Doorwerth
Plaats in Nederland 
| |||
|---|---|---|---|
  | |||
| Situering | |||
| Provincie | Gelderland | ||
| Gemeente | Renkum | ||
| Coördinaten | 51° 59′ NB, 5° 48′ OL | ||
| |||
Doorwerth is een dorp in de gemeente Renkum, in de Nederlandse provincie Gelderland.
Ligging
Het dorp ligt dichtbij en op een stuwwal langs de Rijn, welke gevormd is in de laatste ijstijd. De stuwwal is de zuidelijke grens van de Veluwe. Doorwerth ligt voornamelijk in de bossen. Doordat bebouwing en bos elkaar afwisselen, zijn deze bossen bepalend voor de identiteit van deze plaats.
Geschiedenis
Het dal van de Seelbeek bij Doorwerth is al bewoond sinds de prehistorie. De geschiedenis van het huidige Doorwerth begint echter in de Middeleeuwen toen eerst de Hunnenschans, een vroeg middeleeuwse rondburcht, en later Kasteel Doorwerth werden gebouwd. Het dorp Doorwerth is vernoemd naar de Heerlickheid Dorenweerd die rondom het kasteel lag. Het dorp was de nederzetting waar het personeel van Kasteel Doorwerth woonde, alsmede een aantal pachters die land of tolrecht pachtten van de heren van Doorwerth. Destijds lag het dorp in de nabijheid van Kasteel Doorwerth rondom de Fontallee. De Fonteinallee, die precies loopt over de grens van de Veluwe en het rivierengebied, maakte vroeger een belangrijke route tussen Oosterbeek en Wageningen. De meeste gebouwen van het oude dorp, behalve het tolhuisje bij Heveadorp, zijn bij de slag om Arnhem verloren gegaan.
Tot 1923 was Doorwerth een zelfstandige gemeente. Die gemeente strekte zich uit tot en met het oude kerkje van Heelsum. De huidige kern van Doorwerth bovenop de stuwwal ontstond vanaf 1923, toen de Van der Molenallee werd aangelegd. In 1924 kwam een tramlijn tot stand, die Kievitsdel via Oosterbeek-laag verbond met Arnhem. Deze was tot in de oorlog in bedrijf.
In het dal van de Seelbeek werd uiteindelijk Heveadorp gebouwd, dat nu een eigen plaatsnaam heeft.
Kasteel Doorwerth
In de uiterwaarden van de Rijn ligt een kasteel met dezelfde naam als het dorp (Kasteel Doorwerth). Hierin zijn het natuur- en jachtmuseum en Museum Veluwezoom gevestigd. Het geheel gerestaureerde kasteel is (2004) op bepaalde tijden te bezichtigen. Ook is het mogelijk om in de karakteristieke Ridderzaal te trouwen. Het kasteel is vanuit het dorp te voet en per fiets bereikbaar via de Italiaanse Weg, een onnederlandse bergweg met haarspeldbochten. Baron van Brakell liet deze weg in 1848 aanleggen om zijn kasteel te verbinden met de Utrechtseweg en het nieuwe station Wolfheze, dat er op zijn initiatief gekomen was.
Doorwerthse architectuur: de integratie van mens en natuur
Het huidige dorp Doorwerth is een modern dorp. Een groot deel van dorp bestaat vooral uit in de bossen gelegen villa's die gebouwd zijn vanaf de jaren 1920.
In de jaren 1970 zijn er nieuwere delen aangelegd waarbij men heeft geprobeerd hoogbouw en woonhuizen te integreren met de natuur. De stedenbouwkundige Van Embden maakte dit idee concreet door een strikte scheiding tussen wonen, recreëren en verkeer aan te brengen, geheel volgens de CIAM-gedachte. Hierbij zijn tussen de bebouwing stroken bos blijven bestaan. Ook grenzen de straten niet rechtstreeks aan de bebouwing, zodat eenieder die zich door Doorwerth beweegt voortdurend door het bos wandelt, fietst of rijdt. Hierdoor hebben de bewoners het gevoel in het bos te wonen. In tegenstelling tot in een open landschap valt het niet op dat men in een gebied woont met veel menselijke activiteit. In de hoogbouw is dat experiment geslaagd, bij de laagbouw kost het de Gemeente Renkum af en toe grote moeite om "landje pik" te voorkomen: bewoners van de laagbouw blijken massaal hun tuinen uit te breiden in het bos. In 2004 is het gekomen tot rechtszaken die de gemeente grotendeels heeft gewonnen. In enkele gevallen konden de inwoners aantonen al meer dan 20 jaar een bepaald gebied in bezit te hebben.
Tussen 2005 en 2008 is tussen de Houtsniplaan en de Berkenlaan de nieuwe wijk Tussen de Lanen verrezen. Deze wijk is ontworpen door Mecanoo architecten en ook in deze wijk is menselijke bebouwing geïntegeerd met natuur. Tussen de laag- en hoogbouw van deze wijk zijn de oude eikenbomen blijven staan en her en der zijn nieuwe bomen aangeplant. De daken van de gebouwen zijn begroeid met mos en sedumsoorten. Ook bevinden zich in deze wijk zogenaamde 'wadi's' waarin regenwater wordt opgevangen.
Toerisme
In het verleden was Doorwerth een belangrijke bestemming van toeristen. Veel schoolkinderen bezochten de Westerbouwing en veel mensen bezochten het heuvelachtige landschap rondom de Italiaanse weg.
Doorwerth was een van de eerste plaatsen in Nederland met een golfslagbad, genaamd De Branding. Het werd gebouwd in 1935.
Zie ook
· 
· 
