Vereenigd Amsterdamsch Schaakgenootschap
| Vereenigd Amsterdamsch Schaakgenootschap | ||||
|---|---|---|---|---|
| Algemene gegevens | ||||
| Opgericht | 21 december 1878 | |||
| Plaats |  Amsterdam
| |||
| Sportruimte | Cygnus Gymnasium, Vrolikstraat 8, 1091 VG Amsterdam | |||
| Bond | KNSB | |||
| Sport(en) | Schaken | |||
| Competitie(s) | KNSB-competitie | |||
| Aantal leden | 219 (2022)[1] | |||
| Website | vas1822.nl | |||
| ||||
Het Vereenigd Amsterdamsch Schaakgenootschap (VAS) is een Amsterdamse schaakclub. Het is een van de oudste en grootste schaakverenigingen in Nederland[2][3]. Het VAS is voortgekomen uit fusies van het Amsterdamsch Schaakgenootschap met diverse andere schaakverenigingen in de stad.[4]
Geschiedenis van het VAS
[bewerken | brontekst bewerken]
19e eeuw
[bewerken | brontekst bewerken]Op 18 september 1822 werd het Amsterdamsche Schaakgenootschap opgericht. In 1842 splitsten de serieuze schakers zich van de gezelligheidsspelers met de oprichting van Philidor. Het Amsterdamsche Schaakgenootschap is toen als een sociëteit verdergegaan.[5]
Philidor zou tot 1856 serieus schaakspelen en het wedstrijd- en toernooischaak in Nederland introduceren. Het hield zich echter financieel moeilijk op de been. In 1856 zou een deel van Philidor weer met de Amsterdamse Schaakgenootschap fuseren. De rest van Philidor herdoopte hun vereniging naar La Bourdonnais.
In 1878 was het de Amsterdamsche Schaakgenootschap dat noodlijdend was. Een deel splitste zich af als Nieuw Amsterdamsch Schaakgenootschap, welke datzelfde jaar met La Bourdonnais tot het Vereenigd Amsterdamsch Schaakgenootschap (VAS) fuseerde. Het is onduidelijk hoe het met het achtergebleven deel van het Amsterdamsche Schaakgenootschap is afgelopen. In 1898 zou er nog sprake zijn van een zekere groep genaamd Zeemanshoop, dezelfde naam als het lokaal waar het Amsterdamsche Schaakgenootschap ooit samenkwam, maar daarna is het stil geworden.[6]
VAS was in 1889 de initiatiefnemer en organisator van het eerste Internationale Schaaktoernooi in Nederland, een toernooi dat internationale meesters wist aan te trekken. Amos Burn won dit toernooi, de latere wereldkampioen Emanuel Lasker werd tweede.
20e eeuw
[bewerken | brontekst bewerken]VAS vierde in 1922 het 100-jarig bestaan,[7] al was de oorspronkelijke oprichting als het Amsterdamsche Schaakgenootschap; zonder de verenigingen waarmee het later is gefuseerd.
In de 20e eeuw was VAS een van de meest dominante clubs van Nederland. De club werd tussen 1923 en 1965 maar liefst 23 keer landskampioen.[8]
Tot 1936 speelde VAS in hotel De Roode Leeuw. In dat jaar besloten het VAS en de Amsterdamsche Schaakclub om een schaakhuis te stichten.[9] Daartoe werd de locatie aan de Plantage Franschelaan 14 (tegenwoordig Henri Polaklaan 14) aangekocht. Op 30 december 1936 werd het Amsterdamsche Schaakhuis feestelijk geopend door de Amsterdamse wethouder van Onderwijs, Emanuel Boekman. Ook Max Euwe was bij deze plechtigheid aanwezig.[10] Tot en met 1967 speelde het VAS op deze locatie.
In 1958 werd de jeugdschaakverenging Het Zwarte Veulen opgericht. Het idee voor de oprichting van deze vereniging kwam vanuit het VAS. VAS-lid Tjoe Liong Kwee wilde een schaakvereniging in het leven roepen die zich specifiek zou richten op jeugdige schakers. Hij vond de samenwerking met Lodewijk Melchior, bestuurslid van het VAS, die de kartrekker werd van het project.[11][12] Het Zwarte Veulen heeft een aantal jaar meegespeeld in de hoofdklasse van de Hoofdstedelijke Schaakbond, maar werd in 1963 weer opgeheven.
Toen in 1968 de Amsterdamsche Schaakclub uit de Hoofdklasse KNSB degradeerde, fuseerde deze met het VAS. Omdat de Amsterdamsche Schaakclub met tien Nederlandse clubkampioenschappen een belangrijke staat van dienst had opgebouwd, werd de datum van deze fusie de officiële nieuwe oprichtingsdatum van het VAS.[13] De officiële naam van de club werd VAS/ASC. Later is de toevoeging ASC weer verdwenen.
In het Hoofdklasse-seizoen 1983/84 eindigde VAS/ASC op de negende plaats, waarop degradatie volgde. Het VAS is nadien nooit meer teruggekeerd op het hoogste schaakniveau.
De signatuur van de vereniging was in ieder tot ver in de 20e eeuw elitair, waardoor het ledental in de jaren 1970-1980 dermate slonk, dat de leden opheffing overwogen. De schaker Rob van Dongen is een belangrijke factor geweest in het doen laten herleven van de club en ontving onder andere hiervoor in 2005 een koninklijke onderscheiding.[bron?] Op 5 februari 1996 verscheen de website van een gerevitaliseerde schaakclub op internet. Onder jeugdleider Enrico Vroombout kreeg de herleving gestalte in de vorm van een jeugdafdeling met meer dan vijftig leden.
21e eeuw
[bewerken | brontekst bewerken]Vanaf de eeuwwisseling werd de weg verder naar boven ingezet en wist VAS zich te ontwikkelen tot een van de grootste schaakverenigingen van Nederland, met bovendien een grote jeugdafdeling. Onder andere Eline Roebers komt hieruit voort.
In het seizoen 2023/24 speelt VAS met negen teams in de KNSB-competitie. Het hoogste team speelde in de Eerste Klasse.
Bekende (oud)leden
[bewerken | brontekst bewerken]Ereleden
- 1860: J.Hulst[14]
- 1860: L.J. Bodding[14]
- 1863: C.E. Mohr[15]
- Rob van Dongen
- Maarten van 't Kruijs (Philidor, later ?, en het VAS)
- Pinédo jr (VAS)
- Arnold en Dirk van Foreest (VAS)
- Norman Van Lennep (VAS)
- Max Euwe (VAS)
- Emanuel Lasker, erelid
- Max Levenbach
- Abraham Speijer
- Isidor Gunsberg
- C. Tinholt (voorzitter 1899 – 1901 en 1909 – 1914)
- J. Rotgans
- Louis Gans
- J.F. Pilger (penningmeester)
- E van Dien
- Wim Wolthuis
- A Gräve
- Cara Bergman Euwe
Leden van verdienste
- Niels van Dam
- Joost van Dongen
- John Pex
Andere leden
Externe links
[bewerken | brontekst bewerken]- Vereenigd Amsterdamsch Schaakgenootschap senioren
- Vereenigd Amsterdamsch Schaakgenootschap vnl. jeugd
- Oudste schaakverenigingen, Canon 41 van Schaaksite
- Amsterdam schaakstad. Hoofdstukken uit de geschiedenis van het schaakleven in Amsterdam. Onder red. van Rob Bödicker [et al.]. Amsterdam, 1994. ISBN 9053660593
- Niemeyer, M. (1937), "Het Nederlandse schaakverenigingsleven in de 19e eeuw", in Tijdschrift van den Nederlandschen Schaakbond, 47e jaargang
- Scholten, H. J. G. M. (1999), Het loopt ongenadiglijk mat: Het Schaakleven in Nederland in de negentiende eeuw. De sociaal-culturele achtergrond van het ontstaan van schaakverenigingen, Bilthoven
- Verbeek (ed.) (1848-1874), Sissa schaaktijdschrift, Wijk bij Duurstede
- Voetnoten en referenties
- ↑ Volgens de cijfers van de KNSB is VAS anno september 2022 de grootste schaakvereniging van Amsterdam. Er is een vereniging met drie leden meer buiten Amsterdam (meetpunt september 2022). Zie ook de website van de KNSB, mei 2022
- ↑ Volgens Scholten (1999) is Discendo Discimus de oudste schaakvereniging van Nederland.
- ↑ Zie ook: Oudste schaakverenigingen, Canon 41 van Schaaksite
- ↑ Contrair hieraan is de visie van Ton Sibbing, die de mening van VAS in het boek Amsterdam schaakstad (1994) een zeldzaam staaltje geschiedsvervalsing noemt. Volgens Sibbing is VAS opgericht op 21 december 1878 als fusie van de schaakclubs La Bourdonnais en het Nieuw Amsterdamsch Schaakgenootschap.
- ↑ Niemeyer, M. (1 maart 1939). Het Nederlandse schaakverenigingsleven in de 19de eeuw. Tijdschrift van den Nederlandschen Schaakbond 47 (3): 8
- ↑ Scholten (1999), p.161-167
- ↑ "Feestvieringen", De Courant, 25 september 1922. Geraadpleegd op 5 april 2023.
- ↑ Nationale Competitie. Schaakbond. Geraadpleegd op 22 maart 2023.
- ↑ "Stichting van schaakhuis te Amsterdam.", De Telegraaf, 28 oktober 1936. Geraadpleegd op 5 april 2023.
- ↑ "Nieuw Schaakhuis", De Standaard, 31 december 1936. Geraadpleegd op 5 april 2023.
- ↑ Straat, Evert-Jan (15 september 2019). De eerste jeugdschaakvereniging in Nederland?. Nieuwsbrief Max Euwe Centrum : 11-12
- ↑ Prins, Lodewijk, "Amsterdams Schaakjeugd", Het Parool, 12 juli 1958. Geraadpleegd op 3 september 2023.
- ↑ Scholten p.336
- ↑ a b Sissa 1860, p.344
- ↑ Niemeyer, M (1937), Het Nederlandse schaakverenigingsleven in de 19de eeuw, p.9. Mogelijk betreft het een typfout van Niemeyer en zou het om G.Mohr kunnen gaan.
· 
· 
· ·