Arganboom
| Arganboom | |||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| |||||||||||||||||||
| Arganboom (Argania spinosa) | |||||||||||||||||||
| Taxonomische indeling | |||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||
| Soort | |||||||||||||||||||
| Argania spinosa (L.) Skeels (1911) | |||||||||||||||||||
Afbeeldingen op  Wikimedia Commons
| |||||||||||||||||||
Arganboom op  Wikispecies
| |||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||
De arganboom of arganie (Argania spinosa) is een boom en de enige soort in het monotypische geslacht Argania uit de familie van de Sapotaceae. Uit de olierijke zaden wordt arganolie gewonnen.
Naam
De naam Argan is een typisch Souss Berbers woord, tezamen met alle bewerkingsmethoden en de plantaardige onderdelen van de vrucht die tot de befaamde Arganolie leiden. Verschillende stammen van de Souss Berbers leven al eeuwenlang en tot op heden rondom de habitat van de Arganboom, de regio Essaouira, en Agadir. Er zijn allerlei theorieën over het ontstaan van de naam Argan. De wetenschappelijke naam zou door Carl Linnaeus in 1753 als Syderoxylon spinosum gepubliceerd voor een soort die volgens hem uit Malabaria (zuidwest-India) afkomstig was.[1] In 1819 benoemden Johann Jakob Roemer & Josef August Schultes het geslacht Argania, met daarin als enige soort Argania sideroxylon.[2] Als synoniem vermeldden ze Sideroxylon spinosum L., waarmee duidelijk was dat ze die soort onnodig een nieuwe naam gaven. In 1911 werd dat gecorrigeerd door Homer Collar Skeels, die de naam spinosum formeel in het geslacht Argania plaatste als Argania spinosa.[3] Door Roemer en Schultes was ook Elaeodendron argan Retz.[4] uit Marokko al als synoniem genoemd; zij ontleenden er de geslachtsnaam Argania aan. Ook Rhamnus siculus L.[5] wordt door Roemer en Schultes, en later diverse andere auteurs, als synoniem genoemd.
De naam van het geslacht Argania is een nomen conservandum, en opgenomen in Appendix III van de ICN. De naam was niet geldig gepubliceerd omdat de naam van de typesoort, Argania syderoxylon, een nomen illegitimum is. Door de naam te conserveren kan die nu toch als geldige naam gebruikt worden.
Verspreiding
Nergens komt de Arganboom productief ter wereld voor, behalve in het Berber gebied zuidwesten van Marokko aan de Atlantische kust. Deze omstandigheden maken van de Arganolie een zeer zeldzame en kostbare plantaardige olie. Tegenwoordig is de boom een bedreigde boomsoort volgens UNESCO.[6] Het is een boom die endemisch is voor de streek die gedeeltelijk bestaat uit vlaktes, in het zuidwesten van Marokko aan de [[Atlantische kust], regio Agadir-Ida-Ou-Tanane en Essaouira. Ook komt de boom voor in de provincie Tindouf in Algerije en Mexico, maar daar is de Arganboom helaas niet langer productief. Argan wordt sinds kort experimenteel gekweekt in Israël, in the Arabah and Negev.[4][5][6] Ook heeft de Marokkaans overheid in 2010 getracht om tweeduizend Arganbomen in het Rifgebied te kweken, dit experiment is ook mislukt vanwege voor het gedijproces van de Arganboom te zwakke klimatologische omstandigheden.
De Arganboom is zeer goed aangepast aan de moeilijke klimatologische omstandigheden van de halfwoestijn en de vochtigheid vanuit de Atlantische kust. De boom kan met zijn diepe wortelsysteem helpen om bodemerosie tegen te gaan. De arganboom heeft iets weg van een veel te groot uitgevallen bonsaiboompje. Omdat er steeds minder bomen over zijn, is arganolie een zeer zeldzame plantaardige olie geworden.
- ↑ Linnaeus, C. (1753). Species plantarum: 193.
- ↑ Roemer, J.J & Schultes, J.A. (1819). Systema vegetabilium ed. 15bis 4: 502.
- ↑ Skeels, H.C. (1911). United States Department of Agriculture, Bureau of Plant Industry Bulletin 227: 28.
- ↑ Retzius, A.J. (1791). Observationes Botanicae 6: 26.
- ↑ Linnaeus, C. (1768). Systema naturae ed. 12 3: 229.
- ↑ Biosphere Reserve Information.