Psychonaut
Een psychonaut (ψυχοναύτης: "zeevaarder van de ziel") is iemand die op ontdekkingsreis gaat in het universum van de geest; een mentale reiziger. De term is niet breed ingeburgerd.
Een psychonaut is iemand die door middel van sjamanistische en moderne methoden op gezette tijden het alledaagse waakbewustzijn transcendeert. Tot deze methoden behoren meditatie, ritmische muziek, ademhalingsoefeningen, mantra, tantra, lucide dromen en inname van entheogene ofwel psychedelische planten en paddenstoelen. Volgens de Amerikaanse botanicus Jonathan Ott (1949-) is de term 'psychonaut' bedacht door de Duitse schrijver Ernst Jünger (1895-1998), een verheerlijker van (ook militaire) heroïsche dadendrang, die van mening was dat de mens gevaarlijk dient te leven.
Geschiedenis
De mens maakt al vele duizenden jaren lang doelbewust gebruik van psycho-actieve planten, paddenstoelen en cactussen. Hoewel ook in de Westerse wereld al sinds het einde van de 19e eeuw op kleine schaal met mescaline werd geëxperimenteerd, raakte men er wereldwijd bekend mee in de jaren zestig, nadat Aldous Huxley over zijn mescaline ervaring had geschreven in "The Doors Of Perception", toen Harvard professoren Timothy Leary, Richard Alpert en Ralph Metzner over de spirituele toepassingen van LSD schreven in "The Psychedelic Experience, A manual based on the Tibetan Book of the Dead", en de bekende filosoof en Zen-geleerde Alan Watts over zijn ervaringen schreef in "The Joyous Cosmology". Miljoenen mensen namen eind jaren zestig en begin jaren zeventig het nieuwe psychedelicum LSD in, en velen van hen raakten er door gefascineerd in bewustzijnsontwikkeling.
De hippiecultuur zette zich vanaf begin jaren tachtig voort in de ravecultuur, waaruit zich met name in Goa (in India) de psytrance en psybient van de jaren negentig ontwikkelden. Halverwege de jaren negentig opende de eerste Nederlandse smartshop haar deuren, waar plantaardige alternatieven voor o.a. MDMA en LSD werden aangeboden, en via folders en boeken informatie verstrekt werd over het veilig en verstandig gebruik van deze middelen.
Doeleinden en middelen
De psychonaut hoopt antwoorden te krijgen op bepaalde persoonlijke vraagstukken of inzicht te krijgen in de betekenis van het leven door rechtstreeks bij het onderbewustzijn dan wel de spirituele wereld te rade te gaan. De meeste psychonauten zijn niet alleen geïnteresseerd in mystiek, alchemie en sjamanisme, maar ook in onderwerpen als scheikunde, antropologie en kwantummechanica. De meeste psychonauten streven naar een gezonde levensstijl zonder verslavingen en andere destructieve gedragingen. Er heerst onder psychonauten weinig enthousiasme voor alcohol, nicotine, cocaïne en verdovende middelen. Wel alom geliefd is cannabis (wiet, hasj). Cannabis wordt soms gebruikt in combinatie met andere psychedelica, o.a. omdat het eventuele misselijkheid kan tegengaan.
Sommige psychonauten maken ook gebruik van semi-synthetische stoffen als LSD, en niet-psychedelische stoffen als MDMA (ecstasy). Zo zijn veel psychonauten bekend met candyflippen (het innemen van een lage dosis MDMA, gevolgd door een normale dosis LSD) en hippyflippen (MDMA, met een uur later paddo's).
Het natuurlijke en lichaamseigen stofje DMT (dimethyl-tryptamine) heeft een buitengewoon krachtig visueel effect, dat met name tot zijn recht komt in een donkere ruimte of met een blinddoek voor de ogen. Wanneer DMT ingenomen wordt via een van de kruidenmengsels uit het Amazonegebied, die in het algemeen als ayahuasca aangeduid worden, is men zo'n vier uur lang getuige van extreem kleurrijke, levendige en betekenisvolle visioenen. Wanneer pure DMT verhit en direct geïnhaleerd wordt, is het effect vele malen sterker. Binnen enkele seconden wordt een andere wereld zichtbaar, die volkomen echt lijkt en ogenschijnlijk bewoond wordt door allerlei wezens. Al na drie tot vijftien minuten vervaagt het beeld en keert men weer volledig terug naar de normale wereld, waarna het meestal moeilijk is om alle details van de ervaring nog voor de geest te halen of deze in woorden uit te drukken. DMT wordt van nature in het lichaam geproduceerd en lijkt structureel erg op neurotransmitters als melatonine en serotonine, en andere psychedelische stoffen als psilocybine (de werkzame stof in paddo's) en LSD. Het komt voor in vele planten en bomen, in alle werelddelen.
Hoewel psychonauten soms in groepsverband een psychedelisch middel innemen, of tijdens festivals en feesten, is het hoofddoel altijd het verkennen van de geest, niet het ervaren van een tijdelijke euforie of high. De meeste psychonauten plannen hun psychedelische sessies thuis waar ze, meestal met de lichten uit, met of zonder muziek en met of zonder begeleiding de ervaring ondergaan.
Psychonauten hebben in de moderne samenleving een bijzonder probleem, omdat veel van de psychedelische middelen die zij voor hun innerlijke reizen, inspiratie en persoonlijke ontwikkeling gebruikten verboden zijn. LSD en mescaline werden al begin jaren zeventig verboden, MDMA en vele andere stoffen volgden midden jaren tachtig. Vanaf 1 december 2008 zijn in Nederland ook twee voormalig legale natuurproducten, de paddo en de Vliegenzwam, verboden.
De meeste psychonauten maken gebruik van de volgende hallucinogenen:
- DMT (uit verschillende uitheemse planten zoals Psychotria viridis en Mimosa hostillis, maar ook het inheemse rietgras)
- LSA (uit Morning Glory en Baby Hawaiian Woodrose-zaadjes)
- LSD
- Mescaline (in cactussen zoals San Pedro en Peyote)
- Psilocybe /psilocybine (komt voor in paddo's zoals de Psilocybe cubensis en Psilocybe semilanceata)
- Salvia divinorum
Minder algemeen worden de volgende middelen toegepast:
Enkele bekende psychonauten
- Aldous Huxley
- Stanislav Grof
- Albert Hofmann
- Ken Kesey
- Timothy Leary
- Terence McKenna
- Alexander Shulgin
- Simon Vinkenoog
- Hans Plomp
- Gerben Hellinga
- Hunter S. Thompson
Externe links
- (nl) Psychonaut.com, internationaal forum voor psychonauten
- (nl) De Hollandse Psychonaut, Nederlandse webcommunity
- (nl) Informatieve website over verstandig en meditatief trippen
- (nl) Stichting OPEN: Onderzoek naar de Psychedelische Ervaring Nederland
- (en) Het Psychonaut Channel toont lezingen over psychedelica
- (en) Erowid, informatieve website over psychoactieve middelen