede front, het Russische front bood ook geen vooruitzicht op een snelle overwinning. Rusland was door de slag bij Tannenberg zodanig verzwakt dat het voorlopig geen vuist meer kon maken. Een derde front bij de Dardanellen moest er voor zorgen dat Duitsland zijn krachten moest verdelen. Hierdoor konden de geallieerden dan aan het westelijk front Duitsland een beslissende slag toebrengen en de oorlog beëindigen.

De zeestraat tussen de Egeïsche Zee en de Zee van Marmara noemt men de Dardanellen. Men zou proberen via deze zeestraat Rusland te bereiken. Het Turkse schiereiland Gallipoli begrenst de zeestraat in het noorden.

Door de mislukte aanvallen op de Dardanellen werd de Britse minister van Marine sir Winston Churchill op 26 mei 1915 ontslagen door eerste minister Herbert Asquith. Er groeiden nog meer twijfels over de operatie toen op 4 juni 1915 ook de derde poging om Krithia in te nemen mislukte. Weer sneuvelen er duizenden geallieerden.

Geschiedenis
Atatürk introduceert de invoering van het nieuwe Turkse alfabet
Atatürk introduceert de invoering van het nieuwe Turkse alfabet

Het moderne Turkije begint met de stichting van de republiek op 29 oktober 1923 uit het overgebleven Turkse grondgebied van het Ottomaanse Rijk, met Mustafa Kemal Atatürk als de eerste president van het land. De regering werd gevormd door een vanuit Ankara opererende revolutionaire groep van voornamelijk militairen geleid door Atatürk, die de Grieken in West-Turkije had verslagen. Het Verdrag van Lausanne, getekend op 24 juli 1923 met van Turkse zijde Ismet Inönü als onderhandelaar, legde de grenzen van het moderne Turkije vast.

Hoofdartikelen:

Verdragen:

Bouwwerken

Bruggen:

Kastelen:

Paleizen:

Musea:

Waterkrachtcentrales:

Winkelcentra:

Torens:

Mausolea:

Overig:

Cultuur & Economie

Gastronomie:

Drank

Kebab

Media:

Kranten

Toerisme:

Muziek:

Instrumenten

Muziekbands

Pianisten

Economie:

Literatuur

Auteurs

Dichters

Hoofdartikelen:

Sport
Çağla Kubat, Turks model en winnaar van het EK slalom windsurfen
Çağla Kubat, Turks model en winnaar van het EK slalom windsurfen

Atletiek

Autosport

Basketbal

Biljart

Boksen

Gewichtheffen

Kunstschaatsen

Schaken

Tennis

Windsurfen

Voetbal

Stadions

Historisch:

Racing:

Voetbalstadion:

Infrastructuur
Autoverkeer
Wegen:

Spoorverkeer

Spoorlijnen:

Stations:

Metro's:


Luchtvaart

Overig
Vliegvelden:

Luchtvaartmaatschappijen:

Relevante links

Turkije op Wikimedia Commons

Afbeelding
Een cruiseschip (links) en watertaxi (rechts) op de Bosporus in Istanbul, gezien vanaf het Topkapı-paleis
vernieuw pagina
vernieuw pagina
Tijdslijn
  • 1923 - Stichting van de Republiek Turkije.
  • 1933 - Turkse vrouwen krijgen het recht te stemmen.
  • 1952 - Turkije wordt lid van NAVO.
  • 1963 - Turkije wordt geassocieerd lid van de Europese Economische Gemeenschap, de voorloper van de Europese Unie.
  • 1974 - Turkije valt Cyprus binnen nadat diplomatieke pogingen om het conflict tussen de Griekse en Turkse bevolking op te lossen, zijn mislukt.
  • 1980 - Leger grijpt de macht in Turkije. De EU bevriest alle betrekkingen.
  • 1983 - Turks-Cyprus roept onafhankelijkheid uit, die alleen door Ankara wordt erkend. Verkiezingen luiden einde in van militair bewind in Turkije.
  • 1987 - Turkije vraagt officieel het lidmaatschap van de EU aan.
  • 1993 - Tansu Çiller wordt de eerste vrouwelijke premier van Turkije.
  • 1996 - EU en Turkije zetten douane-unie op.
  • 1999 - EU erkennen officieel kandidatuur Turkije voor lidmaatschap EU.
  • 2005 - Start van de toetredingsonderhandelingen.
  • 2023 - Turkije viert haar 100-jarige bestaan.
Politiek
Huidige president
Recep Tayyip Erdoğan

Politici

Turkse presidenten:

Turkse premiers:

Politieke partijen

Overige

Religie

Christendom:

Belangrijke personen:

Kerken:

Kloosters:

Jodendom:

Synagogen:

Tempels:

Sint-Antoniuskathedraal
Sint-Antoniuskathedraal

Islam:

Belangrijke personen:

Moskeeën:

Zie ook:

Lijsten
Categorieboom
Verder lezen
  • Sunier, T. (1998), Turkije: mensen, politiek, economie, cultuur, KIT Publishers
  • Hatenboer, M. en Beelen, J (2003) Turkije. ANWB Media
  • Rochtus, D. en de Vylder, G. (2002) Turkije: springstof voor de Europese Unie?. Garant
  • Zürcher, E.J. (2004) De Europese Unie, Turkije en de islam. Amsterdam University Press; WRR
  • Toynbee, A.J. (1917) Turkije: verleden en toekomst. Londen, Menpes Print. & Engraving Co.
  • Noordman, W.E. (1951) De republiek Turkije. Meppel, J.A. Boom & Zoon
  • Hatenboer, M. en Beelen, J (2007) Turkije: west en midden. Den Haag, ANWB
  • Morren, P. en Willy Schuermans, W. (2000) Atatürk: grondlegger van het moderne Turkije. Leuven-Apeldoorn; Garant
  • Bouwman, B. (2008) Turkije. KIT Publishers
  • Swan, S. e.a. (2008) Turkije. Houten; Van Reemst.

Zie ook de online catalogus van de Bibliotheek van Turkije

Prima artikels
Lycische graftombes in Muğla
Lycische graftombes in Muğla
In de Etalage:
Thema's
Bestuurlijke indeling

Regio's, Provincies en districten:

Centraal-Anatolië:

Egeïsche Zeeregio:

Marmararegio:

Middellandse Zeeregio:

Oost-Anatolië:

Zuidoost-Anatolië:

Zwarte Zeeregio:

Meehelpen

Gewenste artikelen

Een selectie uit de lijst Gewenste artikelen - Turkije.

Algemeen

Tempel van Augustus en Rome/Monumentum Ancyranum (tr/en) · Zilkale (tr/en) · Vallei van Soğanlı (tr/en) · Kastamonu Kalesi (tr/en) · Prusias ad Hypium (en) · Çıldırmeer (tr/en) · Ilısu Dam (tr/en) · Cultuur in Turkije (tr/en) · Vervoer in Turkije (tr/en) · Volksmuziek in Turkije (tr/en) · Juridische systeem van Turkije (tr/en)

Personen

Seyyid Lokman (tr/en) · Nakkaş Osman (tr/en)

Vul aan!

Nieuwe artikelen

Algemeen

Ottomaanse architectuur · Cumhuriyet

Personen

Namık Kemal

Panorama van de week
Cappadocië
Cappadocië
Subportalen van Azië

Landen

Armenië · Azerbeidzjan · China · Egypte · Filipijnen · Georgië · India · Indonesië · Israël · Japan · Rusland · Saoedi-Arabië · Turkije · Vietnam

Gebieden

Himalaya · Koerdistan · Korea · Nagorno-Karabach · Tibet · Zuidoost-Azië

Subportalen van Zuidoost-Europa
Klik op een regio om naar het portaal over de regio te gaan

Albanië · Bosnië en Herzegovina · Bulgarije · Griekenland · Kosovo · Kroatië · Moldavië · Roemenië · Turkije
Streken: Thracië      Steden: Boekarest · Istanbul

Subportalen van Europa
Portaal:Noord-EuropaPortaal:Centraal-EuropaPortaal:Centraal-EuropaPortaal:Centraal-EuropaPortaal:Centraal-EuropaPortaal:Centraal-EuropaPortaal:Centraal-EuropaPortaal:Centraal-EuropaPortaal:Centraal-EuropaPortaal:Centraal-EuropaPortaal:West-EuropaPortaal:West-EuropaPortaal:West-EuropaPortaal:West-EuropaPortaal:Oost-EuropaPortaal:Oost-EuropaPortaal:Oost-EuropaPortaal:Oost-EuropaPortaal:Oost-EuropaPortaal:Oost-EuropaPortaal:Oost-EuropaPortaal:Noord-EuropaPortaal:Zuid-EuropaPortaal:Zuid-EuropaPortaal:Noord-EuropaPortaal:Zuid-EuropaPortaal:Centraal-Europa

Centraal-Europa · Noord-Europa · Oost-Europa · West-Europa · Zuid-Europa