Universiteit in België

Een universiteit in België is een instelling voor hoger onderwijs en wetenschappelijk onderzoek en die academische opleidingen verzorgt en academische graden verleent. Vlaamse Universiteiten bieden tegenwoordig onder meer bachelor- en master-opleidingen, en geven onderdak aan onderzoeksscholen en onderzoekinstituten.

Geschiedenis[bewerken | brontekst bewerken]

Voordat er in de Lage Landen universiteiten waren, ging men voor een studie naar de universiteiten van Parijs (de Sorbonne), Keulen, Oxford of naar een van de vele in Italië.

Er wordt vaak gedacht dat de oudste universiteit van de Lage Landen die van Leuven is: de Katholieke Universiteit Leuven. De universiteit geeft aan opgericht te zijn in 1425, wat echter wordt tegengesproken door het Belgische Hof van Cassatie.^[1] De Katholieke Universiteit Leuven is dus juridisch gezien geen voortzetting van de oude Universiteit van Leuven, die wel in 1425 opgericht werd en in 1797 verplicht gesloten werd door een wet van de Franse Republiek.^[2]

Evolutie in België[bewerken | brontekst bewerken]

Sinds de onafhankelijkheid van België in 1830 tot omstreeks 1960 bestond het universitair onderwijs uit vier Franstalige universiteiten: de Katholieke Universiteit Leuven, de Vrije Universiteit Brussel en de rijksuniversiteiten in Gent en Luik. De Leuvense universiteit bood bovendien in Namen een aantal kandidaatsjaren aan: de Facultés Universitaires Notre-Dame de la Paix.

In 1911 startte een eerste experiment met het Nederlands in Leuven.^[3] Tijdens de Eerste Wereldoorlog werd een poging ondernomen om de Gentse universiteit te vernederlandsen. In 1930 werd de Rijksuniversiteit Gent, waar toen nog een omvangrijke Franstalige bovenklasse woonde, volledig vernederlandst. In 1936 werden de meeste Leuvense cursussen in het Nederlands gegeven.

De vernederlandsing resulteerde in de splitsing van de Vrije Universiteit Brussel in 1970 en de overheveling van de Université catholique de Louvain naar Wallonië in 1971.

De democratisering van het onderwijs zorgde voor de oprichting van een filiaal van Leuven in Kortrijk (1961), drie nieuwe universiteiten in Antwerpen (1965 en 1971) en Diepenbeek bij Hasselt (1973) en de opwaardering van onderwijsinstellingen tot universiteit in Brussel (1929) en Antwerpen (1965).

Het begin van de 21e eeuw werd gekenmerkt door intensieve samenwerking tussen de universiteit. Zo versmolten de drie Antwerpse universiteiten tot de Universiteit Antwerpen in (2003) en werken de Universiteit Hasselt en de Universiteit Maastricht samen in de Transnationale Universiteit Limburg (tUL). Daarnaast wordt er ook intensiever samengewerkt tussen universiteiten en hogescholen, associaties van onderwijsinstellingen uit dezelfde provincie of met dezelfde katholieke achtergrond.

Soorten universiteiten[bewerken | brontekst bewerken]

Universiteiten worden vaak ingedeeld als een algemene of gespecialiseerde universiteit. De algemene universiteiten doen onderzoek en bieden onderwijs dat grote delen van het volledige wetenschappelijke spectrum beslaat. De gespecialiseerde universiteiten beperken zich tot specifieke deelterreinen van onderwijs en onderzoek.

Universiteiten die door de staat worden ingericht heten in Vlaanderen gemeenschapsuniversiteiten. Andere universiteiten zijn dan vrije universiteiten. Hierbij kan de naamgeving verwarrend zijn: zo is de Vrije Universiteit Brussel een vrijzinnige en seculiere universiteit, terwijl de Vrije Universiteit in Amsterdam een christelijke, protestantse universiteit is. De Universiteit Antwerpen is een pluralistische universiteit, opgericht bij decreet door het Vlaams Parlement en ontstaan uit een fusie van voorheen gemeenschaps-, katholieke en pluralistische universitaire instellingen.

Zie ook[bewerken | brontekst bewerken]

Lijst van hogeronderwijsinstellingen in België

Externe links[bewerken | brontekst bewerken]

Officieel register van erkende instellingen en opleidingen in Vlaanderen

Bronnen en/of referenties

↑ Het Belgische Hof van Cassatie nam in een vonnis van 26 november 1846 de volgende houding aan ten opzichte van de Katholieke Universiteit Leuven: "De Katholieke Universiteit van Leuven kan niet worden beschouwd als de voortzetting van de oude Universiteit van Leuven", in, Table générale alphabétique et chronologique de la Pasicrisie Belge contenant la jurisprudence du Royaume de 1814 à 1850, Brussels, 1855, p. 585, column 1, alinea 2. Zie ook: Bulletin Usuel des Lois et Arrêtés, 1861, p.166. En de motivaties van het Hof van Beroep van 1844: La Belgique Judiciaire, 28 juli 1844 n° 69, bld. 1 : "Cour d’Appel de Bruxelles. Deuxième chambre. L'université libre de Louvain ne représente pas légalement l’antique université de cette ville. Attendu que cette université (l’ancienne Université de Louvain), instituée par une bulle papale, de concert avec l'autorité souveraine, formait un corps reconnu dans l'État, ayant différentes attributions, dont plusieurs même lui étaient déléguées par le pouvoir civil; Attendu que ce corps a été supprimé par les lois de la république française; Attendu que l'université existant actuellement à Louvain ne peut être considérée comme continuant celle qui existait en 1457, ces deux établissemens ayant un caractère bien distinct, puisque l'université actuelle, non reconnue comme personne civile, n'est qu'un établissement tout-à-fait privé, résultat de la liberté d'enseignement, en dehors de toute action du pouvoir et sans autorité dans l'État..."
↑ Zie Universiteit Leuven (1425-1797) op de Nederlandstalige Wikipedia
↑ http://www.kuleuven.be/overons/geschiedenis.html

Dit artikel of een eerdere versie ervan is (gedeeltelijk) afgesplitst vanaf een ander artikel op de Nederlandstalige Wikipedia, dat onder de licentie Creative Commons Naamsvermelding/Gelijk delen valt. Zie deze pagina voor de bewerkingsgeschiedenis.

[Cassatie-1] Het Belgische Hof van Cassatie nam in een vonnis van 26 november 1846 de volgende houding aan ten opzichte van de Katholieke Universiteit Leuven: "De Katholieke Universiteit van Leuven kan niet worden beschouwd als de voortzetting van de oude Universiteit van Leuven", in, Table générale alphabétique et chronologique de la Pasicrisie Belge contenant la jurisprudence du Royaume de 1814 à 1850, Brussels, 1855, p. 585, column 1, alinea 2. Zie ook: Bulletin Usuel des Lois et Arrêtés, 1861, p.166. En de motivaties van het Hof van Beroep van 1844: La Belgique Judiciaire, 28 juli 1844 n° 69, bld. 1 : "Cour d’Appel de Bruxelles. Deuxième chambre. L'université libre de Louvain ne représente pas légalement l’antique université de cette ville. Attendu que cette université (l’ancienne Université de Louvain), instituée par une bulle papale, de concert avec l'autorité souveraine, formait un corps reconnu dans l'État, ayant différentes attributions, dont plusieurs même lui étaient déléguées par le pouvoir civil; Attendu que ce corps a été supprimé par les lois de la république française; Attendu que l'université existant actuellement à Louvain ne peut être considérée comme continuant celle qui existait en 1457, ces deux établissemens ayant un caractère bien distinct, puisque l'université actuelle, non reconnue comme personne civile, n'est qu'un établissement tout-à-fait privé, résultat de la liberté d'enseignement, en dehors de toute action du pouvoir et sans autorité dans l'État..."

[2] Zie Universiteit Leuven (1425-1797) op de Nederlandstalige Wikipedia

[3] ttp://www.kuleuven.be/overons/geschiedenis.html

[1]

[2]

[3]

Nederlandstalig:	KU Leuven · Vrije Universiteit Brussel · Universiteit Antwerpen · Universiteit Gent · Universiteit Hasselt
Franstalig:	Université catholique de Louvain (FUCaM Mons · Université Saint-Louis - Bruxelles) · Université de Liège (Gembloux Agro-Bio Tech) · Université de Mons · Université de Namur · Université libre de Bruxelles
Andere erkende academische instellingen:	Evangelische Theologische Faculteit Leuven · Faculteit voor protestantse godgeleerdheid · UNU-CRIS
Postuniversitair:	Europacollege Brugge · Prins Leopold Instituut voor Tropische Geneeskunde · Vlerick Business School
Militair:	Koninklijke Militaire School
Grensoverstijgende universiteiten:	Transnationale Universiteit Limburg