Tweede Kamerverkiezingen in het kiesdistrict Tiel (1888-1918)

Tweede Kamerverkiezingen in het kiesdistrict Tiel (1888-1918) geeft een overzicht van verkiezingen voor de Nederlandse Tweede Kamer in het kiesdistrict Tiel in de periode 1888-1918.^[1]

Het kiesdistrict Tiel was al ingesteld in 1850. De indeling van het kiesdistrict werd gewijzigd na de grondwetsherziening van 1887; tevens werd het kiesdistrict toen omgezet in een enkelvoudig district.^[2] Tot het kiesdistrict behoorden vanaf dat moment de volgende gemeenten: Beesd, Deil, Dodewaard, Echteld, Est en Opijnen, Geldermalsen, Haaften, Kesteren, Lienden, Maurik, Nederhemert, Ophemert, Tiel, Varik, Waardenburg, Wadenoijen en IJzendoorn.

Het kiesdistrict Tiel vaardigde in dit tijdvak per zittingsperiode één lid af naar de Tweede Kamer.

Legenda

vet: gekozen als lid van de Tweede Kamer.

6 maart 1888[bewerken | brontekst bewerken]

De verkiezingen werden gehouden na vervroegde ontbinding van de Tweede Kamer.^[3]

	6 maart
Kiesgerechtigden	2.874
Opkomst	2.567
Geldige stemmen	2.547
Blanco stemmen	12
Kandidaten
H.J. Dijckmeester	1.416
G.J.T. Beelaerts van Blokland^[4]	1.131

9 juni 1891[bewerken | brontekst bewerken]

De verkiezingen werden gehouden na ontbinding van de Tweede Kamer.

	9 juni
Kiesgerechtigden	2.894
Opkomst	2.346
Geldige stemmen	2.319
Blanco stemmen	25
Kandidaten
H.J. Dijckmeester^[4]	1.354
M. Kolff	565
G.W. van Rechteren van Appeltern	377

8 december 1891[bewerken | brontekst bewerken]

Herman Dijckmeester, gekozen bij de verkiezingen van 9 juni 1891, overleed op 9 november 1891. Om in de ontstane vacature te voorzien werd een tussentijdse verkiezing gehouden.

	8 december
Kiesgerechtigden	2.894
Opkomst	2.349
Geldige stemmen	2.327
Blanco stemmen	16
Kandidaten
M. Tydeman	1.547
Æ. Mackay	798

10 april 1894[bewerken | brontekst bewerken]

De verkiezingen werden gehouden na ontbinding van de Tweede Kamer.^[5]

	10 april
Kiesgerechtigden	2.879
Opkomst	1.305
Geldige stemmen	1.252
Blanco stemmen	52
Kandidaten
M. Tydeman^[4]	1.054
W.H. de Beaufort	175

15 juni 1897[bewerken | brontekst bewerken]

De verkiezingen werden gehouden na ontbinding van de Tweede Kamer.

	15 juni
Kiesgerechtigden	5.903
Opkomst	4.888
Geldige stemmen	4.803
Blanco stemmen	85
Kandidaten
M. Tydeman^[4]	3.121
W.K.F.P. van Bylandt	1.241
F. Mol	441

14 juni 1901[bewerken | brontekst bewerken]

De verkiezingen werden gehouden na ontbinding van de Tweede Kamer.

	14 juni
Kiesgerechtigden	5.639
Opkomst	3.881
Geldige stemmen	3.654
Blanco stemmen	227
Kandidaten
M. Tydeman^[4]	2.621
T. Heemskerk	1.033

16 juni 1905[bewerken | brontekst bewerken]

De verkiezingen werden gehouden na ontbinding van de Tweede Kamer.

	16 juni
Kiesgerechtigden	5.935
Opkomst	4.622
Geldige stemmen	4.395
Blanco stemmen	227
Kandidaten
M. Tydeman^[4]	2.666
C. van der Voort van Zijp	1.453
H.P. de Wilde	276

11 juni 1909[bewerken | brontekst bewerken]

De verkiezingen werden gehouden na ontbinding van de Tweede Kamer.

	11 juni
Kiesgerechtigden	6.267
Opkomst	4.465
Geldige stemmen	4.252
Blanco stemmen	213
Kandidaten
M. Tydeman^[4]	2.634
H.C. Hogerzeil	1.305
J.A. Bergmeyer	313

17 juni 1913[bewerken | brontekst bewerken]

De verkiezingen werden gehouden na ontbinding van de Tweede Kamer.

	17 juni
Kiesgerechtigden	6.816
Opkomst	5.914
Geldige stemmen	5.832
Blanco stemmen	82
Kandidaten
M. Tydeman^[4]	3.279
C. Smeenk	1.600
L.M. Hermans	953

8 december 1916[bewerken | brontekst bewerken]

Meinard Tydeman, gekozen bij de verkiezingen van 17 juni 1913, overleed op 4 november 1916. Om in de ontstane vacature te voorzien werd een tussentijdse verkiezing gehouden.

	8 december
Kiesgerechtigden	7.454
Opkomst	5.606
Geldige stemmen	5.525
Blanco stemmen	81
Kandidaten
H.C. Dresselhuys	2.800
J. Beelaerts van Blokland	1.604
L.M. Hermans	1.054
A.G.A. van Rappard	67

15 juni 1917[bewerken | brontekst bewerken]

De verkiezingen werden gehouden na ontbinding van de Tweede Kamer.

	15 juni
Kiesgerechtigden	7.640
Kandidaten
H.C. Dresselhuys^[4]

De zeven in de vorige Tweede Kamer vertegenwoordigde partijen hadden afgesproken in elkaars kiesdistricten geen tegenkandidaten te stellen.^[6] Dresselhuijs was derhalve de enige kandidaat; hij werd zonder nadere stemming gekozen verklaard.

Opheffing[bewerken | brontekst bewerken]

De verkiezing van 1917 was de laatste verkiezing voor het kiesdistrict Tiel. In 1918 werd voor verkiezingen voor de Tweede Kamer overgegaan op een systeem van evenredige vertegenwoordiging met kandidatenlijsten van politieke partijen.

Bronnen

Tweede Kamerverkiezingen kiesdistrict Tiel op www.verkiezingsuitslagen.nl
Verkiezingen Tweede Kamer 1848-1918 op huygens.knaw.nl

Noten

↑ De verkiezingen in 1888 waren de eerste verkiezingen waarbij een Tweede Kamer van 100 leden gekozen werd; de verkiezingen in 1918 waren na de opheffing van de kiesdistricten de eerste verkiezingen waarbij de uitslag bepaald werd op grond van het stelsel van evenredige vertegenwoordiging.
↑ Een enkelvoudig district vaardigde per zittingsperiode één lid af naar de Tweede Kamer.
↑ Bij de grondwetsherziening van 1887 was het aantal leden van de Tweede Kamer uitgebreid van een variabel aantal, afhankelijk van de bevolkingsomvang, naar een vast aantal van 100. Tegelijkertijd werd het aantal kiesdistricten uitgebreid.
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ Aftredend en herkiesbaar Tweede Kamerlid voor Tiel.
↑ De Tweede Kamer was ontbonden nadat een conflict was ontstaan tussen de Kamer en de regering.
↑ Na de verkiezingen in 1917 zou een grondwetsherziening van kracht worden waarbij het stelsel van evenredige vertegenwoordiging werd ingevoerd ter vervanging van het districtenstelsel. Het was daarom te verwachten dat er op korte termijn nieuwe verkiezingen zouden worden gehouden. Zie ook het artikel over de Pacificatie van 1917.

[1] De verkiezingen in 1888 waren de eerste verkiezingen waarbij een Tweede Kamer van 100 leden gekozen werd; de verkiezingen in 1918 waren na de opheffing van de kiesdistricten de eerste verkiezingen waarbij de uitslag bepaald werd op grond van het stelsel van evenredige vertegenwoordiging.

[2] Een enkelvoudig district vaardigde per zittingsperiode één lid af naar de Tweede Kamer.

[3] Bij de grondwetsherziening van 1887 was het aantal leden van de Tweede Kamer uitgebreid van een variabel aantal, afhankelijk van de bevolkingsomvang, naar een vast aantal van 100. Tegelijkertijd werd het aantal kiesdistricten uitgebreid.

[zittend-4] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ Aftredend en herkiesbaar Tweede Kamerlid voor Tiel.

[5] De Tweede Kamer was ontbonden nadat een conflict was ontstaan tussen de Kamer en de regering.

[6] Na de verkiezingen in 1917 zou een grondwetsherziening van kracht worden waarbij het stelsel van evenredige vertegenwoordiging werd ingevoerd ter vervanging van het districtenstelsel. Het was daarom te verwachten dat er op korte termijn nieuwe verkiezingen zouden worden gehouden. Zie ook het artikel over de Pacificatie van 1917.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]